180 کیلومتری جنوب مرکز استان فارس به شهرستان جهرم می رسیم. در بدو ورود دشتی محاط در میان کوه های سر به فلک کشیده چهره ی شهر را مشخص می کند. چهره طبیعی این شهرستان کاملاً کوهستانی و مرتفع می‌باشد. حدود یک پنجم وسعت شهرستان جهرم دشت و چهار پنجم بقیه ارتفاعات است. این ارتفاعات بخشی از چین خوردگی زاگرس بوده و جهت اغلب کوه ها به تبعیت از سلسله کوههای زاگرس جنوبی قرار گرفته و شاخه‌هایی از آن شهرستان را محصور کرده است. به روایت مورخان و محققان تاریخ شهر جهرم به سده چهارم قبل از میلاد می‌رسد. کلمه ی جهرم از واژه ی "گهرم" به معنای دشت گرم گرفته شده است. اقتصاد مردم این شهرستان برپایه کشاورزی و باغ داری استوار است.
وجود بیش از ۳۵۰ هزار اصله درخت نخل، ۵/۳ میلیون درخت مرکبات نظیر پرتقال، لیموشیرین، لیموترش، نارنگی و نارنج که ۲۴ هزارهکتار از اراضی شهرستان جهرم را دربرمی گیرد و هم چنین قرارداشتن بیش از ۴۱هزار هکتار از زمین‌های زراعی این سامان، زیر کشت گندم و جو و حبوبات، برنج، تنباکو و صیفی جات، جهرم را به عنوان یکی از قطب های مهم کشاورزی کشورمان معرفی می‌نماید. علاوه بر خرمای شاهانی جهرم که از نظر کارشناسان یکی از مرغوب ترین انواع خرما در جهان است مرکبات جهرم هم درصد بالایی از تولید مرکبات ایران را به خود اختصاص داده است. سخن درباره ی این شهرستان زیاد است و مجال اندک . توصیف را کنار گذاشته و زوم دوربین را روی یکی از بخش های این شهرستان متمرکز می کنم. روستایی تقریبا نا شناخته با ویژگی هایی خاص و کم نظیر.
روستای هکان در 35 کیلومتری شمال غرب شهرستان جهرم واقع شده است. در گویش محلی به آن “هکون” نیز می گویند. برای رسیدن به منطقه هکان می توان از شمال غرب جهرم مسیر معروف به جاده هکان را انتخاب نموده و پس از طی مسافت حدودا 35کیلومتر به این ناحیه دیدنی رسید.در طول مسیر گندم زارهایی قرار دارند که تابلوهای زیبایی از دشتی زرخیز را در مقابل چشم بازدید کنندگان طراحی کرده اند. این دهستان از دو روستای قلات/ghalat/ و کناردان/konardan/ تشکیل شده و جمعا 1100 سکنه دارد. وسعت جمعیت در سال های اخیر مرز این دو روستا را از میان برده است. پس از گذشتن از اولین روستا ویژگی منحصر به فرد و کم نظیر روستا نمایان می شود. خانه هایی ساخته شده از گل و خشت و سنگ که همگی روی تپه ای واقع شده اند. حیاط هر خانه به گونه ای بام خانه ای دیگر است که در نگاه اول، روستای ماسوله را در ذهن ها به یاد می آورد. با معماری مشابه، وسعتی کم تر، اقلیمی متفاوت تر و آب و هوایی به مراتب گرم تر. بی شک می توان مناظر زیبا و بی بدیلی را در این منطقه یافت که واقعا ارزش صرف وقت و بازدید را خواهد داشت. همان طور که گفته شد در نگاه اول معماری تقریبا مشابهی با روستای ماسوله دارد. اما ویژگی های چشم گیرش زیادتر از آن است که بار کاستی عدم توجه به این روستای دور افتاده را از نگاه ها حذف کند.نکته ی جالب توجه درباره ی این روستا معماری منحصر به فرد آن است که به شکلی زیبا و با همان بافت سنتی با مخلوط کاه و گل و بعضا سنگ ساخته شده است که هم چنان بستر سنتی و پلکانی خود را حفظ کرده است. هکان دارای معماری منحصربه‌فردی است. محوطه جلوی خانه‌ها و پشت بام‌ها هر دو به عنوان پیاده‌رو استفاده می‌شوند. خیابان‌های کوچک و پله‌های بسیار به کم تر وسیله نقلیه موتوری اجازه ورود می‌دهد. تعداد طبقات ساختمان‌ها به ندرت تا دو طبقه می‌رسد.
در آن سوی روستا و در حاشیه ی رودخانه جنگل پوشیده از درختان گز دیده می شود که به گفته ی اهالی روستا در گذشته زیستگاه گرازهای وحشی این منطقه بوده اند که به نظر می آید نسل آن ها در سال های اخیر منقرض شده است.
محصولات این روستا در سال های نه چندان دور تنباکو, برنج و مرکبات مرغوب بوده و اکنون در آن تنباکو و مرکباتی چون لیموترش و لیمو شیرین کشت می شود. قرار گرفتن این روستا در مجاورت کوهستان و هم چنین وجود درختان تنومند خرما زیبایی دوچندانی به آن بخشیده است. وجود چنین دشت حاصل خیزی در جنوب ایران در چنین اقلیم و آب و هوایی که برنج محصول اصلی آن است می تواند بیش از این مورد توجه قرار گیرد. بحث درباره ی کشاورزی این روستا را می توان به دوره ی قبل و بعد از خشکسالی تقسیم نمود.
دوره ی قبل از خشکسالی را با اندک مشاهدات خودم و توضیحات بیش تر ریش سفیدان شروع می کنم. به گونه ای که کم تر از 10 سال پیش در مسیر رسیدن به روستا به وفور چشمه های آب دیده می شد و شالیزارهای برنج در سرتاسر روستا گواه این ادعا
بود که چنین منطقه ی حاصل خیزی از ویژگی های منحصر به فرد این روستا است. به گفته ی قدیمیان روستا سطح آب چاه های این منطقه به حدی بالا بوده است که مردم از آن برای وضو گرفتن استفاده می کرده اند! اما متاسفانه در سال های اخیر به دلیل مشکلات ناشی ازکم آبی و بارندگی های پراکنده در طول سال اثری از آن چشمه ها دیده نمی شود. با وجود همه ی این مشکلات هنوز که هنوز است رودخانه ای جریان دارد که در حسرت روزهای پرآبی خود روزگار می گذراند. عکس های گرفته شده از این روستا به خوبی بحران خشکسالی را یاد آور می شود. قدم زدن در حاشیه ی امن رودخانه در بهار و زمستان این منطقه آرامشی خاص را تداعی می کند.
امروزه از چاه های عمیق و نیمه عمیق در این منطقه برای کشاورزی و باغ داری استفاده می شود و هم چنان زمین های زیر کشت خرما، مرکبات، برنج و تنباکو منبع اصلی تامین درآمد روستاییان است.نخلستان های منطقه هم چنان یکی از اصلی ترین منابع تامین درآمد روستاییان و از مناظر زیبای روستا به حساب می آید. از بدیع ترین صنایع دستی منطقه می توان به عروسک هایی از جنس تنباکو اشاره کرد که زنان روستا مهارت خاصی در درست کردن آن ها در اندازه های مختلف دارند که به ندرت در جای دیگری می توان نمونه ی آن را مشاهده کرد.
در عین نا شناخته بودن،دیدن این روستا خالی از لطف نیست و نخواهد بودو طبیعت دوستان در صورت تمایل به بازدید از این روستا می توانند با ما در تماس باشند.
