ایزوسیانات یک ترکیب شیمیایی حاوی گروه (R−N=C=O) است که در اثر ترکیب با طیف گوناگونی از عوامل شیمیایی توانایی تولید مواد مختلف از جمله اوره، آمید، آمین، پلی یورتان و ... را دارد.
ترکیب ایزوسیانات با پلی ال ها منجر به تولید ترکیبات پلی یورتانی از جمله فوم های پلی یورتانی، الاستومرها، رنگ‌ها و ... می‌شود و این در حقیقت مهمترین کاربرد ایزوسیانات‌ها است.
پرکاربردترین ترکیبات ایزوسیانات، دی ایزوسیانات( حاوی دو گروه عاملی) و پلی ایزوسیانات (معمولا از دی ایزوسیانات تولید می‌شود) هستند و به دو دسته‌ی کلی ایزوسیاناتهای آلیفاتیک و آروماتیک تقسیم می‌شوند.
پرمصرف‌ترین ایزوسیاناتهای آروماتیک دو ماده‌ی تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) و دی فنیل متان دی ایزوسیانات (MDI) هستند. بیشترین مصرف TDI مربوط به فوم‌های نرم و انعطاف پذیر است که در تولید مبلمان، صندلی اتومبیل و کالای خواب نقش اساسی دارند، است. در مقابل حدود 60% از کاربرد MDI مربوط به فوم های سخت است، مابقی در چسب ها، درزگیرها، پوشش‌های الاستوفوم و فوم‌های نرم پلی یورتان است.
ایزوسیانات های آلیفاتیک برخلاف ایزوسیاناتهای آروماتیک تغییر رنگ نمی‌دهند و حدود 95% از آنها را سه ماده‌ی هگزامتیلن دی ایزوسیانات (HDI)، ایزوفرون دی ایزوسیانات (IPDI) و مابقی فرم هیدروژنهMDI ، 4، 4′دی ایزوسیاناتودیسیکلوهگزیل متان (H12MDI) تشکیل می‌دهند.
در زمینه‌های تجاری، ایزوسیاناتهای متفاوتی در ایران مصرف می‌شود که به دو گروه کلی خارجی و داخلی تقسیم می‌شوند.
از پرکاربردترین و محبوب ترین ایزوسیاناتهای خارجی می‌توان به نمونه‌های زیر اشاره کرد:
- ایزوسیانات PM200 وانهوا تولید کشور چین است که به طور گسترده‌ای در تولید فوم‌های سخت عایق حرارتی پلی یورتانی استفاده می‌شود.
- ایزوسیانات Desmodur N 75 و Desmodur 44V20L ساخت شرکت کاوسترو آلمان، که به ترتیب اولی در تولید پوشش‌های پلی یورتانی به خصوص در صنایع خودرو، و یا رویه کاری چوب، مبلمان و پلاستیک و دومی در تولید فوم‌های سخت پلی یورتانی کاربرد دارد.
- ایزوسیانات M200 ساخت شرکت کومهو کشور کره است که دارای کاربردهای زیادی در زمینه‌های مختلف از جمله فوم‌های سخت و پوشش‌های پلی یورتانی می‌باشد.
- ایزوسیاناتهای M20S وBasonat HB 175 MP/X ساخت شرکت BASF، که در زمینه‌های مختلفی از جمله تولید فوم‌های عایق و پوشش‌های پلی یورتانی کاربرد دارند.
- ایزوسیانات MILLIONATE MR-200 ساخت کشور ژاپن است. از این محصول در تولید الاستومر، چرم، زیره کفش و الیاف پلی یورتان اسپندکس و همچنین فوم‌های سخت استفاده می‌شود.
تولید ایزوسیانات MDI و TDI برای اولین بار در ایران توسط شرکت پتروشیمی کارون صورت گرفته است.
از کاربردهای ایزوسیانات کارون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-تولید فوم‌های انعطاف پذیر است برای ساخت ملافه، مبلمان، صندلی‌های اتومبیل، بسته بندی‌های انعطاف پذیر و زیرانداز فرش
- تولید فوم های نرم، اسفنجی، سخت و متخلخل مورد استفاده در مبلمان، بسته بندی، عایق بندی و قایق سازی
- پوشش‌های پلی یورتان
- الاستومرها
- فوم های سخت، برای استفاده در لوازم خانگی و بسته بندی
در مکرر بلاگ مقاله کاملی درباره ایزوسیانات منتشر کرده‌ایم. برای مطالعه این مقاله، اینجا کلیک کنید.
