لینوکس دسکتاپ برای برنامه‌نویس‌ها: هرآنچه لازم است بدانیم

امروز 5 سال و 9 ماه و ۲۶ روز از آخرین باری که از ویندوز به عنوان سیستم عامل اصلیم استفاده کردم می‌گذره و طی این مدت همواره از توزیع‌های مختلف لینوکس با دسکتاپ‌های متفاوت به عنوان سیستم عامل لپ‌تاپم استفاده کردم.

به عنوان یک برنامه‌نویس Backend که در برخی مواقع Frontend هم کار کردم همواره برای کارم از لینوکس اسفاده کردم و هرگز برای انجام هیچ کاری مشکل نداشتم. خیلی از دوستان و همکارانم رو لینوکسی کردم و حقیقتا دیگه نمی‌تونم با هیچ سیستم عاملی به جز لینوکس کار کنم.

مشکلی که همواره بین بقیه کاربرها می‌بینم اینه که نمی‌دونند از کجا و به چه صورت باید از لینوکس برای کارهای روزانه شون استفاده کنند. برای همین تصمیم گرفتم توی این پست همه کارهایی که موقع نصب یک توزیع جدید انجام میدم تا محیط مناسب برای کارم رو آماده کنم رو توضیح بدم. باشد که چند نفر دیگه رو به راه راست هدایت کنم :)

قبل از شروع لازمه که چند تا نکته رو بگم:

1. توی این پست قرار نیست نحوه نصب سیستم عامل رو بگم و طبیعتا باید از قبل سیستم عامل تون رو خودتون انتخاب و نصب کرده باشید
2. تمام این مواردی که در ادامه میگم رو روی لپ‌تاپ خودم پس از خرید SSD جدید واسش انجام دادم. سیستم عاملی که من نصب کردم Linux mint 19.3 هست با دسکتاپ Cinnamon که می‌تونید از اینجا دانلود کنید:
   https://linuxmint.com/download.php
3. من برنامه‌نویس هستم. تخصص اصلیم هم PHP و WordPress هست. اگر فیلد کاری شما با من متفاوت هست با دقت بیشتر موارد گفته شده رو انجام دهید.
4. اگر شما گرافیست هستید و سر و کارتون با نرم افزارهای گرافیکی مثل محصولات Adobe هست لینوکس رو بهتون توصیه نمی‌کنم و بهتره از یک سیستم عامل دیگه استفاده کنید.
5. وقتی از لینوکس استفاده می‌کنید داشتن اینترنت خوب و سریع به همراه فیلترشکن جزو نیازهای اصلی است. اگر این دو مورد رو در اختیار ندارید بهتره فعلا برای استفاده از لینوکس صبر کنید

اقدامات اولیه

بروزرسانی

پیش از هر کاری لازم هست که اول سیستم عامل تون رو آپدیت کنید. برای این کار دو راه دارید. هم می‌تونید از کامند لاین استفاده کنید و هم از ابزار گرافیکی خود سیستم عامل که من شخصا برای این کار همیشه از آپدیت منیجر خود سیستم عامل استفاده می‌کنم.

برای این کار از منوی اصلی سیستم عامل عبارت Update Manager رو تایپ کنید و سپس نرم افزارش رو باز کنید و آپدیت رو انجام دهید.

تنظیمات کیبورد

مهم‌ترین نیاز ما فارسی زبانان از یک سیستم عامل زبان فارسی است. خوشبختانه در دنیای اوپن سورس این مورد به سادگی حل شده و تمام توزیع‌های لینوکس با هر نوع دسکتاپی به سادگی از کیبورد فارسی پشتیبانی می‌کنند.

روی لینوکس مینت برای تنظیم کردن کیبورد ابتدا توی منوی اصلی عبارت Keyboard رو سرچ می‌کنیم و برنامه Keyboard رو باز می‌کنیم:

همون طور که از تصویر بالا مشخص هست برنامه کیبورد لینوکس مینت تنظیمات متفاوتی داره اما ما الان با زبانه Layout کار داریم. داخل تنظیمات این بخش که بشید سمت چپ پایین یک دکمه پلاس + می‌بینید که با کلیک کردن روی این گزینه می‌تونید یک لایه جدید به کیبورد اضافه کنید. توی پنجره افزودن لایه جدید وقتی عبارت Persian رو سرچ کنید سه نوع کیبورد میاره که من همیشه از لایه Persian ساده استفاده می‌کنم.

اگه شما هم مثل من به دکمه‌های Alt + Shift برای زبان کیبورد عادت دارید نیازه که کیبورد سیستم عامل رو برای این منظور تنظیم کنید. برای این کار در همان زبانه Layout از برنامه Keyboard از قسمت سمت راست پایین دکمه Options رو انتخاب کنید.

توی پنجره جدید که باز شد گزینه Switch to another layout رو باز کنید و سپس گزینه Alt + Shift رو فعال کنید:

اما مهم ترین بخش این قسمت: اگر تا اینجا رو انجام داده باشد خواهید دید که عملکرد Alt + Shift چپ و راست یکسان نیست. یعنی با زدن دکمه‌های راست زبان کیبورد فارسی میشه اما برای برگشتن به انگلیسی باید از دکمه‌های سمت چپ استفاده کنید!

این مشکل بزرگی هست که خیلی‌ها بهش بر می‌خورند اما راه حل ساده‌ای داره، کافیه در همون بخش Options برنامه Keyboard گزینه Key to choose the 3rd level رو باز کنید و گزینه Right Alt never chooses the 3rd level رو فعال کنید.

با این کار عملکرد دکمه‌های Alt + Shift یکسان خواهد شد و برای تغییر زبان کیبورد دکمه‌های هر طرف رو بزنید زبان تغییر خواهد کرد.

نصب برنامه‌های مورد نیاز

در این بخش اکثر ابزارهایی که خودم برای کار بهشون نیاز دارم رو به همراه روش نصب شون توضیح خواهم داد.

توجه داشته باشید که نصب برنامه روی توزیع‌های مختلف لینوکس متفاوت هست و آموزشی که در ادامه خواهید دید تنها بر روی نسخه ۱۹.۳ توزیع لینوکس مینت تست شده است. هرچند به احتمال قریب به یقین برای تمام توزیع های بر پایه Debian روش به همین شکل خواهد بود اما اگر از سیستم عاملی به جز سیستم عامل گفته شده استفاده می‌کنید بهتره روش نصب رو از گوگل بپرسید :)

VLC

بدون شک VLC محبوب‌ترین مدیاپلیر برای من هست که برای دیدن فیلم و پخش موزیک گزینه ایده‌آلی به شمار میره

sudo apt install vlc

Filezilla

فایل زیلا برای مدیریت FTP کاربرد داره و حداقل من رقیبی براش نمی‌شناسم.

sudo apt install filezilla

Chromium browser

کرومیوم در واقع پدربزرگ گوگل کروم هست که من معمولا در کنار کروم از کرومیوم هم استفاده می‌کنم.

sudo apt install chromium-browser

PIP

به صورت پیش فرض روی لینوکس مینت پایتون ۳ نصب هست اما پکیج منیجر پایتون رو نداره و با دستور زیر به سادگی نصب خواهد شد:

sudo apt install python3-pip

GIT

فکر نمی‌کنم هیچ برنامه نویسی در دنیا وجود داشته باشه که به گیت نیازی نداشته باشه :)

sudo apt install git

Gedit

ویرایشگر متن خود لینوکس مینت رو دوست ندارم و gedit رو به خاطر سادگی بیشترش ترجیح میدم.

sudo apt install gedit

Poedit

اگر وردپرس کار می‌کنید حتما به poedit برای ویرایش فایل‌های زبان پوسته‌ها و افزونه‌ها نیاز خواهید داشت:

sudo apt install poedit

Clipit

برای مدیریت کلیپ بورد روی لینوکس نرم‌افزارهای مختلفی وجود داره اما من با clipit تجربه خوبی داشتم و همیشه از این برنامه استفاده می‌کنم

sudo apt install clipit 

Google chrome

به نظر من همچنان گوگل کروم با اختلاف بهترین مرورگر دنیاست و به هر مرورگر دیگری برای من ارجحیت داره و خوشبختانه به سادگی هم قابل نصب بر روی لینوکس مینت است.

برای نصب گوگل کروم روی لینوکس مینت کافیه به سایت اصلی کروم مراجعه کنید:

https://www.google.com/chrome/

دکمه دانلود رو بزنید و فایل مخصوص نصب برای سیستم عامل‌های Ubuntu/Debian رو دریافت کنید.فایل مذکور به پسوند .deb خواهد بود که پس از تکمیل دانلود و با باز کردنش می‌تونید دکمه Install رو بزنید تا با یک کلیک مرورگر کروم روی سیستم عامل تون نصب شود.

Telegram desktop

تلگرام علی‌رغم همه تلاش‌های دوستان مون در بالا دست! جزو جدایی ناپذیر زندگی آنلاین ما شده است. خوشبختانه نصب تلگرام بر روی لینوکس هم خیلی ساده است.

برای نصب ابتدا لازم است که فایل نصبی تلگرام رو از لینک زیر دانلود کنیم:

https://desktop.telegram.org/

وارد این صفحه که بشیم یه دکمه آبی بزرگ وجود داره که کلیک روش یک فایل با فرمت tar.xz دانلود خواهد شد. پس از تکمیل دانلود فایل مذکور رو extract می‌کنیم که یک فولدر به ما میده به نام telegram

برای اینکه بتونیم از این فولدر استفاده کنیم لازم است که به مسیر /opt سیستم عامل منتقلش کنیم. برای این کار کافیه دستور زیر رو توی دایرکتوری‌ای که فولدر telegram مون وجود داره وارد کنیم:

cp telegram /opt/telegram 

حالا کافیه یک بار به مسیر /opt/telegram بریم و روی فایل telegram دوبار کلیک کنیم تا تلگرام دسکتاپ روی سیسم عامل مون نصب و آماده استفاده شود.

Phpstorm

برای نصب phpstorm و بقیه نرم‌افزارهای jetbrains بهتره که از toolbox خود jetbrains استفاده کنیم. برای نصب این toolbox کافیه به آدرس زیر بریم و فایل شو دانلود کنیم:

https://www.jetbrains.com/toolbox-app/

این فایل هم یک فایل با پسوند tar.gz خواهد بود. که پس از extract یک فایل به ما خواهد داد به نام jetbrains-toolbox که هیچ پسوندی هم نداره و برای اجرا کافیه که این فایل رو یک بار اجرا کنیم.

پس از این کار toolbox روی سیستم عامل نصب خواهد شد که از طریق این برنامه می‌تونیم همه نرم‌افزارهای jetbrains رو به سادگی نصب و استفاده کنیم.

Sublime merge

اگه مثل من شما هم نرم‌افزارهای گرافیکی رو برای کار با گیت به کامند لاین ترجیح می‌دید Sublime merge گزینه خیلی خوبی برای این کار هست.

برای نصبش کافیه به آدرس زیر وارد بشید:

https://www.sublimemerge.com/download

فایل .deb رو دانلود کنید. و مثل نصب گوگل کروم اقدام به نصب کنید.

Sublime Text

یکی از محبوب‌ترین ادیتورها برای من سابلایم تکست هست. بسیار سبکه و برای کارهای موقتی عالیه

برای نصب این یکی هم کافیه وارد لینک زیر بشید، فایل deb رو دانلود کنید و مثل دو مورد قبل نصبش کنید:

https://www.sublimetext.com/3

Insomnia

این برنامه یک rest client هست. چیزی شبیه به postman اما خیلی سبک تر و با محیط جذاب تر

برای نصبش از روشی که خودش گفته استفاده می‌کنیم:

https://support.insomnia.rest/article/23-installation

Persepolisdm

یکی از مشکلاتی که اکثر کاربران لینوکس باهاش درگیر هستند دانلود منیجر خوبه، طی این سال‌ها برنامه‌های مختلفی رو تست کردم اما بدون شک بهترین گزینه‌ای که پیدا کردم دانلود منیجر ایرانی پرسپولیس هست :)

برای نصبش کافیه از کامند‌های زیر استفاده کنیم:

sudo add-apt-repository ppa:persepolis/ppa
sudo apt update
sudo apt install persepolis

سایت شونو هم دوست داشتید نگاه کنید

https://persepolisdm.github.io/

Docker

برای نصب داکر چند مرحله رو باید طی کنیم:

نصب Dependencyها

sudo apt-get -y install apt-transport-https ca-certificates curl software-properties-common

افزودن کلید GPG رسمی داکر

curl -fsSL https://download.docker.com/linux/ubuntu/gpg | sudo apt-key add -

افزودن مخزن داکر به سیستم عامل

sudo add-apt-repository &quotdeb [arch=amd64] https://download.docker.com/linux/ubuntu $(. /etc/os-release; echo &quot$UBUNTU_CODENAME&quot) stable&quot

بروزرسانی پکیج‌های apt

sudo apt-get update

نصب داکر و داکر کامپوز

sudo apt-get -y  install docker-ce docker-compose

افزودن یوزرمون به گروه داکر

sudo usermod -aG docker $USER

اگر هنگام استفاده به خطای Got permission denied while trying to connect to the Docker daemon socket برخورد کردید دستور زیر رو بزنید

sudo chmod 666 /var/run/docker.sock

این روش نصب رو از لینک زیر گرفتم و برای من کار کرد و باهاش مشکلی ندارم:

https://computingforgeeks.com/install-docker-and-docker-compose-on-linux-mint-19/

LAMP: Linux, Apache, MySQL, PHP

برای راه اندازی لوکال هاست توی ویندوز از xampp یا wamp استفاده می‌شه اما روی لینوکس می‌تونیم مستقیم نرم‌افزارهای مورد نیاز رو نصب کنیم.

برای نصب هر قسمت کافیه دستوراتی که گفتم رو توی ترمینال بزنیم تا به راحتی نصب بشه

نصب PHP

sudo apt install php

نصب Apache

sudo apt install apache2

نصب MariaDb

sudo apt-key adv --recv-keys --keyserver hkp://keyserver.ubuntu.com:80 0xF1656F24C74CD1D8

sudo add-apt-repository 'deb [arch=amd64,arm64,ppc64el] http://ftp.utexas.edu/mariadb/repo/10.3/ubuntu bionic main'

sudo apt update

sudo apt install mariadb-server

sudo mysql_secure_installation

sudo mysql -u root -p

USE mysql;

UPDATE user SET plugin='mysql_native_password' WHERE User='root';

FLUSH PRIVILEGES;

exit;

sudo service mysql restart

نصب phpmyadmin

sudo apt install phpmyadmin php-mbstring php-gettext

Nodejs, npm & yarn

نصب nodejs روی لینوکس بر اساس توزیع‌های مختلف روش‌های مختلفی داره و حتما توصیه میکنم اگر از هر توزیعی به جز لینوکس مینت ۱۹.۳ استفاده می‌کنید حتما در مورد روش نصب روی سیستم عامل خودتون گوگل کنید

curl -sL https://deb.nodesource.com/setup_12.x | sudo -E bash -

sudo apt-get install -y nodejs

sudo apt-get install -y yarn

ZSH and oh my zsh

یکی از معروف‌ترین شل های لینوکس zsh هست که معمولا با oh my zsh که یک فریم‌ورک برای مدیریت تنظیمات zsh هست استفاده میشه:

sudo apt install zsh

wget https://github.com/robbyrussell/oh-my-zsh/raw/master/tools/install.sh -O - | zsh

chsh -s $(which zsh)

شخصی سازی

همون طور که از عنوان این بخش مشخص هست مواردی که در ادامه میگم مربوط به شخصی سازی و زیباسازی دسکتاپ مون هست و کاملا بستگی به سلیقه خودتون داره که این بخش‌ها رو انجام بدید یا نه اما اگر می‌خواهید در نهایت ظاهر سیستم عامل‌تون چیزی شبیه به عکس زیر بشه پس با من ادامه بدید :)

پوسته Arc

برای لینوکس مینت پوسته‌های خیلی زیادی وجود داره که arc جزو معروف‌ترین و زیباترین این پوسته‌ها به حساب میاد.

با وارد کردن دستور بالا این پوسته روی سیستم عامل تون نصب خواهد شد:

sudo apt install arc-theme

پس از نصب از منوی اصلی سیستم عامل برنامه Themes رو باز کنید و پوسته Arc که به بخش‌های مختلف اضافه شده رو به عنوان پوسته فعال انتخاب کنید.

آیکن‌های Arc و Moka

من از این دو تا آیکن ست به صورت ترکیبی استفاده می‌کنم.

اول فایل deb مربوط به Moka رو از اینجا دانلود و نصب می‌کنیم:

https://snwh.org/moka/download

سپس با استفاده از دستورات زیر Arc icon theme رو نصب می‌کنیم:

git clone https://github.com/horst3180/arc-icon-theme --depth 1

cd arc-icon-theme

sudo apt-get Install dh-autoreconf

./autogen.sh --prefix=/usr

sudo make install

تصویر زیر تنظیماتی هست که من استفاده می‌کنم:

مورد دیگه‌ای به ذهنم نمیرسه که نیاز داشته باشیم. با این حال احتمال آپدیت شدن این پست وجود داره و ممکنه در آینده مواردی رو بهش اضافه کنم.

اگر فکر می‌کنید موردی رو فراموش کردم و بهتره به لیست اضافه بشه خوشحال میشم توی دیدگاه‌ها مطرحش کنید.

اگر سوالی داشتید هم توی دیدگاه بپرسید اگر بتونم جواب خواهم داد.