مونومرها اجزای سازندهی پلیمرها هستند که از طرق مختلف به هم متصل میشوند تا بتوانند محصولات با ارزشی را تولید کنند.
1- خطی یا سیکلی: از اتصال مونومرها به صورت خطی و ایجاد زنجیره های بلند و طولانی، مونومرهای خطی و در مقابل از اتصال به صورت چرخه ای پلیمرهای سیکلی تولید میشود.
2- قطبی یا غیر قطبی: در مونومرهای قطبی، انتهای مولکول تمایل به اتصال به مولکولهای آب و سایر مولکول ها را دارد در حالی که در مونومرهای غیرقطبی چنین تمایلی وجود ندارد.
3- طبیعی یا سنتزی: مهمترین نوع اتصال است که اکثر مونومرهای صنعتی از نوع سنتزی هستند و مونومرهایی که کاربردهای بیولوژیکی دارند اکثرا طبیعی هستند.
مونومرها کاربردهای گوناگونی دارند از جمله تولید رنگ، رزین، پوشش، چسب، الیاف اکریلیک، مخازن سوخت پلاستیکی، تصفیه آب، نفت و گاز و ... که با توجه به هدف نهایی استفاده از محصول باید در انتخاب نوع مناسب پلیمر دقت کرد.
چهار دستهی متداول از مونومرها وجود دارد که بیشترین کاربردها را دارند.
دسته اول: مونومرهای آمینو اسید است که از مهمترین کاربردهای آن میتوان به تهیه کلاژن و استفاده از آن در تولید محصولات ضد چروک و جوان سازی اشاره کرد.
دسته دوم: مونومرهای نوکلئیک اسید هستند که در تولید محصولات مراقبتهای بهداشتی و توسعه تحقیقات سلول درمانی کاربرد دارند.
همانطور که قبلا نیز اشاره شد این دو گروه که از دستهی مونوهای طبیعی هستند بیشترین کاربرد را در امور بیولوژیکی دارند.
دسته سوم: مونومرهای وینیل که در تولید چسب، پوشش و جوهرهای چاپ کاربرد دارند.
دسته چهارم: مونومرهای اکریلیک و اکریلات که پر کاربردترین مونومرهای صنعتی هستند و در ادامه به تعدادی از مهمترین مونومرهای این گروه خواهیم پرداخت.
بوتیل اکریلات
بوتیل اكریلات یك مونومر آكریلات به صورت مایعی شفاف، نسبتا فرار با بویی تند است که برای استفاده به عنوان مونومر رنگ در رنگهای پایه آب و حلال از جمله رنگهای صنعتی و معماری استفاده میشود. این ماده همچنین میتواند در تولید اکریلیک، مواد آنتی اکسیدانی، میناکاری، چسب، پارچه، بتونه و ... مورد استفاده قرار گیرد.
اتیل هگزیل اکریلات
از دیگر نمونههای مونومر رنگ میتوان به اتیل هگزیل اکریلات که مایعی شفاف، نا محلول در آب است. اتیل هگزیل اکریلات از اصلی ترین مونومرها برای تولید چسبهای اکریلیکی و اکریلیکهای پایه حلال به حساب میآیند. از این ماده همچنین در تولید چسبهای حساس به فشار، رنگ، رزین و روکش نیز استفاده می شود.
اکریلیک اسید
اکریلیک اسید از یک گروه وینیلی متصل به کربوکسیلیک اسید ساخته شده و با عناوینی از جمله اسید 2-پروپنوئیک، اسید وینیل فرمیک و اسید پروپن نیز شناخته میشود. از اکریلیک اسید به عنوان ماده اولیه در فرمولاسیون رنگها، پوششها، پارچهها، چسبها، پولیشها و پلاستیکها استفاده می شود.
کاربرد مهم دیگر اکریلیک اسید در تولید پلیمرهای پلی اکریلیک اسید است که فوق جاذب هستند.
متا اکریلیک اسید
متاکریلیک اسید با فرمول شیمیایی C4H6O2 یک ترکیب آلی به صورت مایعی غلیظ، بی رنگ با بوی ناخوشایند است که در اکثر حلال های آلی اختلاط دارد. متا اکریلیک اسید عمدتا در تولید اکریلیکهای پایه حلال، رنگها، چسبها، مواد چرمی و به عنوان ماده خام در ساخت رزینهای تبادل یونی مورد استفاده قرار میگیرد.