توهین یا عدم آگاهی؟!، محمد صداقتی جهرمی

از سری یاد­داشت های زبان بدن و فرهنگ – بخش اول

به قلم محمد صداقتی جهرمی

وقت پیشنهادی برای مطالعه: 5دقیقه

کلمات کلیدی: زبان بدن، فرهنگ، تفاوت، تشابه

پدرقرار بود پس از دو سال برای دیدن پسرش به آلمان سفر کند.علی در سالن انتظار بی­صبرانه منتظر بود. زمانی که پدر از سالن پرواز بیرن آمد، مامور گیت با یک اشاره انگشت شست به او خوش آمد گفت. اگر علی آن جا نبود، بدون شک دعوایی اتفاق اقتاده بود که نگو و نپرس!! به خاطر اشاره یک انگشت شست؟! علی پدر را کنارکشید و برایش توضیح داد که وی دچار یک خطای سهوی شده است. پدر متعجب و هیجان زده او را نگاه می­کرد و خوشحال از این بابت که پسرش مانع ایجاد یک مشاجره شده است.

با این مقدمه کوتاه می­توان به اهمیت آگاهی از تفاوت­های زبان بدن در فرهنگ­های مختلف پی برد. وجه تمایز علی و پدرش، فقط در وجه دانستن بود. علی با زندگی در یک کشور دیگر، فرهنگ متفاوت آن جا را درک کرده بود و بدان آگاه بود. یکی از مهم­ترین نکاتی که باید به آن توجه کرد،دانستن تفاوت های زبان بدن در کشور­ها و فرهنگ­های مختلف است. عاملی که ندانستنش می­تواند سوء تفاهم های جبران ناپذیری را باعث شود.یکی از مهم­ترین نکاتی که مذاکره کنندگان نیز بدان توجه وافری دارند، آگاهی از تمایزهای زبان بدن در فرهنگ­های مختلف است که بسیاری از امور را تسهیل می­بخشد. با دانستن برخی تفاوت­ها در حوزه فرهنگ­های مختلف، گام مهمی در این راستا خواهیم برداشت.

· چشم:

در ایالات متحده، چشم‌درچشم بودن، معمولا نشانه توجه به صحبت‌های گوینده است. اما در کشور‌های آسیای میانه، این موضوع می‌تواند در میان افراد هم‌جنس نماد صداقت باشد و در میان افراد غیرهم‌جنس (به‌ویژه در جوامع مسلمان) چندان مودبانه به نظر نمی‌رسد. زیرا در این کشورها، معمولا به‌جای نگاه مداوم و مستقیم، از نگاه‌های کوتاه و بریده بریده برای نشان دادن توجه دو فرد غیرهم جنس به هم استفاده می‌شود. اما در کشوری مثل ژاپن، حتی یک نگاه گذرا هم می‌تواند گوینده را معذب کند.

· دست دادن:

دست دادن در بسیاری از کشور‌ها به نمادی برای خوشامدگویی تبدیل شده‌است. اما همه کشورهای جهان این نماد را نپذیرفته‌اند یا حداقل به یک شکل از آن استفاده نکرده‌اند. معانی دست دادن در گوشه‌گوشه جهان آن قدر متفاوت است که گاهی می‌تواند نشانه تحقیر و تمسخر باشد و گاهی هم شوخ‌طبعی یا حتی احترام تلقی شود. انگلیسی‌ها، استرالیایی‌ها، اهالی زلاندنو، آلمان و ایالات‌متحده، معمولا در شروع جلسات و ملاقات‌هایشان و هم چنین هنگام خداحافظی دست می‌دهند. اغلب اهالی اروپا، چند بار در روز به بهانه‌های مختلف با هم دست می‌دهند اما در کشورهای عربی و آسیایی، معمولا بعد از یک دست دادن ساده، چند ثانیه دست طرف مقابل، در دست گرفته می‌شود. اگر مسافر ترکیه هستید، یادتان نرود دست دادن محکم در این کشور می‌تواند نماد خشمگینی یا نوعی بی‌ادبی تلقی شود.

· بوسه:

برای خوش‌آمد گفتن به یک مهمان، در هر فرهنگی هزار و یک راه وجود دارد; اما روبوسی هم یکی از عادات خوشامد‌گویی در کشورهای مختلف است. کشورهای اسکاندیناوی، معمولا به یک بوسه اکتفا می‌کنند درحالی که فرانسوی‌ها، میهمان‌شان را دوبار می‌بوسند. هلندی‌ها و عرب‌ها معمولا سه بوسه را نماد خوشامدگویی می‌دانند. استرالیایی‌ها معمولا از بوسیدن طفره می‌روند یا به شیوه اروپایی‌ها از دو بوسه استفاده می‌کنند.

· فاصله:

شاید اگر کسی درست در کنار شما بنشیند و به عبارت دیگر به شما بچسبد، کمی آشفته شوید و تلاش کنید که از او فاصله بگیرید. اما در خیلی از کشور‌ها، چنین برخوردی کاملا عادی است و به عنوان نشانه‌ای برای شروع یک ارتباط به شمار می‌آید. رعایت کردن فاصله درست آن قدر پیچیده و از فردی به فردی متفاوت است که بهتر است در برخورد اول، با رعایت یک فاصله عادی اوضاع را محک بزنید و بعد به فرد مقابل‌تان نزدیک شوید یا از او فاصله بگیرید.

برخی منابع مطالعه شده در تدوین این مقاله:

1. http://www.everyculture.com/

2. https://www.nacada.ksu.edu/Resources/Clearinghouse/View-Articles/body-speaks.aspx