اصفهان اعجاب انگیزترین شهر ایران، قرن‌هاست زیبایی‌هاشو به رخ عشاقش می‌کشد. نقل از اصفهان، نقل از یک شهر معمولی نیست. اصفهان موزه‌ی زنده‌ی تاریخ هنر معماری ایران است.
فقط ما ایرانیان نبودیم و نخواهیم بود که اسیر جادوی زیبایی اصفهان می‌شویم. تا به امروز، یونسکو 4 بنای تاریخی اصفهان رو در لیست آثارخودش ثبت کرده است. ثبت این آثار، نشان می‌دهد که جهان در برابر اعجاز اصفهان، سر تعظیم خم کرده است.
در این بین، میدان نقش جهان اولین مکان تاریخی اصفهان بود که در لیست آثار جهانی یونسکو ثبت شد. شما با ورود به میدان نقش جهان پا در یکی از زیباترین آثار فرهنگی-تاریخی دنیا خواهید گذاشت. جای تعجب نداره که اگر نفستون توی سینه حبس بشود و با خودتون زمزمه کنید"خدایا، اینجا زیباترین نقطه زمینه!". نقش جهان به تنهایی زیبایی هنر و معماری تمام ادوار تاریخی ایران را جلو چشم همه می‌گذارد. 4 طرف میدان شکوه و عظمت تاریخی دوران صفویان در 400 سال قبل دیده می‌شود.
تاریخچه میدان نقش جهان | نقش جهان رو کی ساخته و چرا؟
محال از ممکنه که اگر پا به میدان نقش جهان بذارید و درباره تاریخچه ساخت اون سوال نکنید. اکثر ما ایرانی‌ها می‌دونیم که نقش جهان در دوران صفویان ساخته شده است. اما شاید ندونیم که این میدان در دوران‌های قبلی هم مهم بوده است. مثلا حکمرانان تیموری و آق قویونولوها، دقیقاً توی همین میدان مراسم‌های مهمی مثل عید نوروز و شاید اعدام یه راهزن سابقه‌دار و برگزار می‌کردند. اون زمان، به این مکان "میدان کوشک" می‌گفتن و از نظر زیبایی و عظمت چند سر و گردن از نقش جهان امروزی پایین‌تر بود.
بلاخره سالها میگذرد و صفویان نبض حکمرانی بر ایران رو بدست می‌گیرند. شاه عباس اول پاشو از قزوین به اصفهان گذاشت و میدان کوشک رو دید. توی همون نگاه اول بود که شاه عباس کبیر به اطرافیانش دستور داد، از میدان کوشک براش میدانی عالی رتبه بسازند. میدانی که تمامی ارکان حکومتی او را به نمایش بذاره.
بیشتر تاریخ‌نگارها معتقدند که در سال 1011 هجری، استادان بزرگ معماری عصر صفوی،
نقشه‌های امروزی میدان را ترسیم کردند. بلاخره، میدان با الهام از میدان قدیمی اصفهان(میدان عتیق)، توسط استاد محمدرضا و استاد علی‌اکبر اصفهانی ساخته شد.
شاه عباس بیکار ننشست و سریعا به معماران نابغه خودش فرمان ساخت ارکان حکومتیش و داد. حالا این ارکان مهم حکومتی چیا بودند؟. اونا همون بناهای منحصر به فرد و فوق العاده ایی هستند که وقتی وسط نقش جهان بایستید و از هر طرف سرتونو بچرخونید یکی از اونا رو می‌بینید.
اول از همه شاه عباس به یه کاخ احتیاج داشت تا توی اون بشینه و از بالا اتفاقاتی که قرار بود توی میدون بیوفته رو تماشا کند. همه میدونن که صفویان مسلمانان بسیار متعصبی بودند که مذهب شیعه رو در ایران رسمی کردند. پس ساخت مسجد و مدرسه‌های مذهبی رونق حکومت رو صد چندان می‌کرد. در نهایت، در شمال میدان، رگهای حیاتی صفویان یعنی بازار، محل داد و ستد، ساخته شد. دورتادور میدان هم حجره‌هایی برپا کردند که با گذشت 400 سال هنوز هم زنده و سرپا هستند.
میدان نقش جهان کجاست؟
میدان نقش جهان در شمال شهر زیبای اصفهان قرار گرفته است. در شرق میدان خیابان حافظ و در غرب اون سپه رو می‌بینید که میتوانید از مسیرهای ورودی این خیابان‌ها وارد میدان نقش جهان بشوید.
ابتدای ورودی خیابان سپه، پارکینگی وجود دارد که با خیال راحت ماشینتون رو اونجا پارک کنید و وارد میدان بشوید. اگه با پای پیاده قصد رفتن به میدون رو دارید، ما به شما خیابان استانداری، کوچه پشت مطبخ و تمام کوچه های موازی و منتهی به میدون رو پیشنهاد میکنیم. کوچه پشت مطبخ پر از کافه‌ها و فرش فروشی‌های رنگارنگ است، پس این مسیرو از دست ندید.
عالی قاپو؛ کاخ دولتخانه دوران صفوی
اینکه از شرق وارد نقش جهان می‌شوید و یا غرب فرقی ندارد، به هرحال کاخ زیبای عالی قاپو رو در غرب میدان خواهید دید. یک ساختمان 6 طبقه با 53 اتاق کوچک و بزرگ برای جلسات مهم و یا پذیرایی از مهمانان در مساحتی حدود 1800 متر، چشم هر بیننده‌ایی رو به خودش خیره می‌کند.
عالی‌قاپو به معنی سردربلند در زبان ترکی است. داستان ساخت عالی‌قاپو برمی‌گردد به فرمانی که شاه عباس در سال 1054 صادر می‌کند. او می‌گوید خواهان قصر دولتخوانه‌ایی است که در آن حکمرانی کند و از بالای آن به تماشای مراسم‌های مهم بنشیند.
اگر به دیدن این کاخ زیبا رفتید، حتما از تماشای اتاق موسیقی با حجاری‌های جذاب اون غافل نشوید. در ضمن به تراس بزرگ و دلبازش برید و مثل یک پادشاه صفوی، میدان نقش جهان رو یک دل سیر تماشا کنید.
مسجد شیخ لطف‌الله | اینجا فضا و زمان را گم می‌کنید
اگر دلتان برای چند دقیقه پرواز لک زده، به ضلع شرقی میدان نگاهی بی‌اندازید. گنبد آبی‌نخودی مسجد شیخ لطف‌الله مثل یک آهن ربای بشدت قوی شما را به سمت خودش جذب می‌کند. به محض ورود به مسجد غرق در آرامش رنگ سبز و آبی کاشی‌های دالان‌هایی می‌شوید که شما را به سمت صحن اصلی مسجد هدایت می‌کنند.
پیشنهاد میکنیم قبل از ورود به صحن اصلی چشم‌هایتان را ببندید، چند قدم بردارید، سرتان را به سمت بالا بگیرید و سپس چشم‌هایتان را باز کنید. حالا شما زیر زیباترین گنبد دنیا ایستاده‌اید و احساس کبوتری را خواهید داشت که سبک بالانه به پرواز درآمده است.
شیخ لطف الله را معمار چیره‌دست عصر صفوی یعنی استاد محمدرضا اصفهانی بر روی ویرانه‌های مسجدی قدیمی‌تر ساخته است. از عجایب این مسجد همین بس که هیچ مناره و ایوانی در آن وجود ندارد.
مسجد جامع عباسی | شکوه معماری صفویان
مسجد جامع عباسی نگین درخشانی بر انگشتری میدان نقش جهان است. اگر شما به جنوب میدان نقش جهان نگاه کنید، گنبدی فیروزه‌ایی را خواهید دید که زمین و آسمان اصفهان را بهم دوخته است.
این گنبد بلندتر از هر بنایی در میدان نقش جهان، خبر مهمی از جایگاه ارزشمند دین در حکومت صفویان را به ما می‌دهد. داستان ساخت مسجد جامع به نذری که پدر شاه عباس اول در جنگ‌های چند ساله‌اش با ازبکها می‌کند، برمی‌گردد.
شاه طهماسب نذر می‌کند که در صورت پیروزی مسجدی مناسب مسلمین بسازد. قرعه ادای این نذر به نام فرزند او شاه عباس می‌افتد. شاه عباس کبیر در 24 امین سالگرد سلطنت خود از استاد علی‌اکبر معمار و شیخ‌بهایی برای ساخت مسجد دعوت می‌کند.
استاد علی اکبر اصفهانی در طول 10 سال مسجدی به سبک چهار ایوانی، با دیواری‌هایی عظیم که از پی تا سقف 30متر ارتفاع دارند، احداث می‌کند.
مسجد جامع عباسی در یک کلام، شاهکار معماری تمام ادوار تاریخی ایران است. كاشی‌های خشت هفت رنگ و معرق، خطوط و کتبه‌های زیبا از «علیرضا عباسی» و «عبدالباقی تبریزی» و «محمدرضا امامی» و «محمدصالح امامی»، گنبدی عظیم با ارتفاع 52 متر، مناره‌های 48 متری و انعکاس صدا در زیرگنبد تنها مثالهای کوچکی از زیبا‌هایی بی حد و حصر مسجد جامع عباسی هستند.
سردر قیصریه | نقشی از شکارگاه سلطنتی صفویان
بلاخره به شمال میدان یعی سردر بازار قیصریه می‌رسیم. نقاشی بر بالای سردر ورودی این بازار وجود داشته که امروزه قسمت بزرگی از اون برای همیشه از بین رفته است. این نقاشی را رضا عباسی از صحنه‌های شکارگاه‌های سلطنتی و اروپایی صفویان رقم زده است.
سر در قیصریه 3 طبقه داشته که در طبقه سوم آن نقاره‌زن‌ها اوقات شب و روز را اعلام می‌کردند. شاه صفوی به خوبی میدانسته که مملکت بدون بازار و جریان اقتصادی رونقی نخواد داشت. بنابراین دستور ساخت بازاری بزرگ و مجلل را می‌دهد که میدان نو(نقش جهان) را به میدان عتیق(امام علی کنونی) وصل کند. بدین شکل اصفهان عصر صفوی به اصفهان دوران سلجوقیان و مسجد عتیق ارتباط پیدا می‌کرد.
قیصریه از همان ابتدا محل داد و ستد فرش، ادویه‌جات، ظروف، پارچه و اجناس گرانقیمت در عصر صفوی بوده است. در طبقه بالای آن تجار ایرانی و فرنگی مشغول رسیدگی به امور و در طبقه پایین نبض بازار در حال تپیدن و جنب و جوش بوده.
اگر برای خرید سوغاتی به دنبال محلی مناسب هستید، قیصریه پر از کالاهای سنتی و خوش رنگ و لعاب برای هدیه دادن به عزیزانتان است.
جمع‌بندی
میدان نقش جهان آنقدر زیبا و منحصر به فرد است که برای لذت بردن از تماشای اون شاید روزهای زیادی نیاز داشته باشید. اما معمولاً در سفر وقت تنگ است و وقت وداع خیلی سریع سر می‌رسد. بنابریان برای ثبت خاطراتی زیبا از نقش جهان، خاطراتی که تا پایان عمر روح شما را به پرواز در می‌آورند، کافیست به این 4 بنای زیبا یعنی مسجد جامع عباسی، کاخ عالی قاپو، مسجد شیخ لطف‌الله و بازار قیصریه سر بزنید.
دور میدان نقش جهان میتوانید سوار بر کالسکه‌هایی بشوید و اطراف میدان را هم به این شکل سیر کنید. برای خرید سوغاتی علاوه بر بازار قیصریه، حجره‌های دورتادور میدان هم پیشنهادهای جالب‌انگیزی برای خرید سوغات اصفهان مثل گز، پولکی، مینا و خاتم دارند.
