«آگاهی» (Consciousness) در طی چند قرن اخیر و به ویژه سدهی گذشته، همواره به عنوان یک «مساله» و «راز» از آن یاد شده است. اساسا دکارت عزیز «آگاهی» را از نامسالهای بدیهی تبدیل به مساله کرد!
مساله از این قرار است: چه خصوصیاتی باعث میشود که ما خود و همنوعان خود را آگاه بدانیم و صندلی نشیمنمان را ناآگاه! اساسا «انسانبودگی یا خفاشبودگی چگونه است؟».
دین، فلسفه، علم و فرهنگ هر یک تبیینهای مختلفی در این باره دادهاند که به شدت متعارض و گسیخته است. این مساله وقتی بغرنجتر میشود که کوششهای سالهای اخیر در زمینه هوش مصنوعی را در نظر بگیریم.
کتاب «راز آگاهی» گرچه متنی نیمهتخصصی است، اما مروری بر آن قطعا برایمان مفید است. جان سرل که از مهمترین فیلسوفان تاریخ اندیشه است، درصدد بیان دو نکته اساسی است:
۱- آگاهی ویژگی طبیعی مغز و دستگاه عصبی است؛ مثل جامد بودن و زبری و نرمی.
۲- آگاهی قابل تقلیل وکپیبرداری ودر نتیجه شبیه سازی توسط هوش مصنوعی نیست.
سراسر متن کتاب علاوه بر تبیینِ موزون این ادعا، با مروری بر مهمترین اندیشههای فلسفه ذهن، به نقد آنها و تثبیت کفتمان خود میپردازد.
ترجمه سیدمصطفی حسینی از این کتاب انتشار یافته از نشر مرکز، دقیق و پر از ظرافتهای فلسفی است و لذت خواندن متن را دوچندان میکند.