سوسک ها و سوسری ها

سفري به دنياي سوسك ها!

این وسط یک امای بزرگ وجود دارد که موضوع اصلی سفر علمی امروز ماست. غلط مصطلحی که بین اکثر ما رایج است و خیلی ها از آن اطلاعی ندارند. و آن چیست؟

تفاوت سوسک ها و سوسری ها!!

سوسری ها و سوسک ها با هم متفاوتند. این دو گونه دو راسته متفاوت از حشرات هستند که معمولا با هم اشتباه گرفته می شوند. در باور عموم به سوسری ها سوسک اطلاق می شود که اشتباه است. برای این که راحت­تر این دو راسته رو بشناسیم خوب است که تفاوت­ها و شباهت هایشان را با هم بررسی کنیم:

شباهت­ها:

در نگاه اول شاید به هم شبیه باشند، اما درواقع سوسری ها هم از نظر شکل شناسی و هم از نظر بهداشتی تفاوت های زیادی با سوسک ها دارند.

تفاوت ها:

سوسری ها همه چیز خوار هستند و رنگ انواع مختلف آن ها نزدیک به هم و عموما خاکستری، قهوه ای مایل به قرمز و سیاه است در صورتی که سوسک ها بسته به نوع، چوبخوار یا گوشتخوار و ... بوده و در میان حشرات یکی از متنوع ترین طیف رنگ بندی و اندازه را دارند.

سوسری ها یکی از آلوده ترین حشرات هستند و به دلیل نزدیکی به محل زیست انسان ها از نظر بهداشتی باید مراقب باشیم. سـوسـري ها از كثافات، غذاهای مانده، غـذاهاي فـاسد و ... تغذيه كرده و قسمتي از غــذاي هضم نشده خود را برمي گردانند، به دفع مدفـوع روي غذا عادت دارند، از دهان و غدد خود ماده اي ترشح مي كنند كه در مسير حركت آن ها و منابع غذايي شان بوي ماندگار و نامطبوعي را ايجاد مي كند. سوسری ها قادر هستند بدون غذا تا یک هفته و بدون هوا تا 45 دقیقه زنده بمانند. ثابت شده است که مقاومت این حشرات به اشعه های مضر تا 15 برابر انسان است. دلیل این مقاومت نحوه تقسیم سلولی این حشرات است. این گونه حشرات قادرند به مدت نیم ساعت در زیر آب زنده بمانند.

این ویژگی سوسری ها را به یکی از سازگارترین موجودات کره زمین تبدیل کرده است.

سوسری­های منازل چه مکان هایی را دوست دارند؟

سوسری ها گرما را دوست دارند و پشت رادیاتورها و لوله ­های آب گرم مخفی می­شوند.
روزها در شکاف و درز دیوارها، چهارچوب درها و مبل ها پنهان می شوند. نقاط تاریک مانند تختخواب، پشت یخچال و اجاق و ظروف آشپزخانه، کابینت ها، توالت، حمام، لوله بخاری، محل نگهداری حیوانات، زیرزمین ها، داخـل تلویزیون و رادیو و دیگر وســایل الکــتریکی، آبروها و سیستم فاضلاب محل اختفای آن­ها است.

گروهی از سوسری­ها راه­های بهتری را برای مسافرت پیدا کرده ­اند. از طریق راه رفتن و پرواز حرکت کرده و نیز همراه وسایل حمل و نقل، کشتی و هواپیما مسافت­های طولانی را طی می­کنند.

سوسری ها پس از ورود به اماکن و مستقرشدن در محل مناسب شـروع به تخم ریزی می کنند. تخم آن­ها درون پوشش یا کپسولی قهوه ای و لوبیا مانند شامل دو ردیف مـوازی اتاقک­های حاوی تخم قراردار. سوسری ها این کپسول ها را در محل­های تاریک و دور از چشم در شکاف ها و درزها گذاشته و یا به سطوح زیرین مـیز وصندلی یا تختخواب ،جعبه چوبی و دیگر وسایـل بسته بـندی شده می­چسبانند.

کپسول ها به تدریج بزرگ شده، پس از مدتی حشرات جوان سفیدرنگ کوچک بدون بال از درون آن خارج می شوند. از ابتدای تخـم ریزی تا خارج شدن نوزاد سـوسک، سی تا پنجاه روز طول می کشد. سوسری بالغ چند ماه تا یکسال زندگی می کند و در این مدت عمل تخم ریزی چندین بار تکرار می شود.

ساختار فیزیکی بدن سوسک حمام، معجزه خلقت

سوسک حمام از معجزات خلقت است. خواهیم دید که در این بدن جمع و جور چه جزییات بی‌نظیری گنجانده شده که او را متناسب برای زندگی در محیط خاص او می‌کند. سوسک‌ها اسکلت خارجی دارند یعنی برعکس پستانداران که دارای اسکلت داخلی هستیم و استخوان‌ها با ضخامت زیاد گوشت و ماهیچه پوشانیده شده، اسکلت سوسک‌ها خارجی است. ساخته شده از ماده‌ای به‌نام کیتین می‌باشد. کیتین اندام‌های داخلی بدن سوسک را حفاظت می‌کند و مانند غلاف روی اندام‌های داخلی کشیده شده است. این ماده بسیار محکم است و مثلا اگر سوسک از ارتفاع زیاد سقوط کند، بدون آسیب زنده می‌ماند. کیتین به ‌نحو ماهرانه سر، سینه و شکم حشرات به اضافه ٦ دست و پا و به خصوص شاخک‌ها را می‌پوشاند. کیتین همراه با سوسک‌ها رشد می‌کند و سوسک‌ها نیاز به پوست‌اندازی ندارند. شاخک‌ها به راستی شاهکار عالم خلقت می‌باشند. حتما تخم سوسک‌ها را دیده‌اید. ماده سوسک مدت‌ها این تخم‌ها را تا نیمه از بدن خود خارج می‌نماید و به‌دنبال محل مناسب برای رهاکردن تخم می‌گردد. محلی که او به ‌دنبال است باید مرطوب، تاریک و در محلی مانند شکاف دیوار... باشد. اگر کمی بی‌رحمی به خرج دهیم و این تخم قهوه‌ای‌رنگ را پیدا کرده آن‌را از طول شکاف دهید. تعداد ١٨ تا ٢٠ حجره در دو طرف محور عمودی تخم سوسک حمام مشاهده می‌کنید. یعنی در طول این تخم که ٥ میلیمتر طول دارد ١٨ یا ٢٠ حجره در چپ و راست محور تخم مشاهده می‌شوند. اگر با ذره‌بین خوب بکاوید، بچه ‌سوسک‌هایی می‌بینید که در حجره خود آرمیده‌اند ولی مسئله جالب آن‌است که بچه‌سوسک‌ها کمتر از نیم میلیمتر طول دارند ولی شاخک آن‌ها دو برابر خودشان طول دارد. هر شاخک حدود ٥/٢ سانتیمتر طول دارد و از ٢٠ گره تشکیل شده است که هر بخش، طناب‌های عصبی از مغز سوسک به‌طرف انتهای شاخک می‌رفت.

سوسک حمام یک سوسک پهن است به این مفهوم که با خم کردن دست‌ها و پاها خود را کاملا نزدیک به زمین می‌کند و سپس از شکاف‌ها و درزهای بسیار کوچک رد می‌شود و جان خود را نجات می‌دهد. این یک امتیاز برجسته است که موجب حفظ جان‌شان می‌شود. شاخک­ها و سیخک‌هایی که روی پاهای این سوسک‌ها وجود دارند که اخیرا دانشمندان متوجه شده‌اند که این سیخک‌ها جهت وزیدن باد و تغییرات توده هوا را نمایش می‌دهد! فرض کنید که شما در یک سوراخ قرار دارید و بعد جریان باد که از جابه جا شدن توده هوا حاضر شده نشان می‌دهد که یک نفر موجب تغییر جریان هوا شده. این یک زنگ خطر و اخطار مهم است که جایگاه و جهت حرکت انسان یا شکارچی را مشخص می‌کند. و در این حالت جانشان را حفظ می­کنند. یک رفتار بسیار جالب و عجیب آن است که سوسک‌ها همیشه در خط دیوارهای افقی و عمودی حرکت می‌کنند و در این موقعیت لگد کردن آن ها غیرممکن است! اگر این سوسک‌ها درفضای باز و مثلا وسط یک اتاق بزرگ رفت و آمد کنند به وسیله لگد به راحتی له می‌شوند ولی آن­ها یاد گرفته‌اند که وسط اتاق تردد نکنند و از ین طریق جانشان را حفظ کنند.

اگر تا الان با خواندن این مقاله حالتان تغییر کرده و درحال گفتن این جمله هستید که: این چه موضوعیه؟؟ باید بگویم که در خیلی از کشورها این حشرات شام یک خانواده را تشکیل می­دهند. برای مثال اگر یک دوست چینی یا تایلندی داشته باشید ممکن است برای شام شما را به به صرف سوپ سوسک یا سوسک سوخاری دعوت کند. پس آنقدر هم که فکر میکنیم مضر نیستند و برداشت اشتباهی داشته­ایم.

سوسک ها با تنوع فوق العاده ای که در جهان دارند جایگاه خودشان را در میان حشرات پرورشی نیز باز کرده­اند. در کشور خودمان نیز پرورش سوسک های مختلف با کاربردهای متفاوت رواج یافته و ارزآوری فوق العاده­ای را در بر دارد.