راهنمای مبتدیان برای مالی غیرمتمرکز (DeFi)

وعده‌ی ارزهای دیجیتال این است که پول و پرداخت‌ها را برای همه‌ی افراد در سراسر جهان، بدون توجه به مکان آن‌ها، در دسترس قرار دهد.

جنبش مالی غیرمتمرکز (DeFi) یا مالی باز، این وعده را یک گام جلوتر می‌برد. تصور کنید یک جایگزین جهانی و باز برای هر سرویس مالی که امروزه استفاده می‌کنید — پس‌انداز، وام، معامله، بیمه و موارد دیگر — که برای هر کسی در دنیا با یک اسمارت‌فون و اتصال اینترنتی قابل دسترس باشد.

این اکنون امکان‌پذیر است روی بلاک‌چین‌های قرارداد هوشمند، مانند اتریوم. "قراردادهای هوشمند" برنامه‌هایی هستند که روی بلاک‌چین اجرا می‌شوند و می‌توانند به طور خودکار زمانی که شرایط خاصی برآورده شوند، اجرا شوند. این قراردادهای هوشمند به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهند تا عملکردهای پیچیده‌تری نسبت به فقط فرستادن و دریافت کردن ارز دیجیتال بسازند. این برنامه‌ها همان چیزی هستند که ما اکنون به آن‌ها اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، یا دَپ‌ها می‌گوییم.

می‌توانید به یک دَپ به عنوان یک اپلیکیشن که روی تکنولوژی غیرمتمرکز ساخته شده است فکر کنید، به جای اینکه توسط یک نهاد یا شرکت مرکزی واحد ساخته و کنترل شود. (به این کلمه، دَپ، عادت کنید، از این به بعد زیاد از آن استفاده خواهید کرد.)

در حالی که برخی از این مفاهیم ممکن است آینده‌نگرانه به نظر برسند– وام‌های خودکار که مستقیماً بین دو غریبه در نقاط مختلف جهان مذاکره می‌شوند، بدون دخالت بانک– بسیاری از این دَپ‌ها امروزه فعال هستند. دَپ‌های DeFi وجود دارند که به شما امکان می‌دهند استیبل‌کوین‌ها (ارز دیجیتال که ارزش آن به دلار آمریکا متصل است) بسازید، پول قرض دهید و بهره بر روی ارز دیجیتال خود دریافت کنید، وام بگیرید، یک دارایی را با دیگری مبادله کنید، روی دارایی‌ها شرط بندی کنید، و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خودکار و پیشرفته‌ای را پیاده‌سازی کنید.

چه چیزی این دَپ‌های DeFi را از همتایان سنتی‌شان در بانک‌ها یا وال استریت متمایز می‌کند؟

·       در مرکز عملیات این کسب‌وکارها، مدیریت توسط نهادها و کارکنان آن‌ها انجام نمی‌شود - بلکه قوانین به صورت کد نویسی شده‌اند (یا قرارداد هوشمند، همانطور که قبلاً ذکر شد). وقتی قرارداد هوشمند در بلاک‌چین قرار می‌گیرد، دَپ‌های DeFi می‌توانند خودشان با کمترین یا بدون دخالت انسانی اجرا شوند (گرچه در عمل، توسعه‌دهندگان اغلب دَپ‌ها را با به‌روزرسانی‌ها یا تصحیح اشکالات نگهداری می‌کنند).

·       کد در بلاک‌چین برای بررسی توسط هر کسی شفاف است. این اعتماد متفاوتی با کاربران ایجاد می‌کند، زیرا هر کسی فرصتی برای درک عملکرد قرارداد یا یافتن اشکالات دارد. همچنین تمام فعالیت‌های معاملاتی برای مشاهده توسط هر کسی عمومی است. هرچند این ممکن است سوالاتی در مورد حریم خصوصی ایجاد کند، معاملات به صورت پیش‌فرض ناشناس هستند، یعنی مستقیماً به هویت واقعی شما مرتبط نیستند.

·       دَپ‌ها از روز اول به گونه‌ای طراحی شده‌اند که جهانی باشند — چه در تگزاس باشید چه در تانزانیا، به همان خدمات و شبکه‌های DeFi دسترسی دارید. البته، ممکن است قوانین محلی اعمال شوند اما، از نظر فنی، بیشتر اپلیکیشن‌های DeFi برای هر کسی با اتصال اینترنتی در دسترس هستند.

·       “بدون اجازه” برای ایجاد، “بدون اجازه” برای شرکت کردن — هر کسی می‌تواند اپلیکیشن‌های DeFi بسازد و از آن‌ها استفاده کند. بر خلاف مالی امروزی، هیچ دروازه‌بان یا حساب‌هایی با فرم‌های طولانی وجود ندارد. کاربران مستقیماً با قراردادهای هوشمند از طریق کیف پول‌های رمزنگاری خود ارتباط برقرار می‌کنند.

·       تجربه کاربری انعطاف‌پذیر — از رابط کاربری یک دَپ خاصی خوشتان نمی‌آید؟ مشکلی نیست — می‌توانید از یک رابط طرف ثالث استفاده کنید، یا خودتان یکی بسازید. قراردادهای هوشمند مانند یک API باز هستند که هر کسی می‌تواند یک اپلیکیشن برای آن بسازد.

·       قابلیت تعامل — اپلیکیشن‌های جدید DeFi می‌توانند با ترکیب کردن محصولات دیگر DeFi مانند قطعات لگو ساخته یا ترکیب شوند — به عنوان مثال، استیبل‌کوین‌ها، مبادلات غیرمتمرکز، و بازارهای پیش‌بینی می‌توانند ترکیب شوند تا محصولات کاملاً جدیدی شکل بگیرند.

DeFi اکنون یکی از سریع‌ترین بخش‌های در حال رشد در حوزه کریپتو است. ناظران صنعت با یک معیار جدید منحصر به فرد — "ETH قفل شده در DeFi" — پیشرفت را اندازه‌گیری می‌کنند. در زمان نوشتن، کاربران بیش از 600 میلیون دلار ارزش کریپتو را در این قراردادهای هوشمند سپرده‌گذاری کرده‌اند.

علاقه‌مند شده‌اید؟ بیایید نگاهی دقیق‌تر به تنها چند مورد از دَپ‌های محبوب DeFi که امروز می‌توانید امتحان کنید بیندازیم. برای اتصال به این دَپ‌ها به یک کیف پول رمزنگاری با مرورگر داخلی دَپ نیاز دارید (مانند Coinbase Wallet).

همچنین می‌توانید از بیشتر این دَپ‌ها روی دسکتاپ با انتخاب گزینه Coinbase Wallet و اسکن کردن یک کد QR استفاده کنید.

روزهای اولیه برای دَپ‌ها است، بنابراین کاربران DeFi باید تحقیقات خود را در مورد محصولات و خدمات جدید انجام دهند. مانند هر کد کامپیوتری، قراردادهای هوشمند می‌توانند هم به خطاهای برنامه‌نویسی ناخواسته و هم به حملات خرابکارانه آسیب‌پذیر باشند.

استیبل‌کوین و بانک ذخیره غیرمتمرکز: MakerDAO

میکر یک پروژه استیبل‌کوین است که در آن هر استیبل‌کوین (که DAI نامیده می‌شود) به دلار آمریکا متصل شده و توسط وثیقه به شکل کریپتو پشتیبانی می‌شود. استیبل‌کوین‌ها قابلیت برنامه‌ریزی کریپتو را بدون معایب نوسانی که در ارزهای دیجیتال "سنتی" مانند بیت‌کوین یا اتریوم می‌بینید، ارائه می‌دهند.

شما می‌توانید امتحان کنید که خودتان یک استیبل‌کوین DAI در دَپ Maker Oasis بسازید. اما میکر فقط یک پروژه استیبل‌کوین نیست – بلکه به دنبال این است که یک بانک ذخیره غیرمتمرکز باشد. افرادی که یک توکن جداگانه اما مرتبط، MKR، را نگهداری می‌کنند، می‌توانند در تصمیمات مهمی مانند هزینه پایداری (مشابه نحوه رأی‌گیری کمیته بازار باز فدرال رزرو برای نرخ وجوه فدرال) رأی دهند.

یک استیبل‌کوین دیگر با معماری متفاوت، USD Coin (USDC) است، که هر توکن USDC توسط یک دلار آمریکا که در یک حساب بانکی مورد حسابرسی نگهداری می‌شود، پشتیبانی می‌گردد.

قرض دادن و قرض گرفتن: Compound

Compound یک دَپ مبتنی بر بلاک‌چین برای قرض دادن و گرفتن است — شما می‌توانید کریپتوی خود را قرض دهید و بهره بر روی آن کسب کنید. یا شاید به پول نیاز دارید تا اجاره خانه را پرداخت کنید یا خرید مواد غذایی انجام دهید، اما سرمایه‌تان در سرمایه‌گذاری‌های کریپتویی شما بسته شده است؟ می‌توانید کریپتوی خود را به عنوان وثیقه در قرارداد هوشمند Compound سپرده‌گذاری کنید و علیه آن وام بگیرید. قرارداد Compound به صورت خودکار وام‌گیرندگان و وام‌دهندگان را با یکدیگر تطبیق می‌دهد و نرخ بهره را بر اساس عرضه و تقاضا به صورت پویا تنظیم می‌کند.

دیگر دَپ‌های محبوب قرض دادن/گرفتن عبارتند از Aave و dYdX. مجمع‌کنندگانی مانند LoanScan، نرخ‌های بهره قرض دادن/گرفتن را در میان دَپ‌های مختلف پیگیری می‌کنند، بنابراین می‌توانید برای یافتن بهترین نرخ‌ها جستجو کنید.

تبادل توکن خودکار: Uniswap

Uniswap یک صرافی ارز دیجیتال است که کاملاً بر روی قراردادهای هوشمند اجرا می‌شود، به شما امکان می‌دهد توکن‌های محبوب را مستقیماً از کیف پول خود معامله کنید. این با صرافی‌هایی مانند Coinbase متفاوت است که کریپتوی شما را نگهداری می‌کنند و کلیدهای خصوصی شما را برای حفظ امنیت نگه می‌دارند. Uniswap از یک مکانیزم نوآورانه به نام ساخت بازار خودکار استفاده می‌کند تا معاملات را نزدیک به قیمت بازار به صورت خودکار تسویه کند. علاوه بر معامله، هر کاربر می‌تواند با ارائه کریپتو به قرارداد Uniswap و دریافت سهمی از کارمزدهای مبادله، به عنوان یک تأمین‌کننده نقدینگی عمل کند. این را "استخر کردن" می‌نامند.

سایر پلتفرم‌های محبوب مبادله غیرمتمرکز (DEXها) شامل 0x، AirSwap، Bancor، Kyber، IDEX، Paradex و Radar Relay می‌باشند. همه آن‌ها معماری‌های کمی متفاوتی دارند.

بازارهای پیش‌بینی: Augur

Augur یک پروتکل بازار پیش‌بینی غیرمتمرکز است. با Augur، شما می‌توانید در مورد نتایج رویدادها رأی دهید، به جز اینکه با اتصال یک ارزش به رأی خود، 'پوست در بازی' قرار می‌دهید. پلتفرم‌های بازار پیش‌بینی مانند Augur و Guesser نوپا هستند، اما نمایی از آینده‌ای را ارائه می‌دهند که در آن کاربران می‌توانند با استفاده از خرد جمعی، پیش‌بینی‌های بهتری انجام دهند.

دارایی‌های مصنوعی: Synthetix

Synthetix یک پلتفرم است که به کاربران اجازه می‌دهد نسخه‌های مصنوعی از دارایی‌هایی مانند طلا، نقره، کریپتوکارنسی‌ها و ارزهای سنتی مانند یورو را بسازند و مبادله کنند. این دارایی‌های مصنوعی توسط وثیقه اضافی که در قراردادهای Synthetix قفل شده است، پشتیبانی می‌شوند.

بازی‌های پس‌انداز بدون زیان: PoolTogether

قابلیت ترکیب‌پذیری DeFi خود را به امکانات بی‌نهایت جدیدی ارائه می‌دهد. PoolTogether یک بازی بدون زیان است که در آن شرکت‌کنندگان استیبل‌کوین DAI را در یک قاب مشترک سپرده‌گذاری می‌کنند. در پایان هر ماه، یک شرکت‌کننده خوش‌شانس تمام بهره به دست آمده را برنده می‌شود، و همه نیز سپرده‌های اولیه خود را پس می‌گیرند.

پس بعدی برای DeFi چیست؟

پول و مالی از زمان طلوع تمدن بشری به شکلی یا شکل دیگری وجود داشته‌اند. کریپتو تنها آخرین نماد دیجیتالی آن است. در سال‌های آینده، ممکن است شاهد بازسازی هر خدمت مالی که امروزه در سیستم فیات استفاده می‌کنیم برای اکوسیستم کریپتو باشیم.

ما از قبل شاهد صدور و مبادله دارایی، قرض دادن و گرفتن، نگهداری، و مشتقات ساخته شده برای کریپتو بوده‌ایم. بعدی چیست؟

نسل اول دَپ‌های DeFi به شدت به وثیقه به عنوان یک اقدام احتیاطی تکیه می‌کنند. یعنی شما باید از قبل کریپتو داشته باشید و آن را به عنوان وثیقه ارائه دهید تا بتوانید بیشتر کریپتو قرض بگیرید. قرض گرفتن و قرض دادن سنتی بدون وثیقه باید به یک سیستم هویتی تکیه کند، به طوری که وام‌گیرندگان بتوانند اعتبار خود را ایجاد کرده و قدرت قرض گرفتن خود را افزایش دهند، مشابه با امروزه SSN و امتیازات FICO. با این حال، بر خلاف سیستم‌های هویت و اعتبار امروزی، یک هویت غیرمتمرکز باید هم جهانی و هم حفظ حریم خصوصی باشد.

ما همچنین نوآوری‌هایی در حوزه بیمه می‌بینیم. بسیاری از وام‌های DeFi امروزه بیش از حد وثیقه‌دار هستند (به این معنا که وام‌ها به دلیل داشتن بالشتک بزرگی از دارایی‌های نگهداری شده در ذخیره، به ظاهر ایمن به نظر می‌رسند). اما قوی سیاه برای DeFi آسیب‌پذیری‌های قرارداد هوشمند است. اگر یک هکر باگی را در کد منبع باز یک دَپ پیدا کرده و آن را مورد بهره‌برداری قرار دهد، میلیون‌ها دلار می‌تواند در یک لحظه تخلیه شود. تیم‌هایی مانند Nexus Mutual در حال ساخت بیمه غیرمتمرکزی هستند که در صورت هک شدن قراردادهای هوشمند، کاربران را کامل می‌کند.

یک روند دیگری که ما مشاهده می‌کنیم بهبود تجربه کاربری است. نسل اول دَپ‌ها توسط علاقه‌مندان بلاک‌چین برای علاقه‌مندان بلاک‌چین ساخته شد. این دَپ‌ها کار عالی در نمایش امکانات جدید و هیجان‌انگیز DeFi انجام دادند، اما کاربرپسندی آن‌ها چیزی برای تمایل باقی گذاشت. آخرین نسخه‌های اپلیکیشن‌های DeFi در حال اولویت‌بندی طراحی و سهولت استفاده هستند تا مالی باز را به مخاطب گسترده‌تری برسانند.

در آینده، ما انتظار داریم که کیف پول‌های کریپتو به پورتال تمام فعالیت‌های دارایی دیجیتال شما تبدیل شوند، دقیقاً مانند اینکه امروزه مرورگر اینترنتی شما پورتال به اخبار و اطلاعات جهان است. تصور کنید یک داشبورد که به شما نه تنها نشان می‌دهد که چه دارایی‌هایی دارید، بلکه چقدر در پروتکل‌های مالی باز مختلف قفل شده است– وام‌ها، استخرها و قراردادهای بیمه.

در سراسر اکوسیستم DeFi، ما همچنین شاهد حرکت به سمت غیرمتمرکز کردن حکمرانی و تصمیم‌گیری هستیم. با وجود کلمه "غیرمتمرکز" در DeFi، بسیاری از پروژه‌های امروزی کلیدهای اصلی برای توسعه‌دهندگان برای خاموش یا غیرفعال کردن دَپ‌ها دارند. این کار برای اجازه به‌روزرسانی‌های آسان و فراهم کردن یک شیر اضطراری خاموش در صورت کد باگ‌دار انجام شد. با این حال، به مرور که کد بیشتر آزمایش می‌شود، ما انتظار داریم که توسعه‌دهندگان این دسترسی‌های پشتی را کنار بگذارند. جامعه DeFi با روش‌هایی برای اجازه دادن به ذی‌نفعان برای رأی دادن در تصمیمات، از جمله از طریق استفاده از سازمان‌های خودکار غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک‌چین (DAOها)، آزمایش می‌کند.

یک اتفاق جادویی در سیستم مالی باز در حال رخ دادن است — کریپتو در حال آوردن پول به دنیای آنلاین است، و ما شاهد یک پرش کوانتومی در زمینه امکانات پول هستیم. این یک فرصت نادر است که ببینیم یک صنعت کاملاً جدید از صفر شکوفا می‌شود. فضای DeFi ابتدا به دنبال به دست آوردن جایگاه صنعت خدمات مالی امروزی خواهد بود. اما با گذشت زمان، حتی تصور کردن نوآوری‌هایی که خواهند آمد، وقتی قدرت ساخت خدمات مالی به هر کسی که می‌تواند کد بنویسد دموکراتیک شود، دشوار است.

منبع:

Coinbase — A Beginner’s Guide to Decentralized Finance (DeFi)، منتشرشده در وبلاگ Coinbase توسط Sid Coelho-Prabhu.