رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو معتقد است برای نجات زمین باید بشر ابتدا وابستگی خود را به منابع آب و خاک کاهش دهد و به سمت کسب مهارت برای ارائه زیبایی‌ها و تولید از محل زیبایی‌های طبیعت حرکت کند در این صورت است که برای حفظ محیط‌زیست معجزات بزرگی رخ خواهد داد.
شعار سال: زمین تنها سیاره‌ای است که قابلیت زندگی دارد، اما رفتار‌های خودخواهانه انسان آن را به سمت نابودی پیش می‌برد غافل از این که نابودی زمین نابودی حیات و انسان را در پی دارد، در کشور ما، از بین رفتن سالانه حدود ۵۰ هزار هکتار از رویشگاه‌های جنگلی و کاهش ۶.۵ میلیون هکتاری جنگل‌های هیرکانی در شمال کشور به ۱.۹ دهم میلیون در نیم قرن گذشته، گواه رفتاری نادرست با طبیعت و کره زمین است، همچنین حجم بالای تولید زباله نیز بار سنگین دیگری است که انسان بر دوش طبیعت گذاشته است، در ایران تولید زباله بسیار بالاتر از حد استاندارد جهانی است و این مساله تهدید بزرگی برای طبیعت و محیط زیست کشور است.
البته این مساله و مشکلات فقط مختص ایران نیست بلکه کشور‌های دیگر در جهان نیز با این مشکل دست به گریبان هستند برای همین در سال ۱۹۶۹ بود که جرقه نامگذاری روزی به نام زمین پاک در همایشی در یونسکو زده شد و از همان سال این روز در ۲۲ آوریل مصادف با دوم اردیبهشت ماه کلید خورد، در واقع تاریخچه این مناسبت به سال ۱۹۶۹ و زمانی باز می‌گردد که «جان مک مونل» فرزند یک مبلغ دینی مستقل و علاقه‌مند به عرصه دین، علم و صلح، ایده تعیین روز جهانی زمین را در همایش یونسکو درباره محیط زیست مطرح و در همان سال پرچم زمین پاک را طراحی کرد.
یوتانت دبیر کل وقت سازمان ملل (۱۹۶۲- ۱۹۷۱) از ایده مک کونل استقبال کرد و این روز به عنوان روز جهانی به تقویم‌های سراسر دنیا راه یافت و به همگان یادآوری می‌شود که باید در حفظ زمین کوشا بود، در ایران نیز هم زمان با سایر کشور‌های جهان این روز گرامی داشته می‌شود و هر سال به فراخور شرایط و حال و روز زمین شعاری انتخاب می‌شود که امسال احیای زمین شعار روز جهانی زمین پاک است که سازمان حفاظت محیط زیست با توجه به شرایط اقلیمی کشور، افزایش بهره‌وری برای توسعه پایدار را به آن اضافه کرده است و شعار ملی کشور را در این روز احیای زمین، افزایش بهره‌وری برای توسعه پایدار تعیین کرد.
سازمان حفاظت محیط زیست در بیانیه‌ای به مناسبت روز جهانی زمین پاک اعلام کرده بود که چالش‌های فراوان و، اما فرصت‌های بسیار در اقدامات مرتبط با احیای زمین، این موضوع را به مهم‌ترین موضوع روز زمین پاک امسال تبدیل کرده است، هر چند امسال به دلیل حضور میهمان ناخوانده‌ای که به همه کشور‌های جهان سرزده و تعداد زیادی را خانه نشین کرده است، رعایت فاصله اجتماعی از اهم اقدامات پیشگیرانه است و از این رو امکان برگزاری همایش و جشنواره‌های حضوری وجود نداشته و جشن‌های روز جهانی زمین پاک در جای جای دنیا به صورت مجازی برگزار می‌شود.
محمد درویش رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو درباره اینکه وقتی بخشی از محیط زیست کشور از بین برود آیا دوباره قابل برگشت است، گفت: وقتی بخشی از محیط زیست تخریب می‌شود احیای آن امکان پذیر است البته با توجه به اینکه چه بخشی از کره زمین تخریب شده زمان برگشت و یا احیای آن متفاوت است، مثلا اگر تالابی را از دست بدهیم برای اینکه آن تالاب دوباره احیا شود نیاز به این است که حقابه تالاب را به آن برگردانیم و میزان آبی که وارد تالاب می‌شود از میزان تبخیر بیشتر باشد و معمولا این دوره با توجه به شرایط اقلیمی که تالاب در ان قرار دارد حدود ۵ تا ۱۰ سال زمان می‌برد.
وی افزود: اگر خاک را از دست بدهیم برای برگشت به زمان بسیار بیشتری نیاز داریم، هر سانتیمتر خاک در اقلیمی مانند اقلیم ایران به طور متوسط ۸۰۰ سال زمان می‌برد تا شکل بگیرد بنابراین اگر فرسایش خاک در کشور ما به دو میلیارد تن رسیده و این رقم یک دوازدهم فرسایش خاک در جهان است، این به معنای این است که ما دستکم باید برای چند نسل برنامه ریزی کنیم تا بتوانیم خاکی را که داریم از دست می‌دهیم جبران کنیم یا اینکه شدت خاکزایی را نسبت به شدت از دست دادن خاک بیشتر کنیم.
درویش اظهار داشت: یا اینکه اگر در اثر افت سطح آب‌های زیر زمینی با پدیده فرونشست زمین روبرو شویم و پهنه‌ها و دشت‌های بزرگی به سمت پایین حرکت کنند مانند اتفاقی که در بخشی از دشت‌های ایران از جمله جنوب غرب تهران در شهریار افتاده یا در منطقه جهرم به سمت فسا در استان فارس رخ داده، در فاصله بین مبید تا اردکان در استان یزد شاهد ان هستیم، در شمال اصفهان در مورچه خورت یا در جنوب اصفهان در کلاه قاضی اتفاق افتاده و یا در منطقه دشت فامنین و کبودرآهنگ در همدان رخ داده یا فروچاله‌هایی که در میناب رخ داده و یا شکاف‌های عمیقی که در دشت نیشابور شاهد آن هستیم، برای اینکه بتوانیم این‌ها را درمان کنیم به طور متوسط بین ۵۰ تا ۷۰ هزار سال زمان نیاز است تا دوباره بتوانند تاب آوری خودشان را به دست آورند.
رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو ادامه داد: یا اگر یک گونه جانوری را از دست بدهیم همانطور که ببر هیرکانی یا شیر یال کوتاه ارژنگ را از دست دادیم، دستکم دو میلیون سال زمان می‌برد تا دوباره آن گونه بتواند به طبیعت برگردد بنابراین با توجه به اینکه چه چیزی را در چه اقلیمی از دست می‌دهیم مدت زمانی که باید طی شود تا دوباره برگردد متفاوت است.
درویش تاکید کرد: البته برگشتن آن بخش از طبیعت کار بسیار دشواری است و انجام آن نیازمند فراهم بودن شرایط لازم است که در ایران تا حدودی دشوار به نظر می‌رسد، البته تجربه‌های زیادی در کشور وجود دارد که نشان می‌دهد انجام این کار غیر ممکن نیست، مثلا در منطقه‌ای در زاگرس به نام «الگِن» حدود هزار هکتار از جنگل‌ها به مدت دو سال است که با کمک مردم قرق شد و همین مساله باعث شد تا دام وارد منطقه نشد، کشاورزی صورت نگرفت، صمغ گیری نکردند، گلانه زنی نکردند و اجازه دادند تا طبیعت دوباره احیا شود و به حیات خود ادامه دهد، با این کار شاهد رویش بیش از ۲۰۰ هزار نهال جدید بنه، زلزالک و بادامک در منطقه بودیم حال اگر این قرق ۱۰ سال ادامه یابد جنگل‌های زاگرس در آن منطقه دوباره احیا می‌شوند بنابراین، این امکان وجود دارد که در همین شرایط زیست محیطی با درایت بتوانیم بخشی از خسارت‌هایی که به طبیعت وارد شد را جبران کنیم.
وی درباره اینکه بدترین بلایی که انسان بر سر کره زمین آورده است چیست، گفت: حذف گونه‌های جانوری بدترین بلایی است که انسان بر سر کره زمین آورده است، برای اینکه یک گونه جانوری در کره زمین به وجود بیاید دستکم دو میلیون سال زمان لازم است بنابراین با توجه به اینکه حدود ۱۰ هزار گونه جانوری را در مدت ۱۰۰ سال اخیر از دست دادیم، این بزرگترین خسارتی است که بشر بر کره زمین وارد کرده است.
رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو درباره راهکار برون رفت از این شرایط افزود: راهکار این است که اگر می‌خواهیم گونه‌های جانوری ما حفظ شود و طبیعت از بین نرود باید به تخریب زیستگاه ها، تغییر کاربری اراضی پایان دهیم، باید اجازه دهیم تا رویشگاه‌های گیاهی دوباره تاب آوری خود را به دست آورند، چون در این شرایط حشرات، زنبور‌ها و ریزوبیوم‌ها دوباره می‌توانند به حیات خود ادامه دهند و آرام آرام رنجیره حیات سیر تحول منطقی خود را به دست می‌آورد و به دنبال آن ظرفیت گرمایی و میزان بارندگی افزایش می‌یابد و به این ترتیب به سمت شرایط مطلوب نزدیک می‌شویم.
وی تاکید کرد: اولین گام این است که بشر وابستگی خود را به منابع آب و خاک کاهش دهد و به سمت تولیدات ثانویه حرکت کند و به سمت کسب مهارت برای ارائه زیبایی‌های طبیعت و تولید از محل زیبای‌های طبیعت حرکت کند، در این میان نقش مردم بسیار مهم است و دولت‌ها هم اجازه دهند تا مردم، نخبگان و سرمایه‌های اجتماعی کار خود را انجام دهند در این صورت معجزات بزرگی اتفاق می‌افتد.
منبع : شعار سال
