مقاله زیر یک مقاله بازبینی مفهومی جدید به نام کشاورزی جمعی، Crowd Farming است، این سیستم در تلاش است تا با کاهش یا حذف بخشی از زنجیره تامین محصولات کشاورزی ، علاوه بر کاستن از رد پای تولید کربن در فرایند های مختلف زنجیره ارزش و تامین محصولات کشاورزی ، سهم بیشتری از ارزش ایجاد شده را به کشاورزان برساند و با تحقق این بخش، انتظارات بیشتری از کشاورزان و باغداران در راستای تولید مسئولانه تر و با نگاهی عمیق تر به حفظ منابع ارزشمند محیط زیستی داشته باشد. در ادامه این مقاله که برگردان فارسی چندین محتوا با موضوعیت Crowd Farming است، با این مفهوم و نوآوری های آن بیشتر آشنا می شوید و در پایان با سوالات من در خصوص شیوه پیاده سازی و الگوی مناسب برای بهره مندی از این ترند رو به رشد مواجه خواهید شد.
آیا می دانید غذایی که می خورید از کجا می آید؟ چگونه کشت می شود؟ کجا بوده است؟ اکنون می توانید از محصولات تازه مستقیم و بدون واسطه از کشاورز لذت ببرید و در عین حال تأثیر اجتماعی و زیست محیطی مثبتی ایجاد کنید.
وقتی درخت یا مزرعه‌ای را به قیومیت می‌پذیرید، به کشاورز اجازه می‌دهید تا محصولی را رشد دهد و بداند که کسی آن را مصرف خواهد کرد، و همچنین تولید با اطلاع از قیمت فروش نهایی آن رخ می دهد. این به آنها کمک می کند تا شرایط را در محیط های روستایی بهبود بخشند و شما می توانید از محصولات تازه برداشت شده و مستقیماً از مزرعه لذت ببرید.
با خرید مستقیم یک جعبه محصولات فصلی از کشاورز به آنها اجازه می‌دهید تا قیمت مناسبی برای برداشت خود داشته باشند و به کاهش ردپای کربن ناشی از حمل و نقل غیرضروری بین واسطه‌ها کمک کنید. همچنین با منشاء دقیق و روش های کشت غذای خود آشنا می شوید.
در سراسر جهان، کشاورزان با دامپینگ قیمت ( کاهش قیمت شدید برای کنترل بخشی از بازار و حذف حلقه های ضعیف زنجیره ارزش)توسط عمده فروشان، با استانداردهای سخت و امنیت برنامه ریزی پایین مبارزه می کنند. دامنه خلاقیت در کار محدود است. کمیت به جای کیفیت قانون است. هرکسی که از این شرایط به اندازه کافی دلزده شده و می‌خواهد آزادی بیشتری از نظر روش‌های کشت، قیمت‌گذاری و انتخاب محصول داشته باشد، می‌تواند از کشاورزی جمعی Crowd Farming استفاده کند.
کشاورزی جمعی، تلاشی برای بازگرداندن قدرت بیشتر به دست کشاورزان است. این پلتفرم این امکان را برای مزارع فراهم می‌سازد تا درخت، سهمی از حیوان یا بخشی از مزرعه را که سرپرستی آن (قیومیت) توسط مصرف‌کنندگان پذیرفته شده است، پرورش دهند. آنها بهای تعیین شده توسط مزرعه را می پردازند و در ازای آن برداشت درخت، محصولات حیوانی یا میوه ها را از مزرعه “خود” دریافت می کنند.
هدف ایجاد ارتباط مستقیم و شفاف بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان با قطع زنجیره تامین است. این نه تنها با قیمت های پایین و عدم قدردانی از اقدامات کشاورز مقابله می کند، بلکه از تولید بیش از حد و هدر رفتن مواد غذایی نیز جلوگیری می کند، زیرا فقط آنچه قبلاً فروخته شده است تولید و برداشت می شود.
کشاورزی جمعی برای کشاورزانی مناسب است که نسبت به محیط زیست، تنوع زیستی و اکوسیستم کشاورزی به طور کلی مسئولیت و آگاهی نشان داده یا می خواهند چنین باشند. در این سیستم گواهینامه های ارگانیک گران قیمت اجباری نیست. برای فعالیت در این پلت فرم فقط لازم است ثابت کنید ازهیچ علف کش یا آفت کش شیمیایی استفاده نشده است. هیچ الزام سخت دیگری وجود ندارد. نه به اندازه معین مزرعه و نه حداقل مقدار تولید نیاز است. علاوه بر آگاهی زیست محیطی صحیح ، استانداردهای اخلاقی صحیح در مدیریت مزرعه و گشودگی نسبت به خواسته های مشتریان از ارکان حمایتی این مفهوم است.
اگر مشتری یک واحد تولیدی، به عنوان مثال یک درخت سیب را بپذیرد، نامی برای آن می گذارد. سپس مزرعه دار یک برچسب نام را روی درخت قرار می دهد و سالی یک بار عکس ″فرزندخوانده″ را در سایت خود آپلود می کند. به این ترتیب مشتری که اکنون کشاورز است، همیشه می تواند رشد درخت را دنبال کند که باعث تقویت و تحکیم رابطه بین او و تولید کننده می شود.
مفهوم Crowd farming بواسطه ارتباطات، باز بودن و شفافیت نسبت به مصرف کنندگان رشد می کند. اطلاعات منظم در مورد فرآیندهای مزرعه و به ویژه واحد تولید پذیرفته شده مهم است. علاوه بر این، کشاورزان با بازدید مالکان جدید موافقت می کنند.
مزایای Crowd farming واضح است، ما برای توده‌ای از مشتریان ناشناس تولید نمی‌کنیم، بلکه برای افرادی که از قبل تصمیم گرفته‌اند از مزرعه‌داری خوب با قیمتی واقعی حمایت کنند، تولید می کنیم. بنابراین مزرعه دارای امنیت برنامه ریزی است و می توان مطمئن بود که کار آن بیهوده نبوده است. زنجیره تامین کوتاه، هزینه ها و تلاش های بخش فروش را کاهش می دهد و منابع مالی و زمان مورد نیاز برای این کار را کاهش می دهد. کشاورزان می‌توانند با الگو های کشت بهتر، گونه‌ها، و مراقبت‌های بیشتر به نفع کیفیت محصولات و زندگی خود برخورد کنند.
ایده کشاورزی جمعی از اسپانیا در سال ۲۰۱۷سرچشمه گرفت و به سرعت فراتر از مرزهای این کشور در سراسر اروپا گسترش یافت. تقاضا ها تا برآورده شدن فاصله زیادی دارد. درخواست‌های کشاورزان جدید بسیار فراتر از عرضه ( فروش سیستم) است.
ماموریت Crowd Farming، مستقر در اسپانیا، دموکراتیک کردن زنجیره تامین مواد غذایی از طریق امکان فروش مستقیم از تولیدکنندگان به مصرف‌کنندگان است: تعداد فزاینده‌ای از مصرف‌کنندگان به دنبال خرید مستقیم غذای خود از تولیدکنندگان هستند، و در عین حال تولیدکنندگان به دنبال کانال های فروش بدون واسطه هستند. این یک ترند جدید نیست، این یک انقلاب به شدت مورد نیاز در ناکارآمدترین زنجیره تامین جهان است. گونزالو ارکولو، کشاورز و یکی از بنیان‌گذاران Crowd Farming، توضیح می‌دهد که Crowd Farming یک فروشگاه یک‌جا است که به کشاورزان ابزارهای مورد نیاز برای ایجاد کانال فروش مستقیم محصولات خود را ارائه می‌دهد.
وب سایت Crowdfarming خدمات لجستیک، خدمات پشتیبانی مشتری، بسته بندی و بازاریابی را به کشاورزان ارائه می دهد. اختراع یک سیستم قیومیت، که مصرف‌کننده را قادر می‌سازد تا با تأمین مالی یک درخت و دریافت محصول در ازای آن، فعالانه به کشاورزی پایدار کمک کند، و ثابت کرده است که یک تغییر دهنده بازی بزرگ، در ایجاد روابط بین تولیدکننده و مصرف‌کننده و مبارزه با تولید ضایعات مواد غذایی است. این شرکت در حال ایجاد تغییری در مسیر صنعت، «کشاورز به مصرف کننده» است و با حدود ۲۰۰ کشاورز که محصولات خود را به ۳۵۰۰۰۰ مصرف کننده نهایی در سراسر اروپا می فروشند، به رهبر بازار تبدیل شده است.
این مقاله را با ترجمه بخش هایی از یک مطالعه موردی از وبگاه techdetector.de به قلم آقای الکس ترنر (Alex Turner) و بیان دیدگاه های او ادامه می دهیم.
تغذیه به عامل اصلی مرگ و میر و بیماری در جهان تبدیل شده است و هر دو انتهای مقیاس را تحت تأثیر قرار می دهد: ۸۲۰ میلیون نفر دچار سوء تغذیه هستند، در حالی که ۱٫۹ میلیارد بزرگسال دارای اضافه وزن هستند. بسیاری به دنبال راه‌حل‌هایی از سمت فناوری های کشاورزی هستند. بنابراین کشاورزی جمعی چه چیزی را می تواند سر میز بیاورد؟
کشاورزی و صنایع غذایی در سه چالش کلیدی برای آینده همگرا هستند: جمعیت و رشد جمعیت، تغییرات آب و هوا، و کمبود منابع طبیعی.
جمعیت جهان از سه میلیارد در سال ۱۹۵۸به ۷٫۷میلیارد نفر افزایش یافته است. پیش بینی می شود تا سال ۲۰۵۰به ۹٫۷میلیارد برسد و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) پیش بینی کرده است که کشاورزان برای تامین تقاضا باید ۷۰درصد غذای بیشتری تولید کنند. در حال حاضر، ۵۰درصد از زمین های زیر پوشش گیاهی جهان برای کشاورزی استفاده می شود و صرفاً استفاده از زمین های بیشتر راه حل نیست. در همین حال، سهم کشاورزی از تولید ناخالص داخلی جهانی به تنها سه درصد کاهش یافته است، یعنی یک سوم سهم آن در چند دهه پیش.
به این موارد، چالش های خاص صنعت کشاورزی و غذایی، مربوط به تفاوت در قیمت کالاها، دسترسی به اطلاعات، منابع مالی و بازارها را اضافه کنید، و روشن می شود که ایجاد یک زنجیره تامین مواد غذایی پایدارتر برای صنعت کشاورزی و غذایی و یک صنعت پایداربرای آینده حیاتی است.
صنعت کشاورزی و مواد غذایی در حال حاضر عظیم است و ارزش آن حداقل ۸تریلیون دلار برآورد شده است. در سال‌های اخیر، استارت‌آپ‌ها با ایجاد پلتفرم‌های دیجیتال برای دسترسی کشاورزان به سرمایه‌های جمعی و همچنین امکان خرید مستقیم از کشاورزان و تامین‌کنندگان، به دنبال این بوده‌اند که این شکاف را پر کنند. پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی، کشاورزان را قادر می‌سازد تا سرمایه خود را از یک گروه یا انبوهی از سرمایه‌گذاران، اغلب با طرح‌های مشارکت در سود جذب کنند. پلتفرم هایی از این قبیل باعث می شوند کارآفرینان حوزه کشاورزی را در زمینه هایی که قبلا با چالش روبرو بودند منابع بیشتری داشته باشند.
تقاضای فزاینده برای محصولات محلی، فصلی و هم راستا تر با اصول اخلاقی، با نیاز کشاورزان برای دسترسی به سرمایه و مذاکره برای قیمت‌های منصفانه‌تر همگرا شده است و موجب جلب توجه منابع اقتصاد اشتراکی شده و محرک رونق در طرح‌های کشاورزی جمعی شده است.
خرید مستقیم از کشاورزان قابلیت ردیابی و شفافیت را فراهم می کند و با ایجاد و محافظت از مشاغل در بخش کشاورزی، ایجاد کارآفرینان کشاورزی جدید و تضمین قیمت گذاری عادلانه تر برای کشاورزان، تأثیر اجتماعی و زیست محیطی مثبتی ایجاد می کند.
کشاورزی جمعی از طریق یک بازار دیجیتال تسهیل می شود که از طریق برنامه های تلفن همراه، سفارش آنلاین و پلت فرم های عمده فروشی فعال می شود. برای تبدیل شدن به یک کشاورز جمعی، یک مصرف کننده از طریق یک وب سایت یا برنامه به پلتفرم دسترسی پیدا می کند، کالای مورد علاقه خود را انتخاب می کند و مقداری را که می خواهد دریافت کند را مشخص می کند. هنگامی که فصل برداشت فرا می رسد، مصرف کننده محصول را مستقیماً درب منزل تحویل می گیرد.
هنگامی که این صنعت با پلتفرم‌های مبتنی بر بلاک چین ترکیب می‌شوند، برنامه‌هایی مانند «قراردادهای هوشمند(Smart Contracts)» و « گواهی‌های بلاک چین(Blockchain Certificates)» می‌توانند از قابلیت ردیابی برای فرآیندهای مزرعه به مصرف‌کننده اطمینان حاصل کنند و در نتیجه اطلاعات دقیقی در مورد منشأ و پردازش مواد غذایی ارائه دهند. علاوه بر این، وقتی این پلتفرم‌ها با یادگیری ماشینی (Machine Learning) همراه می‌شوند، این بازارهای نوظهور می‌توانند خرید بعدی را که مصرف‌کنندگان احتمالاً انجام خواهند داد، پیش‌بینی کنند، بنابراین در تصمیم‌گیری های آینده از دیدگاه کشاورز کمک می‌کنند.
مکانیسم‌های کشاورزی مشترک با حمایت جامعه در طول زمان چندوجهی‌تر شده‌اند. منابع در مراحل مختلف تولید به اشتراک گذاشته می شوند و انواعی از توزیع رسمی و غیررسمی و طرح های تصمیم گیری ایجاد می شوند. باز کردن فضاهای دموکراتیک همکاری مستقیم بین تولید کننده و مصرف کننده، الگویی را ایجاد می کند که می تواند به جامعه اجازه دهد تا اساساً سیستم غذایی را دوباره تصور کند. اگرچه ارتقاء سطح یک چالش باقی مانده است، کشاورزی جمعی می تواند نقش مهمی در ایجاد جوامع و مشاغل غذایی سالم، متنوع و شاد در آینده ایفا کند.
این پلتفرم دیجیتال نه تنها با حذف واسطه‌ها بر کل تدارکات زنجیره تامین تأثیر می‌گذارد، بلکه تعداد مصرف‌کنندگان آگاه را افزایش می‌دهد که دسترسی منصفانه به غذاهای سالم و محلی دارند و در عین حال به مراحل تولید، فرآوری، توزیع و پس از مصرف متصل هستند.
همچنین بازار را با بینش های مصرف قابل توجه تری تقویت می کنه که می تواند سودآوری را هم برای خواربارفروش و هم برای تولیدکننده مواد غذایی بهبود بخشد و در نتیجه احتمالاً ضایعات مواد غذایی را کاهش دهد.
پیشرفت‌های اخیر مانند توکن‌سازی کالاهای کشاورزی به منظور امکان تجارت آنها در بلاک چین، دنیای کشاورزی جمعی را گسترده ترخواهد کرد. باید دید که آیا توکن های دارای پشتوانه کشاورزی واقعاً مسائل مربوط به نوسانات و نقدینگی را که در برنامه های پس انداز مبتنی بر پول نقد و سهام وجود دارد حل می کند یا خیر. استدلال موافق این است که این توکن‌ها در مقابل ارزهای فیات ناپایدار، به استیبل کوین‌های واقعی با پشتوانه دارایی‌های واقعی تبدیل می‌شوند. کشاورزی توکنیزه شده بدون شک فرصتی را برای کشورهای در حال توسعه فراهم می کند تا فرصت های سرمایه گذاری و صادرات بیشتری را در طیف وسیعی از صنایع کشاورزی ایجاد کنند، شمول مالی در محل را بهبود بخشد و به مردم محلی وسیله مبادله ای را ارائه دهد که در خطر کاهش ارزش نباشد.
کشاورزی توکنیزه شده بدون شک فرصتی را برای کشورهای در حال توسعه فراهم می کند تا فرصت های سرمایه گذاری و صادرات بیشتری را در طیف وسیعی از صنایع کشاورزی ایجاد کنند، شمول مالی در محل را بهبود بخشد و به مردم محلی وسیله مبادله ای را ارائه دهد که در خطر کاهش ارزش نباشد.
حال که با جریان تحولات این صنعت و مفاهیم و نوآوری های صورت گرفته در آن آشنا شدید، بینش های من و دلیل ارجای من به این صنعت نوظهور را مروری می کنیم.
در سال های اخیر ، کاهش بارندگی ها و تغییرات اقلیمی و درنتیجه کاهش کیفیت منابع آبی در کشور از یک طرف و شور شدن خاک بعنوان اصلی ترین سرمایه ملی این ضرورت ایجاب می کند که کشاورزان با آگاهی کامل از اقدامات خود بمنظور افزایش تولید یا حفظ سطح فعلی آن ،هرچه سریعتر به سمت اقدامات و فرآیند های کشاورزی پایدار حرکت کنند.
کشاورزی پیشه بخش بزرگی از مردمان ایران زمین بوده و ایران با داشتن اقلیم چهار فصل در تولید بسیاری از محصولات باغی و زراعی و گیاهان دارویی در جایگاه های برتر تولید قرار دارد. اما همواره کشاورزان بعنوان اولین حلقه زنجیره تامین محصولات از کمترین درآمد در ارزش نهایی خلق شده برخوردارند و مشکلات اخیر با افزایش بی سابقه قیمت نهاده های با کیفیت کشاورزی، هزینه های تولید آن ها را به شدت افزایش داده که از سوی دیگر درآمد آنها را کاهش می دهد.
برخی محصولات انحصاری و اختصاصی ایران مانند زرشک قرمز بی دانه ، به دلایل مختلفی مورد بی مهر ی و کم مهری مصرف کنندگان و صادرکنندگان کالاهای کشاورزی قرار گرفته، در حالی که در صورت بررسی منابع علمی و فرهنگ عامه متوجه می شویم این محصول یک فرآورده استثنایی است که می تواند بعنوان یک غذا دارو نقش ویژه ای در افزایش سلامت مصرف کنندگان آن در این زمانه کاهش فعالیت های بدنی و تجمع معظلات سلامت در زندگی افراد و گروه ها داشته باشد. مشکلاتی که در بالا اشاره شد و ویژگی های سازگاری مثال زدنی زرشک در حفظ تولید پایدار و اقتصادی در چنین شرایطی، باعث شده تا توجه های بیشتری به سمت توسعه کاشت این محصول در گوشه گوشه ایران شود. در آینده ای نه چندان دور شاهد افزایش تولید این محصول خواهیم بود و این در حالی است که اگر برای فروش و صادرات آن به درستی برنامه ریزی و عمل نکنیم، مازاد تولید و نبود تقاضا سبب کاهش شدید صرفه اقتصادی برای کاشت این محصول خواهد شد و این بیش از هر گروهی به ضرر اولین و قدیمی ترین تولید کنندگان این محصول، یعنی کشاورزان خراسان جنوبی خواهد بود.
با تشریح مبانی کشاورزی جمعی و سپس ارایه گوشه ای از مشکلات کشاورزی در این مرز و بوم ، می خواهم بگویم شاید این ترند جدید بتواند راه گشای برخی از این مشکلات باشد. باتوجه به محدودیت های بین المللی ایرانیان برای بهره مندی از شبکه های توزیع بین المللی، شاید نقطه شروع این فعالیت ها و بازبینی و استاندارد کردن قوانین و الگو های آن می بایست در داخل مرزهای کشور باشد.اما قطع به یقین برای برخی محصولات با ارزش، همچون زعفران یا برخی خشکبار پر مصرف و آشنا مانند پسته می توان با ایجاد زیرساخت هایی مطمئن هم اکنون نیز از مزایای این موج جدید عرصه فناوری و کشاورزی بهره برد.
استفاده از فناوری های بلاک چین و ارزش گذاری دارایی ها و تولیدات کشاورزی و فراهم نمودن امکان تبادل کالا ها فارغ از دغدغه های انتقالات ارزی، شاید یکی از ضروری ترین اقدامات و پیش نیاز توسعه این سیستم باشد. اینجا است که از شما خواننده آگاه و مسئولیت پذیر تقاضا دارم ، پاسخ گوی سوالات زیر باشید:
۱- تاکنون کاربرد چه مدل هایی شبیه به الگوی کشاورزی جمعی را در حوزه کدام دسته از تولیدات کشاورزی ایران و در چه حوزه جغرافیایی مشاهده کرده اید؟
۲- آیا پلتفرمی که در این زمینه فعالیت کند را می شناسید و تجربه ای از همکاری با آنها دارید؟
۳- آیا از کاربرد فناوری های بلاک چین در تسهیل مبادلات تجاری در هر صنعتی در داخل کشور آگاه هستید یا نمونه های آن را مشاهده کرده اید؟
۴- به نظر شما بهترین الگو برای بهره مندی از مزایای این ترند رو به رشد فناوری کشاورزی چیست؟
ممنون از اینکه تا این بخش از مقاله با من همراه بودید و امیدوارم این مقاله ارزش زمانی که برای خواندن آن صرف کرده اید را داشته باشد. نظرات شما زیر این پست می تواند پل ارتباطی بین ما باشد تا آینده ای سبزتر و پایدار تر برای فردا رقم زنیم.
نسخه کامل تر این مقاله در وب سایت من ،ایساپارس با عنوان ″ Crowd farming یا crowd funding در صنعت کشاورزی″در دسترس است، همچنین با مراجعه به وب سایت ایساپارس می توانید دیگر مقاله های من را بخوانید و درصورتی که نتیجه گرفتید می توانید در این مسیر با من همراه شوید، با من تماس بگیرید.
