محسن مفیدی
محسن مفیدی
خواندن ۳ دقیقه·۲ سال پیش

بلگراد، جای زخم ناتو روی پیکر چین


هفتم می ۱۹۹۹

خروج کارمندان زخمی بعد از بمباران سفارت چین
خروج کارمندان زخمی بعد از بمباران سفارت چین

هفتم می ۱۹۹۹ سفارت چین در بلگراد مورد اصابت پنج بمب هدایت شونده واقع شد که از یک بمب‌افکن رادارگریز بی-۲ آمریکایی رها شده بودند. در جریان این حمله سه خبرنگار چینی کشته شدند. این حمله که بخشی از «بمباران یوگوسلاوی توسط ناتو» در جریان جنگ کوزوو بود توسط سی‌آی‌ای برنامه‌ریزی شده بود و هدف اصلی آن نابودی انبار یک سازمان دولتی یوگوسلاوی بود که گمان می‌رفت مشغول به گسترش تسلیحاتی است.

واکنش مقامات آمریکایی

مقامات آمریکایی تعمدی بودن این حمله را انکار کردند و سی‌آی‌ای مدعی شد که در ارائه مختصات انبار که در همان خیابان واقع شده بوده اشتباه کرده است. واکنش اولیه مقامات آمریکایی این بود که به دلیل استفاده از نقشه‌های قدیمی این اشتباه صورت گرفته است و بنا به مصاحبه‌هایی که بعدها از مقامات انجام شد، گفته شده است که پیش از دستور حمله، محل بمباران با فهرست «حمله ممنوع» تطبیق داده شده بوده و به دلیل تغییر آدرس سفارت چین و عدم ثبت آن در فهرست جدید در آمریکا و بریتانیا، مسئولان حمله متوجه مشکل مختصات حمله نشده‌اند.

واکنش چین

این حمله منجر به افزایش شدید تنش‌های بین آمریکا و چین شد. مقامات چینی و هنگ کنگ به شدت این اقدام را محکوم کردند و به مدت چند روز تظاهرات گسترده جلوی سفارت‌های آمریکا و سایر کشورهای عضو ناتو در جریان بود. در اثر پرتاب سنگ توسط معترضان، سفیر آمریکا به مدت چند روز در ساختمان سفارت در پکن گیر افتاده بود. رزیدانس سرکنسول آمریکا در چنگ‌دو در اثر آتشسوزی آسیب دید و معترضان سعی داشتند کنسولگری آمریکا در گوآنگ‌ژو را آتش بزنند.

هرچند رئیس‌جمهور وقت آمریکا بیل کلینتون و وزارت امور خارجه آمریکا رسما به خاطر این واقعه عذرخواهی کرده بودند ولی رسانه‌های دولتی چین تا چهار روز بعد از شروع اعتراضات از پخش این عذرخواهی در چین امتناع کردند. بعد از چهار روز تلویزیون چین این عذرخواهی را پخش و پلیس اقدام به کنترل اعتراضات کرد. جیانگ زمین، دبیر کل حزب کمونیست چین تا یک هفته جواب تلفن کلینتون را نمی‌داد و تنها بعد از این که کمیته دائمی پلیتبوروی حزب کمونیست چین در مورد واکنش چین به این واقعه به اجماع رسید جیانگ زمین تماس کلینتون که یک عذرخواهی ۳۰ دقیقه‌ای بود پذیرفت.

گزارشات در مورد تعمدی بودن حمله

خبرنگارهای چینی کشته شده در بمباران سفارت چین در بلگراد
خبرنگارهای چینی کشته شده در بمباران سفارت چین در بلگراد


در همان سال روزنامه بریتانیایی آبزرور و روزنامه دانمارکی پلیتیکن هرکدام مستقلا گزارشی منتشر کردند که به نقل از منابع ناشناس مدعی شده بود این بمباران تعمدی بوده است. مقاله این ادعا را مطرح می‌کرد که ارتش یوگوسلاوی از سفارت چین به عنوان محلی برای ارتباطات نظامی استفاده می‌کند و این اقدام سفارت چین کمک به جنایتکاران جنگی است که مشغول نسل کشی در یوگوسلاوی هستند. مقامات آمریکایی و بریتانایی این ادعا را به شدت رد کردند. دیگر ادعایی که در مورد این واقعه مطرح شد متهم کردن چین به جاسوسی از آمریکا بود. مقامات آمریکایی گفتند که هر سه خبرنگار کشته شده در سفارت یا حداقل تعدادی از آن‌ها ماموران اطلاعاتی بودند که این ادعا نیز توسط مقامات چینی رد شد.
تاثیر روی روابط چین و آمریکا

ساختمان سفارت چین در بلگراد بعد از حمله
ساختمان سفارت چین در بلگراد بعد از حمله

سیاستمداران چینی هرگز باور نکردند که این واقعه یک حادثه بوده است. بمباران سفارت چین در بلگراد تا سال‌ها روابط چین و ناتو را سرد کرد و از آنجا که هم چین و هم روسیه مخالف اقدام نظامی علیه یوگوسلاوی بودند بعد از این واقعه تمایلات ضد غربی چین تشدید و روابط روسیه و چین گرم‌تر شد. در طول ۲۳ سالی که از بمباران سفارت چین در بلگراد می‌گذرد، چینی‌ها بارها نشان داده‌اند که حاضر نیستند این واقعه را فراموش کنند. در سال ۲۰۱۱ در جریان یک جلسه با مقامات آمریکایی بعد از حمله سال ۲۰۱۱ ناتو به پاکستان، ژنرال چینی ما شیائوتین به بمباران سفارت اشاره مستقیم کرد و گفت: «باز هم از نقشه‌های اشتباهی استفاده می‌کردید؟» و اکنون در بحبوحه بحران اوکراین با فرارسیدن سالگرد این حمله، سیاستمداران چینی باز اشاره‌ای به موقع و گزنده به این حمله و نقش ناتو در کشته شدن شهروندان چینی در بلگراد می‌کنند.


چین
مترجم، پژوهشگر و کارشناس مسائل چین
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید