سلام دوست فریلنسر من!
تا حالا شده یک پروژه خارجی عالی بهت پیشنهاد بشه، اما از ترس اینکه «نکنه پولم رو نده؟» یا «اگه به مشکل خوردیم چی؟» قیدش رو بزنی؟ اگه جوابت مثبته، تنها نیستی. دنیای فریلنسری بینالمللی پر از فرصته، اما بزرگترین دغدغهاش همیشه بستن یک قرارداد محکم و مطمئن بوده.
اما نگران نباش! من اینجا هستم تا بهت نشان دهم چطور میتوانی با خیال راحت با کارفرماهای خارجی کار کنی و مطمئن باشی که حق و حقوقت کامل حفظ میشه. در این مقاله، قدم به قدم و در ۵ مرحله کاربردی، یاد میگیریم چطور یک قرارداد بینالمللی ببندیم که مثل یک سپر از ما محافظت کند.
قبل از اینکه حتی کلمهای از قرارداد را بنویسی، باید تکلیفت را با چند موضوع اساسی روشن کنی. این مرحله مثل پیریزی یک ساختمون محکمه؛ اگه درست انجام بشه، بقیهاش راحتتر پیش میره.
قوانین مربوط به قراردادها یا مالکیت معنوی در هر کشوری متفاوت است. مثلاً اگر کارفرمای شما در اتحادیه اروپا باشد، باید حواست به قوانین حق نشر یا مقرراتی مثل GDPR باشد.
مثال واقعی: یک طراح گرافیک ایرانی برای شرکتی در اروپا لوگو طراحی میکند. اگر در قرارداد مشخص نشود که «حق مالکیت کامل» لوگو به کارفرما منتقل میشود یا فقط «حق استفاده محدود»، ممکن است در آینده دچار اختلاف حقوقی جدی شود.
مهمترین بخش برای جلوگیری از سوءتفاهم، همین است. باید خیلی شفاف و واضح مشخص کنی که دقیقاً چه کاری قرار است انجام دهی، چه چیزهایی را تحویل میدهی (Deliverables) و زمانبندی آن چگونه است.
مثال واقعی: یک برنامهنویس اپلیکیشن برای مشتری استرالیایی، باید در قرارداد ذکر کند که پروژه شامل تحویل سورس کد، ۳۰ روز پشتیبانی برای رفع باگ پس از تحویل نهایی، و تست روی دو نسخه اندروید و iOS است. این جزئیات از درخواستهای بیپایان در آینده جلوگیری میکند.
این همان قسمتی است که ضربان قلب همه ما فریلنسرها را بالا میبرد! اگر روش پرداخت و تضمینهای مالی درست تعریف نشود، تمام زحماتت ممکن است به باد برود.
از همان ابتدا مشخص کنید که پرداخت به چه ارزی (دلار، یورو و...) و از چه طریقی (PayPal، Wise، انتقال بانکی) انجام میشود. حتماً هزینههای انتقال و تبدیل ارز را هم در قیمت نهایی خود در نظر بگیرید.
هیچوقت بدون پیشپرداخت کار را شروع نکن! درخواست ۳۰ تا ۵۰ درصد پیشپرداخت، یک استاندارد حرفهای است و نشاندهنده جدیت کارفرماست. برای پروژههای بزرگتر، آن را به مراحل کوچکتر (Milestones) تقسیم کن و پس از تحویل هر بخش، هزینه همان قسمت را دریافت کن.
برای پروژههایی که ریسک بالایی دارند، سرویسهای Escrow بهترین گزینه هستند. در این روش، کارفرما کل مبلغ را به یک شرکت واسط پرداخت میکند و آن شرکت پول را پس از تأیید تحویل پروژه توسط کارفرما، برای شما آزاد میکند.
--Image of: --نمودار مراحل پرداخت امن
این بخش شاید کمی خشک و حقوقی به نظر برسد، اما در واقع مهمترین بخش قرارداد برای محافظت از شماست.
در قرارداد باید به وضوح مشخص شود که پس از پرداخت کامل، مالکیت اثر (مثلاً کدها، طرحها یا محتوا) به چه کسی تعلق دارد. آیا کارفرما مالکیت ۱۰۰٪ را به دست میآورد یا فقط مجوز استفاده محدود دارد؟.
این بند مشخص میکند که اگر اختلافی پیش آمد، قوانین کدام کشور باید ملاک قضاوت باشد و کدام دادگاه مسئول رسیدگی است.
نکته مهم: تا حد امکان سعی کنید قانون حاکم، قوانین کشور خودتان باشد. در غیر این صورت، در صورت بروز اختلاف، مجبور به استخدام وکیل خارجی و صرف هزینههای گزاف خواهید شد.
شرایطی را تعریف کنید که تحت آن هر یک از طرفین بتوانند قرارداد را فسخ کنند. مثلاً اگر کارفرما در پرداخت تأخیر داشت، شما حق دارید کار را متوقف کرده و قرارداد را با اطلاع قبلی فسخ کنید.
یک قرارداد خوب فقط مربوط به پول و قانون نیست؛ بلکه فرایند انجام کار را هم شفاف میکند.
استانداردهای کیفی کار را مشخص کنید. مثلاً اگر تولیدکننده محتوا هستید، میتوانید به «رعایت اصول سئو طبق چکلیست ارائهشده» اشاره کنید.
برای جلوگیری از اصلاحات بیپایان، تعداد دفعات بازبینی رایگان را در قرارداد مشخص کنید. مثلاً «دو دور بازبینی رایگان برای هر بخش» و بازبینیهای بیشتر شامل هزینه اضافی خواهد بود. این کار هم شما را حرفهای نشان میدهد و هم از اتلاف وقت جلوگیری میکند.
حالا که اسکلت اصلی قرارداد آماده است، با این نکات آن را ضدضربه کنید.
در بسیاری از کشورها، امضای الکترونیک کاملاً معتبر است و فرایند امضای قرارداد را بسیار سریعتر میکند. پلتفرمهای معتبری برای این کار وجود دارند.
تمام مکاتبات، از ایمیلها و پیامها گرفته تا نسخههای مختلف قرارداد را ذخیره کنید. این مستندات در صورت بروز اختلاف، بهترین مدرک برای شما خواهند بود.
مثال واقعی از یک قرارداد موفق: سارا، یک فریلنسر تولید محتوا از ایران، برای شرکتی در لندن مقاله مینویسد. قرارداد آنها شامل: پرداخت ۳۰٪ پیشپرداخت، پرداخت مابقی پس از تحویل هر مقاله (Milestone)، انتقال کامل مالکیت معنوی پس از تسویه حساب، قانون حاکم انگلستان، و دو دور بازبینی رایگان برای هر مقاله است. این قرارداد شفاف، ریسک هر دو طرف را به حداقل رسانده است.
همانطور که دیدید، بستن قرارداد بینالمللی فریلنسری اصلاً ترسناک نیست؛ فقط به کمی دقت و پیشبینی نیاز دارد. با دنبال کردن این ۵ مرحله، میتوانید با اطمینان کامل پروژههای خارجی بگیرید، درآمد دلاری داشته باشید و با خیال راحت روی کاری که دوست دارید تمرکز کنید.
این مقاله بر اساس راهنمای جامع منتشرشده در سایت «فریلنسر میلیاردر» تهیه شده است. برای اینکه به یک متخصص تمامعیار در زمینه قراردادهای بینالمللی تبدیل شوید و به نمونه قراردادهای آماده، پادکست و ویدیوی آموزشی کامل در این زمینه دسترسی داشته باشید، حتماً مقاله اصلی را در سایت فریلنسر میلیاردر مطالعه کنید.
[برای مطالعه مقاله کامل، دیدن ویدیو و شنیدن پادکست کلیک کنید]
با این کار، نه تنها دانش خود را کامل میکنید، بلکه ابزارهای لازم برای موفقیت در دنیای فریلنسری جهانی را به دست میآورید. موفق باشید!
