تومور ستون فقرات، مجموعه ای از سلولها و رشدهای غیرطبیعی در داخل یا اطراف ستون فقرات است. تومورهای ستون فقرات میتوانند در استخوانها، اعصاب و سایر بافتهای تشکیل دهنده ستون فقرات ایجاد شوند. اکثر تومورهای ستون فقرات متاستاتیک هستند؛ به این معنی که به شکل سرطان در قسمتهای مختلف بدن پخش میشوند.
اکثر تومورهایی که از ستون فقرات و یا قسمتهای دیگر بدن شروع میشوند، تومورهای اپیدورال هستند. تومورهای اپیدورال، در استخوانهای ستون فقرات رشد میکنند. همزمان با رشد، میتوانند طناب نخاعی، ریشههای عصبی و مایع نخاعی را فشرده کنند. همانطور که مهرهها با رشد تومور ضعیف میشوند، ممکن است باعث شکستگی ستون فقرات و سایر آسیبهای عصبی نیز شوند. به طور کلی، اولین علامت تومور ستون فقرات دردی است که به دلیل فشار و ضعف ناشی از تومور احساس میشود. نوع درد میتواند اطلاعات مهمی در مورد تومور و شدت آن ارائه دهد.
مقالهای که در حال مطالعه آن هستید از نظر علمی توسط دکتر مازیار مرتضوی؛ "متخصص جراحی مغز و اعصاب و فوق تخصص قاعده جمجمه و عروق مغز و مدیر و موسس کلینیک جامع مغز و اعصاب مرتضوی در ایران و آمریکا"، تائید شده است.
دو نوع تومور ستون فقرات وجود دارد: اولیه و ثانویه.
اولیه
تومورهای اولیه ستون فقرات، از داخل یا اطراف ستون فقرات منشأ میگیرند. تقریباً ۱۰درصد از تومورهای نخاعی، تومورهای اولیه هستند. تومورها میتوانند خوش خیم (غیر سرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند.
ثانویه
تومور ثانویه یا متاستاتیک ناشی از سرطان ستون فقرات است؛ که از قسمت دیگری از بدن منشأ میگیرد. این یک تومور بدخیم است و بر اساس محل آن در ستون فقرات (گردن ، قفسه سینه، کمر یا ساکروم) طبقه بندی میشود. انواع سرطانهایی که اغلب منجر به تومور ستون فقرات می شوند عبارت اند از: سرطان ریه، سرطان سینه، سرطان پروستات، سرطان تیروئید، سرطان کلیه.
دانشمندان هنوز نمیدانند دقیقاً چه چیزی باعث تومورهای ستون فقرات می شود. افرادی که دارای برخی اختلالات ایمنی یا شرایط ژنتیکی هستند، مانند نوروفیبروماتوز ۲، بیشتر از افراد دیگر در معرض ابتلا به تومورهای ستون فقرات هستند.
محل تومور ستون فقرات
نوع درد ناشی از تومور ستون فقرات، ممکن است اطلاعات مهمی در مورد تومور، محل و شدت آن ارائه دهد؛ اما از این اطلاعات برای تشخیص استفاده نمیشود.
دردی که در هنگام نشستن یا ایستادن احساس میشود، معمولاً به این معنی است که تومور باعث ضعف یا بی ثباتی در استخوانهای ستون فقرات شده است. دردی که در شب یا صبح زود با حرکت بهتر میشود، اغلب اولین علامت تومور است. این درد به این دلیل است که تومورها التهاب زیادی ایجاد میکنند و در نتیجه، غده فوق کلیوی هنگام خواب استروئید نمیسازد. تومورهای ستون فقرات که به اعصاب اصلی نزدیک هستند، میتوانند توانایی آنها را برای انتقال پیام بین بدن و مغز مختل کنند؛ این موضوع میتواند باعث علائم عصبی شود، از جمله:
۱- ضعف، گزگز، یا بیحسی در هر دو پا یا بازو
۲- اختلال در راه رفتن یا حفظ تعادل
۳- اختلالات حسی
۴- از دست دادن کنترل روده و مثانه
تشخیص تومور ستون فقرات
اگر فردی مشکوک به تومور ستون فقرات باشد، ابتدا معاینه ای پزشکی برای ارزیابی و درک علائم فرد انجام میشود. سپس، از فناوریهای تصویربرداری پیشرفته برای شناسایی اندازه و محل تومور استفاده خواهد شد. این کار، کمک می کند تا موثرترین استراتژی درمانی تعیین شود.
آزمایشهای تصویربرداری زیر معمولاً برای تومورهای ستون فقرات استفاده می شود:
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
این روش، مطمئن ترین روش برای تشخیص تومورهای ستون فقرات است. MRI میتواند حتی اگر درد یا علائم عصبی دیگر وجود نداشته باشد، فشرده شدن نخاع را شناسایی کند و اغلب بین ضایعات بدخیم و خوش خیم نیز تمایز قائل میشود.
توموگرافی کامپیوتری (CT)
این اسکنها از چندین اشعه ایکس برای تعیین اندازه و محل تومور و ارزیابی کیفیت استخوانهای ستون فقرات استفاده می کنند. این کار به تعیین مرحله (جدی بودن) تومور و متاستاز (گسترش) تومور کمک میکند.
اشعه ایکس
عکس برداری با اشعه ایکس، میتواند مهره خاصی که نخاع شما را فشرده میکند شناسایی کند. عکس برداری با اشعه ایکس میتواند در طول درمان به پزشک کمک کند تا محل قرارگیری میلهها و پیچهای پدیکول را که برای تثبیت ستون فقرات استفاده میشود، ارزیابی کند.
توموگرافی پوزیترون (PET)
PET میتواند متاستازهای ستون فقرات را غربالگری کند و به تشخیص ضایعات بدخیم و خوش خیم استخوان کمک کند. قبل از شروع این اسکن، مقدار کمی قند رادیواکتیو به داخل سیاهرگ تزریق میشود. از آنجایی که سلولهای سرطانی قند را سریع تر از سلولهای طبیعی جذب می کنند، در اسکن ظاهر می شوند.
میلوگرافی
رادیولوژیست پس از تزریق یک رنگ در حفره مایع نخاعی، از ناحیه آسیب دیده عکسی با اشعه ایکس میگیرد. این تصویر طرح کلی تومور را نشان میدهد و میتواند به هدایت پرتوهای تابشی در طول پرتودرمانی کمک کند. قبل از انجام پرتودرمانی با دوز و دقت بالا و قبل از جراحی رادیوتاکتیک استریوتاکتیک، اغلب از میلوگرافی استفاده میشود.
درمان تومور ستون فقرات
روشهای مختلفی برای درمان تومورهای ستون فقرات وجود دارد. روش مناسب برای هر بیمار بستگی به محل قرارگیری تومورها و گسترش بیماری دارد. میتوان از ترکیبی از درمانها از جمله جراحی و پرتودرمانی استفاده کرد.
آستروسیتوم / گلیوم
این نوع تومور به ۴ درجه تقسیم میشود و مشابه این گروه از تومورهای مغزی میباشد. گروه ۱خوشخیم، و گروه ۲ تا ۴ به ترتیب بدخیم هستند. درمان این گروه جراحی میباشد. به دلیل استقرار تومور در نخاع پرتودرمانی ریسک زیادی برای ضایعات نخاعی دارد.
پلاسماسیتوما
به رشد غیر طبیعی سلولهای پلاسما، پلاسماسیتوما گفته میشود. سلولهای پلاسما (گلبول سفید)، در مغز استخوان قرار دارند و نقش اصلی را در دفاع از بدن در برابر حمله میکروبها دارند. وقتی سلولهای پلاسما سرطانی شوند، دیگر نمیتوانند از بدن محافظت کنند. پلاسماسیتوما، میتواند باعث ایجاد اختلالاتی در ستون فقرات شود. این بیماری، از فعالیت سلولهای تقویت کننده استخوان جلوگیری میکند و به حل شدن استخوان (نرم و ضعیف شدن استخوان) کمک میکنند؛ که این موضوع باعث ایجاد پوکی استخوان میشود.
تومور نخاع
تومور طناب نخاعی تودهای از سلولهای غیر طبیعی است؛ که درون و یا اطراف ستون فقرات رشد میکنند. تومورهای نخاع میتوانند در استخوان، اعصاب و سایر بافتهای تشکیل دهنده ستون فقرات پیشرفت کنند.
برای مطالعه ادامه مقاله می توانید به سایت کلینیک مرتضوی مراجعه کنید.
در «کلینیک جامع مغز و اعصاب مرتضوی»، پزشکان و جراحان متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات، تا تجربه مجدد سلامتی همراه شما هستند. ما از طریق شماره ۰۹۹۱۸۴۰۰۰۸۴ پاسخگوی شما هستیم.