در این مطلب کوتاه سعی داریم آموزش مجازی را از ابتدا تا کنون بررسی نموده و ویژگی‌های مثبت و مشکلات آن را نیز در نظر بگیریم.
طرح آموزش مجازی بعد از آموزش‌های راه‌دور و استفاده روزافزون از سیستم‌های نرم‌افزاری و به ویژه اینترنت پا به عرصه سیستم‌های آموزشی کشورهای جهان گذاشت و امروزه در اکثر مناطق جهان من جمله کشور خودمان ایران، در حد بسیار بالایی استفاده می‌شود.
بعد از گذر از آموزش‌های راه دور که به صورت ارسال آموزش‌ها درب منزل دانش آموزان به صورت هفتگی یا ماهیانه انجام می‌شد و همه‌گیر شدن استفاده از اینترنت، آموزش‌های مجازی شروع به کار کردند.
کلمه آموزش مجازی یا Vitrual Learning و یا به عبارت دیگر آموزش الکترونیکی elearning خیلی زود در سایت‌های مختلف جا افتاد و افراد زیادی از این سیستم برای انتقال دانش خود استفاده کردند. این آموزش‌ها در ابتدا به طور سایت‌های ساده html ساخته می‌شد و در اختیار کاربران قرار می‌گرفت، ولی رفته‌رفته وبلاگ‌های شخصی امکان ساخت فضای رایگان را در اختیار عموم قرار دادند و افراد زیادی با استفاده از این وبلاگ‌ها آموزش‌های خود را ساخته و در اختیار دیگران قرار می‌دادند.
در همین زمان آموزش‌هایی با استفاده از نرم افزارهای مجموعه آفیس مانند ورد و پاورپوینت نیز توسط اساتید ساخته می‌شد و در اختیار کاربران بر روی سایت قرار می‌گرفت.
کم‌کم با بهتر شدن سرعت انتقال اطلاعات، صوت و تصویر نیز به آموزش‌ها افزوده شد و سایت‌های آموزشی با مکمل‌هایی چون متن و صدا وارد عرصه آموزش مجازی شدند. این آموزش‌ها نسبت به قبل کامل‌تر و جامع‌تر بودند و به کاربران امکان استفاده از آموزش بصری را می دادند. از آن جایی که ۷۵ درصد آموزش از روش بصری امکان‌پذیر است این روش بهتر از روش قبلی بود و به خوبی در میان سایت‌های آموزشی جا افتاد.
بعد از این مرحله قسمت‌هایی کوتاه به صورت انیمیشنی با نرم‌افزارهای مختلف مانند فلش یا عکس‌هایی که حالت متحرک داشتند، نیز به آموزش‌ها افزوده شدند. این انیمیشن‌ها کوتاه و کاملا ساده بودند اما برای انتقال مباحث آموزشی بسیار مفید‌تر از دو سیستم قبلی عمل می‌کردند.
در کنار پیشرفت‌های بصری، بحث تعامل یا اینتراکتیویتی نیز کم‌کم در آموزش‌ها گنجانده شد و به دانش‌آموزان کمک می‌کرد که بتوانند با آموزش‌ها تعامل برقرار کنند. البته تا این زمان میزان این تعامل‌ها در حد جواب دادن به سوالات چند‌گزینه‌ای بر‌روی سایت‌ها بود.
با پیشرفت تکنولوژی بحث به سمت ساخت دروس مجازی به صورت کاملا انیمیشنی (فلشی) تغییر مسیر داد، این نرم‌افزار به خوبی می‌توانست حرکت‌های انیمیشنی را ایجاد کند، این آموزش‌ها طی سال های اخیر در کشور ما نیز به کرات مورد استفاده قرار گرفته‌اند و برای دروس تئوری بهترین روش آموزشی هستند.
اما برخی دروس همچنان برای تدریس به شکل آموزش مجازی نیاز به پیشرفت بیشتری داشتند، دروس فلش فول اینتراکتیو یا کاملا تعاملی بعد از این زمان پا به عرصه آموزش مجازی گذاشته و بحث آموزش مجازی را دگرگون کردند.
این آموزش‌ها در واقع محیط‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را شبیه‌سازی می‌کنند و کاربر را وادار می‌کنند تا با آموزش تعامل داشته باشد.
آینده آموزش‌ها نیز به سمت آموزش‌های سه‌بعدی و کاملا شبیه‌سازی‌شده پیش خواهند رفت. ابزارهای متنوعی برای آموزش مجازی معرفی شدند که می‌توانید در مطلب ابزارهای آموزش الکترونیکی لیست کاملی از آن‌ها را مشاهده کنید.
موارد بیان‌شده در واقع توضیحات مربوط به محتوای آموزش مجازی بود، در مورد بخش‌های دیگر آموزش مجازی نیز در ادامه صحبت خواهیم کرد.
بر خلاف دانشگاه‌های حضوری و فیزیکی دانشگاه‌های مجازی محل فیزیکی ندارند و دانشجویان می‌بایست از طریق وب‌سایت به این دانشگاه‌ها مراجعه نموده و دروس را به صورت آنلاین مطالعه کنند. در مطلب برترین سیستم‌های آموزش مجازی می‌توانید با برخی از این سیستم‌ها آشنا شوید.
این ویژگی باعث شده تا به راحتی و با هزینه بسیار پایین بتوان دانشگاه‌های مجازی را ایجاد نمود.
در این گونه سیستم‌ها استاد به صورت فیزیکی حضور ندارد و در واقع دو نوع استاد داریم که هر دو مجازی هستند. دسته اول اساتیدی هستند که در نوشتن متون آموزشی برنامه سازان دانشگاه‌های مجازی را یاری می‌دهند و گروه دوم اساتیدی هستند که به عنوان استاد راهنمای هر درس انتخاب شده و در واقع در اکثر مواقع به صورت آنلاین پاسخ‌گوی کاربران و دانش آموزان هستند. همچنین این گروه از اساتید در مدت زمان برگزاری دوره به سوالاتی که در انجمن‌های آنلاین مطرح می‌شود پاسخ‌گو هستند.
کلاس مجازی که به تازگی در بسیار از دانشگاه‌های آنلاین و مجازی برگزار می‌شود در واقع یک فضای مجازی است که در آن در ساعات‌های خاص استاد راهنما و کلیه دانش‌آموزان حضور داشته و با هم تبادل نظر و اطلاعات می‌کنند، می‌توانند تصویر یک‌دیگر را دیده، هر یک با دیگری و یا با کل جمع صحبت کنند. این ویژگی به دانش آموزان کمک می‌کند تا بتوانند با سرعت بیشتر و بدون نیاز به جابجایی با کلیه دانش آموزان مجازی دیگر در ارتباط باشند.
امکان ارسال عکس، چت تکی و گروهی، امکان برقراری تماس صوتی و تصویری آنلاین و… از امکانات فوق‌العاده این سیستم بوده و در واقع کلیه امکانات حقیقی را به صورت مجازی در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد.
در ضمن با استفاده از این سیستم اساتید می‌توانند محیط کار خود را برای کلیه کاربران به نمایش گذاشته و یا اینکه عکس و متن خاصی را برای کلیه دانش‌آموزان ارسال کنند.
همان‌طور که در مورد بقیه موارد دانشگاه مجازی تعریف خاصی وجود دارد، دانشجوی مجازی نیز به فردی گفته می‌شود که بدون حضور فیزیکی در کلاس‌های درس تحصیل می‌کند، این فرد بایستی اطلاعات اولیه کار با سیستم‌های کامپیوتری و همچنین آشنایی متوسط با اینترنت و سایت‌های اینترنتی داشته باشد، تجهیزات و امکانات مورد نیاز برای این‌گونه دانش‌آموزان معمولا به راحتی در دسترس بوده و نیاز به هزینه زیادی ندارد.
بعد از ارائه دروس مختلف و برای اینکه بتوان کاربران را سنجش نمود از آزمون‌های آنلاین و اصطلاحا مجازی استفاده می‌شود به‌این‌ترتیب که دانش آموزان در ساعت معین و مدت زمان معین در یک آزمون شرکت کرده و کلیه مباحثی را که در دانشگاه‌های مجازی مطالعه کردند را در این روزامتحان خواهند داد.
