نحوه استناد به این سند:
How to cite this document: Ryan R; Cochrane Consumers and Communication Review Group. ‘Cochrane Consumers and Communication Review Group: data synthesis and analysis’. http://cccrg.cochrane.org, June 2013 (accessed DATE).
بررسی های گروه بررسی مصرف کنندگان و ارتباطات (CC&CRG) اغلب مداخلات پیچیده را ارزیابی می کند. معمولاً این بررسی ها:
بنابراین، راههای دیگری برای بیان و ترکیب نتایج مطالعات جمعآوریشده برای بررسی مورد نیاز است. ما اغلب این روش ها را به عنوان تحلیل یا سنتز «روایتی» توصیف می کنیم. علاوه بر این، حتی در جایی که از متاآنالیز استفاده می شود، نتایج باید توصیف و در متن بررسی ادغام شوند. یک سنتز روایت می تواند اولین گام را در نگاه سیستماتیک و سازماندهی داده ها فراهم کند.
از آنجایی که سنتز روایت به میزان کم یا زیاد در یک مرور مورد استفاده قرار خواهد گرفت، روشهای انجام سنتز باید در مرحله پروتکل شرح داده شوند. از پیش تعیین رویکرد سنتز همچنین ممکن است به جلوگیری از تأکید بر برخی یافتهها، حتی به صورت سهوی، بالاتر از سایرین کمک کند، و بنابراین ممکن است احتمال ظاهر شدن ادعاهای غیرمستند در ترکیب را کاهش دهد. در مرحله بازبینی، نویسندگان تصمیمات بیشتری در مورد بهترین نحوه سازماندهی و ارائه داده ها بر اساس یافته های بررسی واقعی خواهند گرفت. با این که اعمال برخی تغییرات در پروتکل «رویکرد ترکیبی» پس از تدوین آن محتمل یا ضروری است، لکن تفکر و برنامه ریزیِ رویکرد در مرحلهٔ تدوین پروتکل هنوز بسیار مهم است، و تغییرات ایجاد شده در مراحل بعدی بررسی ممکن است از نظر منطقی برای ایجاد تغییرات نیاز به توجیه داشته باشد.
هدف این سند کمک به نویسندگان در برنامه ریزی تحلیل روایت خود در مرحله پروتکل و برجسته کردن برخی از مسائل برای نویسندگان است که در مرحله بررسی باید در نظر بگیرند. اَشکال روایی سنتز، حوزه ای از تحقیقات نوظهور هستند، و بنابراین توصیهها با توسعهٔ روشها انطباق خواهند یافت. این سند در کنار الگوهای RevMan برای پروتکل ها و بررسی های توسعه یافته توسط CC&CRG قرار دارد، به عنوان نمونه هایی از رویکردهای مختلف برای تجزیه و تحلیل و ترکیب در بررسی های CC&CRG ، همه در آدرس زیر موجود است:
http://cccrg.cochrane.org/author
ترکیب روایی نتایج مطالعات مختلف در یک مرور صرفاً توصیف یا خلاصه کردن ویژگی های اصلی هر یک به نوبه خود نیست، اگرچه انجام این کار میتواند یک نقطه شروع باشد. به عنوان مثال، توصیف مطالعات گنجانده شده، و توصیف و اظهار نظر در مورد کیفیت روش شناختی (خطر سوگیری) هر مطالعه می تواند برای آشنایی نویسندگان با دادهها، به عنوان اولین گام در فرآیند سنتز استفاده شود.
مرحله اولیه در هر سنتز، آشنایی با نتایج مطالعات گنجانده شده است. این به معنای ارزیابی سیستماتیک و جامع نتایج هر مطالعه، برجسته کردن ویژگی های مهم مطالعات است؛ بهعنوان مثال شباهت ها یا تفاوت های مهم (مثلاً در طراحی مطالعه، جمعیت ها، مداخلات یا عناصر دیگر).
در آن بررسیهای CC&CRG که شامل مطالعات طرحهای متنوع است، پیشنهاد میکنیم که این طرحها به طور جداگانه در خلاصهها و ترکیبها بررسی شوند. این به این دلیل است که طرحهای مطالعاتی مختلف اساساً دارای نقاط قوت و ضعف روششناختی متفاوتی هستند و نباید بهگونهای برخورد کرد که گویی معادل هستند.
برای مثال، اگر یک مرور شامل کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs) به علاوه مطالعات غیرتصادفی باشد، ترکیب مطالعات را میتوان به RCT، شبه RCT و غیره تقسیم کرد. همچنین نویسندگان باید:
هر گونه ناهمگونی بالقوه در نتایج را که ممکن است به دلیل تفاوت در طرح های مطالعه باشد را بررسی کنید (مثلاً RCT ها و غیر RCT ها به نتایج متفاوتی در مورد اثرات خاص یک مداخله می رسند).
نتایج RCTها را با نتایج شبه RCTها مقایسه کنید. و
هرگونه شباهت یا تفاوت در یافته های بررسی را برجسته کنید.
روش های مختلفی برای نزدیک شدن به سنتز داده های روایتی وجود دارد. رویکردی که انتخاب میکنید با توجه به نوع سؤالی که مرور شما سعی دارد به آن بپردازد تعیین میشود. همچنین متأثر از ویژگیهای مطالعات گنجانده شده خواهد بود.
کلید هر ترکیب دقیق داده ها، اعم از روایتی یا آماری، باید این باشد که فرآیندهای به کار گرفته شده از سوگیری اجتناب کنند. بنابراین فرآیند سنتز دادههای روایی باید دقیق و شفاف باشد، به طور ایدهآل با روشهایی که از قبل مشخص شدهاند (یعنی در مرحله پروتکل) - اگرچه این ممکن است همیشه امکانپذیر نباشد. این روش ها باید توجیه شوند و به طور سیستماتیک دنبال شوند.
یک سنتز روایت می تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص اگر: مرور شامل تعداد زیادی از مطالعات باشد. مطالعات بررسی مداخلات و نتایج پیچیده؛ یا تغییرات زیادی در اثرات مداخله وجود دارد. الگوهای تأثیرات، و شباهت ها یا تفاوت های بین مطالعات ممکن است بلافاصله آشکار نباشد، و بنابراین اتخاذ یک رویکرد سیستماتیک برای سنتز، کلید درک نتایج است.
ما نویسندگان را تشویق میکنیم تا یک سنتز روایتی را انجام دهند که شامل بررسی شباهتها و تفاوتهای بین یافتههای مطالعات مختلف، و همچنین کاوش الگوهای موجود در دادهها باشد.[1] این ممکن است شامل بررسی ارتباط بین نتایج مطالعه و سایر عوامل مرتبط با طراحی و انجام مطالعه باشد. به عنوان مثال، در نظر گرفتن نتایج مطالعات طراحی های مختلف (مانند RCT ها و غیر RCT ها)، یا با اشکال مختلف اجرای مداخله یا ارائه، می تواند راه هایی برای نزدیک شدن به سنتز باشد. دلایل شباهتها و تفاوتها در یافتهها نیز باید بهطور سیستماتیک بررسی شود، با توضیحات احتمالی برای الگوی نتایج به روشی منطقی برای هر یک از مطالعات شامل راهنمای «نمونههایی از ترکیب روایت» را در آدرس زیر ببینید:
http://cccrg.cochrane.org/author
رهنمودهایی در دسترس هستند تا به نویسندگان مرور کمک کنند تا ترکیبات روایی نتایج را در مرورهای سیستماتیک ساختار دهند.[2] این چندین مرحله را مشخص می کند که می تواند به نویسندگان مرور کمک کند تا به طور سیستماتیک نتایج را در مطالعات تجزیه و تحلیل، و سپس یکپارچه کنند و بنابراین بر اساس مجموعه شواهد جمع آوری شده نتیجه گیری کنند. در زیر نکات اصلی اقتباس شده از این دستورالعملها را برجسته میکنیم، که نویسندگان CC&CRG باید هنگام انجام سنتزهای روایی در نظر بگیرند. لطفاً برای توضیح دقیق روش ها به دستورالعمل های کامل مراجعه کنید.
دستورالعمل ها به شرح زیر چهار مرحله اصلی را برای ترکیب روایت در بررسی سوالات اثربخشی شرح می دهند.
· مداخلات پیچیده اغلب در یک زمینه نظری توسعه مییابد که به تعیین اینکه چرا یک مداخله جواب میدهد یا نمیدهد، کمک میکند. منطق مداخلهای در مطالعات مورد بررسی را در نظر بگیرید: این منطق، ممکن است نظریه ها یا مسیرهای کلیدی را مشخص کند که مداخله از طریق آنها تأثیرات خود را دارد (و کجا و در چه کسانی تأثیرات خود را دارد).
مسیری را که تصور می شود مداخله در آن عمل می کند در نظر بگیرید: آیا نتایجی وجود دارد که مستقیماً تحت تأثیر مداخله قرار می گیرد؟ آیا نتایج میانی وجود دارد که باید هنگام بررسی سیستماتیک شواهد در نظر گرفته شود؟
به «نمونههایی از مدلهای نظری» در بررسیهای CC&CRG در آدرس زیر مراجعه کنید:
http://cccrg.cochrane.org/autho
نحوه بررسی سیستماتیک نتایج حاصل از مطالعات گنجانده شده را در نظر بگیرید. این ممکن است به این معنی باشد که با چند مطالعه سر و کار دارید، نتایج آنها چیست و چگونه می توان نتایج را به بهترین نحو توصیف کرد تا هم جهت تأثیرات و هم اندازه آنها در بین مطالعات گنجانده شده قابل شناسایی و مقایسه باشد.
این ترکیب اولیه اولین گام در تجزیه و تحلیل سیستماتیک نتایج است - اما این فقط یک تجزیه و تحلیل اولیه است (نه نقطه پایان).
نمونه های ممکن از روش های نزدیک شدن به این مرحله عبارتند از:
توصیف هر یک از مطالعات شامل: خلاصه کردن ویژگی های یکسان برای هر مطالعه و به ترتیب یکسان.
مطالعات را گروه بندی کنید: برای مثال، با مداخله (مثلاً با مقایسه انجام شده، پیچیدگی، قالب، تحویل). گروه های جمعیتی؛ طراحی مطالعه؛ تنظیمات؛ یا بر اساس پیامدها (مثلاً نوع سنجش پیامد (اولیه، ثانویه، رویدادهای نامطلوب) یا اندازه گیری پیامد).
نتایج را به منظور شناسایی الگوها در مطالعات شامل جدولبندی کنید: به عنوان مثال، سازماندهی مطالعات بر اساس طرح مطالعه، خطر سوگیری یا نتایج. اطلاعات اضافی نیز ممکن است مفید باشد که در کنار آن گنجانده شود تا به شناسایی الگوها کمک کند، مانند اطلاعات مربوط به شرکت کنندگان، مداخلات یا عوامل دیگر.
تبدیل دادهها: به عنوان مثال، تبدیل داده های بیان شده به روشهای مختلف به یک قالب آماری یا توصیفی مشترک.
استفاده از شمارش آرا: به عنوان راهی برای ارائه توضیحات اولیه نتایج. با این حال توجه داشته باشید که شمارش آرا به طور کلی به عنوان یک رویکرد قابل قبول تنها به عنوان یک مرحله موقت در ارزیابی داده ها دیده می شود.
ترجمه دادهها: استفاده از تحلیل موضوعی یا محتوا برای شناسایی زمینه های مشترک بین مطالعات.
آدرس زیر را برای نمونههای منتخب از سنتز دادههای روایی در بررسیهای CC&CRG ببینید:
http://cccrg.cochrane.org/author
· در نظر بگیرید که چگونه بهطور سیستماتیک به روابط هم در داخل و هم بین مطالعات گنجانده شده نگاه کنید تا دلایل تفاوت در جهت و اندازه اثرات مداخلات را کشف کنید.
در مطالعات - برای مثال، اثرات متمایز یک مداخله در محیطها یا گروههای جمعیتی مختلف؛
بین مطالعات - برای مثال، RCTها ممکن است اثر یک مداخله را تشخیص ندهند در حالی که مطالعات با کیفیت پایین تر (مانند شبه RCTها) ممکن است بتوانند. الگوها همچنین ممکن است بر اساس تفاوت در ویژگی های جمعیت (به عنوان مثال بزرگسالان در مقابل کودک)، ویژگی های مداخله (مانند مداخلات ساده در مقابل مداخلات پیچیده) یا عوامل دیگر وجود داشته باشد.
در نظر بگیرید که آیا موارد زیر میتوانند تفاوتهای بین و درون مطالعات را توضیح دهند:
تغییرپذیری در نتایج؛
تنوع در طرح های مطالعه؛
تنوع در جمعیت ها، مداخلات، تنظیمات؛
معیارهای پیامد ضعیف استفاده شده است.
بررسی اثرات ناهمگونی نیز در هر سنتزی مهم است. این بدان معنی است که چگونه نتایج مطالعات ممکن است تحت تأثیر عواملی مانند تفاوت های روش شناختی بین مطالعات، یا ویژگی های متغیر جمعیت های مورد مطالعه یا مداخلات مورد بررسی قرار گیرد. در مطالعات مداخلات پیچیده، مانند بسیاری از مواردی که در بررسیهای CC&CRG مورد بررسی قرار گرفتهاند، این میتواند بخش بسیار مهمی از سنتز روایت نتایج را تشکیل دهد.
توجه داشته باشید که داشتن یک مبنای نظری برای مداخله و نحوه عملکرد آن نیز در این مرحله به شناسایی دلایل ناهمگونی بین و درون مطالعات، از جمله شناسایی روابط برای بررسی در تحلیلهای زیرگروهی کمک میکند.
برای کشف روابط بین و درون مطالعات گنجانده شده می توان از رویکردهای مختلفی استفاده کرد،[3]از جمله:
· نمودارها و سایر رسمها: ابزارهای بصری مانند رسمهای جنگلی یا نمودارها می توانند روشی مفید برای سازماندهی و ارائه نتایج باشند. با این حال، نویسندگان مرور باید علاوه بر استفاده از نمودارها، توصیف و ترکیبی از نتایج را نیز ارائه دهند.
· تجزیه و تحلیل زیرگروهی: بررسی تأثیر اصلاحکنندههای اثر بالقوه بر تأثیرات یک مداخله میتواند بسیار مفید باشد تا به سؤالات بزرگتری که مرور سعی دارد به آنها پاسخ دهد، مانند «چه چیزی کار میکند» پاسخ دهد؟ برای چه کسی؟ در چه محیطی؟ چه نسخه هایی یا با چه کسانی مداخله بهتر یا بهترین کار می کند؟
· توسعه مدل های مفهومی: شامل رویکردهایی مانند تاربندی ایده ها، نقشه مفهومی و مثلث بندی مفهومی است.
استحکام سنتز به موارد زیر بستگی دارد:
مقدار و کیفیت شواهد (یعنی مطالعات گنجانده شده)؛
روش های مورد استفاده برای ترکیب شواهد (یعنی اینکه چگونه روش ها سوگیری را به حداقل رساندند).
هر یک از این مؤلفه ها باید به طور سیستماتیک در نظر گرفته شوند زیرا به تعیین قدرت کلی شواهدی که بر اساس آنها نتیجه گیری می شود کمک میکند.
برای کمک به پرداختن به این اجزای مختلف سنتز، به نکات زیر فکر کنید.
استفاده از ابزار «مخاطره سوگیری کاکرین» برای ارزیابی کیفیت روششناختی مطالعات تحت بررسی، که شامل ارزیابی تفصیلی کیفیت شواهد با استفاده از فرآیند GRADE میشود. این مبنایی برای اظهار نظر در مورد کیفیت شواهد در بررسی خواهد بود.
ارزیابی کیفیت شواهد در بخشهای اثرات مداخلات و بحث (کیفیت شواهد) گزارش مطالعه گنجانده خواهد شد. در نظر بگیرید که آیا کیفیت مطالعات وارد شده برای ایجاد اعتماد به نتایج کافی است یا خیر: آیا محدودیت خاصی و/یا جدی در کیفیت روششناختی وجود دارد؟
نقاط قوت و ضعف روشهای ترکیبی را که برای ترکیب روایی نتایج مطالعات گنجانده شده استفاده کردهاید، به طور انتقادی بازتاب دهید. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
در روشها، ذیل سنتز دادهها: روشهای مورد استفاده برای ترکیب نتایج، از جمله ویژگیهای اصلی و هر گونه فرضی در مورد دادهها یا مطالعات شامل، یا در مورد رویکرد مورد استفاده را شرح دهید؛
منطق و بحث روشنی درباره رویکرد مورد استفاده و مفروضات انجام شده نیز باید در بخش بحث گنجانده شود؛
همچنین ممکن است در بخش روشها (تحت عنوان فرعی «تحلیل زیرگروه و بررسی ناهمگونی») برای توصیف متغیرهای تعدیلکننده که برای بررسی روابط در دادهها استفاده شدهاند، مناسب باشد. در ترکیب روایی، تحلیلهای زیرگروهی تأثیر متغیرهای خاص بر نتایج را از نظر آماری آزمایش نمیکنند، اما بیان روابطی که در ترکیب دادهها مورد بررسی قرار گرفتهاند، مهم است.
در بخش «بحث»، از عناوین فرعی زیر برای پرداختن به جنبههای ترکیب روایت استفاده کنید:
«کامل بودن و کاربرد کلی شواهد»: اظهارنظر در مورد اینکه آیا مطالعات گنجانده شده به اندازه کافی اهداف بازبینی را مورد توجه قرار می دهد یا خیر. و اینکه آیا همه شرکتکنندگان، مداخلات و پیامدهای مرتبط ارزیابی شدهاند (با برجسته کردن شکافهای مهم). عدم وجود داده برای هر یک از مقایسههایی که برنامهریزی شده بود را برجسته کنید. این ممکن است شامل برجسته کردن هر نتیجهٔ مورد جستجو باشد که توسط مطالعات وارد شده گزارش نشده است. این بخش باید به ارزیابی کلی از قابلیت تعمیم نتایج بازبینی منجر شود.
«کیفیت شواهد»: در نظر بگیرید که چگونه مخاطره سوگیری مطالعات گنجانده شده ممکن است بر نتایج بررسی تاثیر بگذارد. آیا مطالعات گنجانده شده با توجه به سؤال PICO به اهداف بازبینی میپردازند؟ آیا نتایج در سراسر مطالعات سازگار است؟ آیا شرکتکنندگان یا رویدادهای کافی در مطالعات وجود دارد؟ آیا ممکن است برخی از مطالعات وجود نداشته باشد یا منتشر نشده باشد، به ویژه مطالعاتی که نتایج منفی یا «غیر معنیدار» دارند؟ این بخش باید امکان ارزیابی کلی کیفیت شواهد بررسی شده را فراهم کند.
«سوگیری های احتمالی در فرآیند بررسی»: این باید شامل توصیف و ارزیابی انتقادی از مفروضات انجام شده در هنگام تجزیه و تحلیل دادهها / انجام بازبینی باشد. تصدیق هرگونه محدودیت در رویکردهای مورد استفاده؛ و هر گونه تأثیری که این محدودیتها ممکن است بر نتایج داشته باشد. اختلافات و/یا عدم قطعیتهای شناساییشده در نتایج مطالعات وارد شده - مانند اینکه چگونه تفاوتها در یافتههای بین مطالعات وجود دارد. پرداخته یا کاوش - همچنین باید در اینجا مشخص شود.
به طور کلی، خلاصهای از کیفیت شواهد و ترکیببندی به خوانندگان مرور اجازه میدهد تا یافتههای آن را با در نظر گرفتن هرگونه محدودیت، از جمله محدودیتهای مرتبط با تعمیمپذیری نتایج و روشهای مرور، تفسیر کنند.
لازم نیست این بخش عمده ای از بررسی باشد. با این حال باید منعکس کننده یک ارزیابی انتقادی و منصفانه از روشهای مورد استفاده، با ذکر نقاط قوت و/یا نقاط ضعف خاص رویکرد مورد استفاده، و اظهار نظر در مورد اینکه چگونه این روشها ممکن است بر نتایج و نتیجهگیریهای بررسی تأثیر بگذارد.
همچنین به راهنمای ما مراجعه کنید: «اشتباهات رایج در ارائه نتایج» در آدرس:
http://cccrg.cochrane.org/author
آخرین به روز رسانی ۲۰ ژوئن ۲۰۱۳
[1] این با رویکردهای متاآنالیز مقایسه می شود، که در آن ناهمگونی در نتایج مطالعه به صورت آماری بررسی می شود.
[2] یک نسخه از دستورالعمل ها (Popay et al (2006) Guidance on the conduct of narrative synthesis in systematic reviews) را می توان از Libby Osborn از طریق ایمیل به l.osborn@lancaster.ac.uk دریافت کرد.
[3] همچنین نگاه کنید به Thomas J, Harden A, Newman M. ‘Synthesis: Combining results systematically and appropriately. در Gough D, Oliver S, Thomas J (authors) (2012). An Introduction to Systematic Reviews. Sage Publications: London