اگر بخواهیم تعریفی از لوله پلی اتیلن گازرسانی ارائه دهیم باید بگوییم همان طور که از نام آن نیز برمی آید لوله هایی از جنس پلی اتیلن می باشند که برای انتقال گاز در مناطق مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. اکثر کشور های پیشرفته از جمله انگلستان، روسیه و اتریش سال ها است که از این نوع لوله ها برای گازرسانی استفاده می کنند. چند سالی است که ایران هم از این نوع لوله ها برای خطوط گازرسانی شهری و روستایی استفاده می کند.
شکل ظاهری این نوع لوله ها همچون سایر لوله های پلی اتیلن می باشد و اگر بخواهیم تمایزی از لحاظ ظاهری بین این نوع لوله ها و سایر لوله های پلی اتیلنی قائل شویم، باید بگوییم که یک خط زرد بر روی این نوع لوله ها وجود دارد که نشانه ی لوله های پلی اتیلن گازرسانی می باشد.
لوله پلي اتيلن گازرسانی در چند سال اخير، انقلابي نو در صنعت گازرساني شهري و روستایی به وجود آورده است. این نوع لوله ها در مقياس های محدود، از دهه ۱۹۶۰ براي گازرساني در مناطق شهری در كشورهاي پيشرفته ای همچون روسیه و آمریکا مورد استفاده قرار گرفته بود. اما در سال های اخیر به دلیل پيشرفت هایی که در زمينه ساخت مواد پلي اتيلنی به وجود آمده است، استفاده از اين نوع لوله ها به صورت چشمگیری افزایش يافته است که این موضوع می تواند دلیل محکمی برای با کیفیت بودن این نوع لوله ها باشد.
?
همان طور که گفته شد استفاده از لوله پلی اتیلنی در سال های اخیر به شکل چشمگیری افزایش یافته است. علت این موضوع را می توان مزایای این نوع لوله ها نسبت به لوله های قدیمی بیان کرد. از جمله این مزایا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1_ استفاده از کربن سیاه در تولید این نوع لوله های پلی اتیلنی باعث مقاومت بالای آن ها در برابر اشعه ی ماورا بنفش شده است.
2_ سطح داخلی این نوع لوله ها صاف و صیقلی بوده و همین موضوع باعث می شود که فشار گاز بدون این که کم شود و یا نشتی در آن به وجود آید در مسیر خود حرکت کند. علاوه بر این صاف بودن سطح داخلی مانع از ایجاد رسوب شده و از پوسیدگی لوله ها به مرور زمان جلوگیری می کند.
3_ یکی از مزایای قابل توجه لوله پلی اتیلن گازرسانی عدم نیاز به جوشکاری در اتصالات آن است.
4_ این نوع لوله ها در برابر سرما و گرمای بالا و همچنین فشار بالا سازگار و مقاوم بوده و از همین جهت می توان از آن برای انتقال گاز LPG نیز استفاده کرد.
5_ طول عمر این لوله ها نسبت به لوله های فولادی بسیار بیشتر است و می توان حدود 50 الی 60 سال بدون هیچ گونه نگهداری خاصی از آن ها استفاده کرد. به همین دلیل یکی از مزایای آن را می توان مقرون به صرفه بودن آن بیان کرد. چرا که هیچ گونه هزینه ای بابت تعمیر و نگهداری آن پرداخت نمی شود.
6_ لوله های پلی اتیلن گازرسانی ضد زنگ بوده و هیچ گونه خوردگی و شکستگی در برابر محیط های اسیدی و بازی و مواد شیمیایی برای آن ها به وجود نمی آید.
?
کاربرد لوله های پلی اتیلن
همان طور که گفته شد اولین و مهم ترین کاربرد لوله پلی اتیلنی، توزیع گاز با تراکم متوسط می باشد. در واقع، بیش از 90 درصد از لوله های نصب شده برای انتقال گاز طبیعی در بسیاری از کشور ها مانند کانادا و آمریکا از همین نوع می باشند. به عبارت دیگر برای انتقال گاز های طبیعی با فشار متوسط و یا بالا می توان از این نوع لوله ها استفاده کرد. بنابراین به طور کلی مصرف این لوله ها را می توان در صنایع نفت و گاز معرفی کرد.
انواع لوله پلی اتیلن گازرسانی
با توجه به این که از لوله پلی اتیلن گازرسانی در خطوط مختلف انتقال گاز استفاده می شود، لازم است که آن را در اندازه های مختلفی تولید نمایند تا پاسخگوی هر نوع نیازی در خطوط انتقال باشد. از همین رو این نوع لوله ها در اندازه های 16 تا 400 میلی متر تولید و روانه بازار می شوند. از طرف دیگر دسته بندی که برای این نوع لوله ها وجود دارد دسته بندی بر اساس فشار قابل تحمل برای لوله ها می باشد. فشار قابل تحمل برای این نوع لوله ها بین 2 تا 800 اتمسفر متغیر می باشد.
دسته بندی هایی که بر اساس اندازه و فشار انجام می شود معمولا برای تخمین مقاومت لوله ها مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع این دو پارامتر نشان دهنده ی این موضوع هستند که آیا لوله ی استفاده شده در خط انتقال مورد نظر پاسخگو خواهد بود یا خیر. نوع دیگری از دسته بندی ها وجود دارد که این لوله ها را بر حسب دانسیته یا همان چگالی لوله ها دسته بندی می کند. به طور کلی در تمام این موارد لوله پلی اتیلن گازرسانی در نوع تک جداره، دو جداره، درجه یک و درجه دو در بازار موجود می باشد.
?
همان طور که می دانید در صنعت نفت و گاز انواع گاز ها برای صنایع مختلف مورد انتقال قرار می گیرند. اما سوالی که ممکن است برای شما به وجود آمده باشد این است که لوله پلی اتیلنی برای انتقال چه نوع گاز هایی مناسب است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت: به طور کلی برای انتقال تمام گاز های طبیعی و همچنین سوخت های مشابه آن و مشتقات آن ها به همراه انواع مایعات گازی می توان از این نوع لوله ها استفاده کرد.
علاوه بر این لوله پلی اتیلن گازرسانی به دلیل ساختار پلیمری و قوی و همچنین به دلیل تجمع زنجیره ی قوی و انواع مونومر ها خیلی کم دچار ترکیدگی و آسیب های جدی می شود و به همین دلیل است که می توان گفت این نوع لوله ها جایگزین بسیار مناسبی برای لوله های فولادی و چدنی که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت، می باشد.
حالت الاستیسیته در این لوله ها سبب دو اتفاق مهم می شود. اول اینکه موجب بالا بردن فاکتور ایمنی این لوله ها (SF=1.25 و SF=1.6) می شود و مورد دوم اینکه موجب می شود نصب و کنار هم قارا گیری آن ها ساده شود. به علاوه خاصیت الاستیسیته سبب شده است که اگر تحت شرایطی در لوله شکستگی و یا ترکیدگی ایجاد شد، شکست به صورت عرضی (نوک منقاری) باشد و همین امر موجب ایمنی بالاتر و هزینه کمتر در جبران خسارت می شود.
