به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی عصرانه اقتصاد، گرچه عوامل متعددی مانند سیاستهای دولتی، هزینه تولید، قیمت مواد اولیه و تقاضای فصلی نیز در تعیین قیمت خودرو نقش دارند، اما نرخ ارز همچنان اصلیترین متغیر مؤثر در این بازار محسوب میشود.
در حوزه خودروهای وارداتی، رابطه میان نرخ دلار و قیمت خودرو کاملاً مستقیم است.
افزایش نرخ ارز سبب رشد هزینه واردات خودرو، قطعات یدکی، بیمه حملونقل و تعرفههای گمرکی میشود. همچنین در شرایط بیثباتی ارزی، واردکنندگان برای پوشش ریسک نوسانات آینده، قیمت خودرو را بالاتر تعیین میکنند.
برای نمونه، گزارشهای بازار در سالهای اخیر نشان میدهد که با رشد هر ۱۰ درصدی نرخ دلار، بهای میانگین خودروهای خارجی حدود ۸ تا ۱۲ درصد افزایش یافته است.
در ظاهر انتظار میرود خودروهای تولید داخل از نوسانات ارز تأثیر کمتری بپذیرند، اما واقعیت بازار چیز دیگری است.
بیش از نیمی از قطعات خودروهای داخلی با مواد اولیه وارداتی تولید میشود؛ از فولاد مخصوص گرفته تا چیپهای الکترونیکی و سیستمهای کنترل موتور.
بنابراین هر زمان دلار گرانتر شود، بهای تمامشده تولید نیز افزایش مییابد.
از سوی دیگر، وقتی خودروهای وارداتی گران میشوند، تولیدکنندگان داخلی نیز با اتکا به ذهنیت بازار، قیمت محصولات خود را همسو با نرخ ارز بالا میبرند تا «قیمت نسبی» حفظ شود.
عامل دیگری که از نوسانات دلار نشأت میگیرد، انتظارات تورمی است.
با بالا رفتن نرخ ارز، جامعه انتظار افزایش عمومی قیمتها را دارد و این ذهنیت به افزایش تقاضای سرمایهای برای خودرو منجر میشود؛ بهویژه در دورههایی که خودرو نقش «پناهگاه ارزش پول» پیدا میکند.
از طرف دیگر، بخشنامههای محدودکننده دولت در واردات، تعرفهها و نظام قیمتگذاری دستوری نیز میتوانند شدت اثر دلار بر بازار را کاهش یا افزایش دهند. در برخی بازهها، ثبات ارزی به همراه سیاستهای کنترل عرضه موجب رکود معاملات و کاهش مقطعی قیمتها شده است، اما دوام این ثبات معمولاً کوتاهمدت بوده است.
بهصورت خلاصه، نوسانات نرخ دلار نهتنها مستقیماً بر قیمت خودروهای خارجی اثر میگذارد، بلکه بهصورت غیرمستقیم بر قیمت خودروهای داخلی نیز تأثیرگذار است.
افزایش نرخ ارز، هزینه واردات قطعات را بالا میبرد، انتظارات تورمی را تقویت میکند و در نهایت باعث رشد کلی قیمتها در بازار خودرو میشود.
با این حال، ثبات نسبی ارزی، بهویژه در بلندمدت، میتواند موجب بازگشت آرامش نسبی به این بازار شود – چیزی که اقتصاد ایران در سالهای اخیر کمتر به چشم دیده است.
