عناب (Jujube) میوه‌ای است بیضی شکل و به رنگ قرمز که علاوه بر خواص تغذیه‌ای، دارای خواص طبی متعددی می‌باشد و در مکاتب طب سنتی کشورهای مختلف، جایگاه ویژه‌ای برای کمک به سلامت و درمان بیماری‌ها دارد.
قدمت استفاده از عناب در طب سنتی چین، به 2500 سال پیش بازمی گردد.
عناب بومی مناطق گرمسیر بوده و خاستگاه آن به چین و کشورهای آسیایی برمی‌گردد که بعدها در سراسر جهان پراکنده شده و امروزه در بخش‌های گسترده‌ای از زمین از ایران تا هند و جنوب چین و حتی جنوب اروپا و شمال آفریقا دیده می‌شود و در هر منطقه‌ای دارای اسامی مختلفی است.
در هند و پاکستان آن را «ایناب» و در شرق آسیا آن را «خرمای قرمز»، «خرمای چینی» یا «خرمای هندی» می‌نامند زیرا علاوه بر شیرین بودن، یک هسته شبیه خرما دارد.
درخت عناب شبیه درخت سنجد است و ارتفاعی بین 5 تا 10 متر دارد. برگ‌های آن کوچک، زیبا، شفاف، متناوب و دندانه‌دار است. گل‌های آن کوچک و به رنگ سبز مایل به زرد می‌باشد.
این درخت در برخی نواحی کوهستانی ایران همچون خراسان یافت می‌شود. برگ‌های درخت عناب دارای ماده‌ای به نام «زی زی فین» است. در عناب عناصری همچون کلسیم، فسفر، آهن، ویتامین‌های 2B، A و C، مواد قندی و موسیلاژ (لعاب) یافت می‌شود.
تركیبات شیمیایی عناب
عناب دارای لعاب فراوان حدود 5% مواد پروتئینی ، 4%مواد قندی و مقدار زیادی ویتامین C و املاح می باشد . در عصاره آبی چوب عناب اسید زی زی فیك و اسید زی زی فوماتیك وجود دارد.
ارزش غذايي عناب
این میوه منبع خوبی از ویتامین C و حاوی مقادیر قابل ملاحظه‌ای مواد معدنی است.
همچنین دارای پروتئین، کربوهیدرات و مواد معدنی کلسیم، فسفر، آهن، کاروتن، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و فلور می‌باشد.
در ضمن حاوی پکتین (به عنوان کلسیم پکتات) به عنوان فیبر محلول موثر در کاهش چربی و قند خون است.
محتوای چربی کل میوه عناب بسیار کم است.
نسبت اسیدهای چرب اشباع نشده به کل چربی در میوه عناب بالا است، بنابراین متخصصین تغذیه می‌توانند عناب را به عنوان بخشی از رژیم غذایی توصیه نمایند.
خواص درماني عناب
عناب از نظر طب قدیم ایران معتدل و بنا به اعتقاد ابوعلی سینا، کمی سرد است.
عناب؛ ميوه ضد سرطان
عناب دارای خواص ضد سرطان است.
خواص آنتی‌اکسیدان عناب به جلوگیری از سرطان کمک می‌کند.
با توجه به مطالعات اخیر، عصاره عناب مهارکننده سلولهای سرطان خون است.
عناب به علت داشتن ویتامین C و انتی‌اکسیدان، مانع از رشد و حرکت رادیکال‌های آزاد و در نتیجه کمک به کنترل و رشد تومور و سلولهای سرطانی است.
برای درمان سرطان آب عناب را با كاهو بخورید.
فوايد عناب براي اعصاب و روان
عناب مقوی مغز و حافظه است.
آرامش‌بخش طبیعی است.
شستشودهنده سلولهای مغزی است.
عناب آرام‌کننده اعصاب است و بدخلقی را از بین می‌برد.
عناب خواب‌آور بوده و بی‌خوابی و خستگی را برطرف می‌کند.
تسکین‌دهنده اضطراب و استرس است.در طب سنتی چین و کره از عناب به عنوان دارویی که سبب کاهش اضطراب می‌شود، استفاده می‌کنند.
هرگاه كه احساس غمگینی كرده و گریه می كنید یك فنجان دم كرده عناب لبخند به لبهای شما می آرود.
فوايد عناب براي كبد و كليه
عناب برای سلامت کلیه‌ها و تقویت کبد سودمند است.
مقوی کبد، صفرا و کمک به درمان برخی از بیماری‌های کبدی می‌کند.
مصرف عناب به طور معنی‌داری سطوح آنزیم‌های کبدی را کاهش می‌دهد. این آنزیم‌ها نشانگر آسیب بافتی هستند.
یافته‌های بافت شناسی نشان می‌دهند که این میوه اثرات محافظتی در برابر بیماری‌های کبدی دارد. عناب در درمان کبد چرب نیز مفید است.
اگر سنگ مثانه دارید 30 عدد عناب را در یك لیوان آب شب خیس كرده صبح ناشتا میل كنید به مدت هفت روز.
كسانی كه سنگ كیسه صفرا دارند عرق بیدمشك و عرق كاسنی را از هر كدام 100 گرم و 50 گرم عناب را در آنها خیس نموده سپس صاف كنند روزی 3 بار هر بار 2 قاشق غذا خوری قبل از غذا میل كنند.
فوايد عناب براي دستگاه گوارش
عناب موجب تقویت دستگاه گوارش می‌شود و کم‌اشتهایی را برطرف می‌کند.
عناب در زمان ابتلا به اسهال می‌تواند حرکات مربوط به دستگاه گوارش را کاهش دهد.
مخلوط را با نمک و فلفل به عنوان هضم کننده مصرف کنید.
میوه خشک رسیده به عنوان ملین می‌باشد. حتی تأثیر آن برای کمک به درمان یبوست با مطالعات بالینی مختلف به اثبات رسیده است و به تمام افرادی که از یبوست رنج می‌برند توصیه می‌شود هر روز صبح یک تکه زنجبیل تازه و چند دانه عناب را در یک لیوان آب جوش قرار داده و پس از چند دقیقه این نوشیدنی را میل کنند.
عناب تقویت‌کننده دستگاه گوارش است و مطالعات بالینی، تأثیرات آن برای رفع مشکلات مختلف گوارش را نشان داده است. مصرف عناب به هضم غذا کمک کرده و در جلوگیری از نفخ موثر است.
مخلوط عناب با نمک در بیماران مبتلا به سوءهاضمه و حتی بیماری‌های صفراوی سودمند است.
كسانی كه زخم معده و ورم روده دارند عناب را با هسته سائیده بعد از غذا یك قاشق چای خوری میل كنند.
كسانی كه زخم روده و اثنی عشر دارند در طول روز 5 دانه عناب آهسته مكیده بعد از اینكه كاملا نرم شد جویده میل كنند.
فوايد عناب در آسم، سرماخوردگي، سرفه و گلودرد
در طب سنتی ایران مصرف جوشانده عناب برای درمان سرفه، سرماخوردگی و آنفلوانزا و انواع گلودرد بسیار توصیه شده است.
از آنجا که این میوه سرشار از ویتامین A و C و پتاسیم است، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و برای پیشگیری از سرماخوردگی مفید است.
چای عناب در شرق آسیا یک نوشیدنی بسیار گوارا محسوب می‌شود که به جلوگیری از سرماخوردگی نیز کمک می‌کند.
اگر دچار سرماخوردگی شده‌اید و از خشکی سینه و سرفه رنج می‌برید، عناب داروی گیاهی مناسب و کارآمدی است.
عناب دارای لعاب فراوان، پروتئین، مواد قندی و مقدار زیادی ویتامین C است.
به علت لعاب‌دار بودن، این میوه برای درمان سرفه‌های خشک مفید است.
یك شربت خوب مخصوص سرفه و سینه درد و خلط آور و ملین: عناب + انجیر + كشمش + خرما از هر كدام 50 گرم در یك لیتر آب جوشانده صاف نموده روزی 3 فنجان میل شود.
جوشانده عناب گرفتگی صدا را برطرف می‌کند.
به علاوه آسم و تنگی نفس را برطرف می‌کند. برای تهیه جوشانده عناب 50 گرم عناب را در یک لیتر آب ریخته و بجوشانید تا حجم آن دو سوم شود.
عصاره آن همراه با زنجبیل، شیرین بیان و نعناع آرام‌بخش عضلات گلو است.
فوايد عناب براي دندان
عناب دندان‌ها را در برابر پوسیدگی مقاوم می‌سازد.
برای درمان دندان درد سائیده عناب را در محل كرم خوردگی دندان بگذارید.
فوايد عناب براي پوست و مو
به علت دارا بودن انتی‌اکسیدان‌ها، روند پیری پوست را کاهش می‌دهد.
عناب خون را تصفیه و سموم را از بدن دفع می‌کند و سبب روشنی پوست می‌شود.
عناب برای خشکی و خارش پوست،استفاده می شود.
برای رفع خارش بدن جوشاندة عناب را با شكر شیرین كنید، میل شود.
خوردن عناب بیماری پوستی گال یا جرب را كاهش می‌دهد روزانه چند دانه میل كنید.
برای درمان كهير و خارش پوست 50 عدد عناب را با یك لیوان آب جوشانده صاف كرده، صبح ناشتا با سكنجبین مخلوط نموده میل شود. عناب خشك شده را با عسل مخلوط كرده در محل خارش و كهیر بمالید.
عصاره عناب خاصیت رفع و کاهش چین و چروک و خشکی و قرمزی و رفع افتاب سوختگی است.
رشد موی سر را زیاد می كند.
استفاده از مغز این میوه در زخم‌ها و بریدگی‌ها، سبب سرعت بخشیدن به بهبود آنها می‌شود.
به علت داشتن اسیدآمینه های مهم، باعث بهبود روند زخم است.
برای معالجه و التیام زخمهای كهنه گرد ریشه خشك شده عناب را روی آنها بپاشید .
درمان سردرد و سرگيجه با عناب
كسانی كه سردرد یا سرگیجه دارند به مدت 14 روز ، روزی 5 دانه عناب میل كنند.
برای سردردهای ناشی از سوء هاضمه عناب + بنفشه + گل پنیرك جوشانده با ترنجبین شیرین كنید میل نمایید.
برای درمان سردرد 30 عدد عناب + 5 گرم تخم گشنیز در یك لیوان آب جوش دم كرده صبح ناشتا میل شود.
درمان كمردرد با عناب
كسانی كه كمر درد دارند به مدت 7 روز، روزی ده دانه عناب ابتدا مكیده سپس میل كنند.
