احسان برگرفته از حسن است که در دو معنای نعمت بخشیدن به دیگری، و احسان در کار و عمل، کاربرد دارد. کسی که علم نیکویی را بیاموزد یا عمل نیکی را انجام دهد، از جمله نیکوکاران به حساب می آید و بر این اساس است. سخن امیرمؤمنان علیه السلام که می فرمایند: مردم به آنچه از کارهای شایسته و نیک می آموزند یا به آن عمل می کنند، نسبت داده می شوند.
واژه احسان به معنای انجام دادن کار نیک، به طور عمده در آیاتی به کار رفته است که پس از بیان اموری، عاملان آن را به عنوان محسن مورد ستایش قرارداده است.
از آیات قرآن به دست می‌آید که احسان، نوعی گذشت از حق شخصی و ایثار است و به همین دلیل مولای متقیان، علی علیه‌السلام می‌فرماید: «مهم‌ترین جزء ایمان، احسان به مردم است».
آنچه از آیات قرآن کریم استفاده می شود، این است که احسان و نیکوکاری، مصادیق فراوانی دارد، به عنوان نمونه
خداوند از زبان حضرت یوسف(ع) می‌گوید: رهایی او از زندان و بازگشت خانواده به سوی او احسان خداوند به آن حضرت است. بنابراین هر نعمتی که خداوند به او می‌بخشد کار نیک و بدون چشم‌داشت و نوعی احسان است.
پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند: بهترین شما کسی است که نسبت به اعضای خانواده‌اش رفتار بهتری داشته باشد و من بهترین شما هستم، چون رفتارم نسبت به خانواده‌ام بهتر است. و در حدیثی دیگر حضرت(ص) فرموده‌اند: احسان و نیکوکاری عمر انسان را طولانی می‌کند.
امام صادق(ع) فرموده‌اند: بالاترین مرتبه و درجه نیکوکاری، شهادت و کشته شدن در راه خداست. حضرت علی(ع) فرموده‌اند: نیکی و نیکوکاری بهترین وسیله برای محبت کردن است. و در حدیثی دیگر حضرت(ع) فرموده‌اند: نیکی و نیکوکاری بهترین وسیله برای جلب محبت دیگران است.
امام صادق(ع) فرموده‌اند: از نشانه‌های ایمان خالص، نیکی کردن به برادران دینی و ایمانی و تأمین نیازهای آنان در سختی و آسانی است
برای مطالعه اطلاعات بیشتر به احسان و نیکوکاری و دلایل اهمیت آن مراجعه کنید
