نویسنده در جهش اجتماعی تلاش دارد رفتار انسان امروزی را با استفاده از دیدگاه روانشناسی تکاملی بررسی کند و نشان دهد چرا انسان شبها از تاریکی میترسد، چرا برای دوستانمان در زندگی آرزوی موفقیت میکنیم اما اگر روزگار به کامشان باشد نمیتوانیم جلوی حسادتمان را بگیریم، چرا از دست رؤسای سختگیر مینالیم اما اگر خودمان در آن سِمت باشیم مثل آنها رفتار میکنیم و مهمتر از همه چرا شادکامی انسان تا این اندازه زودگذر است.
از ابتدای راه، نویسنده هر مرحله و هر کار مهمی که انسان انجام داده است پیگیری و درنهایت تاثیر آن را بر مغز و رفتار انسان بررسی میکند. به عنوان مثال استفاده از سنگ برای دفاع از خود و کار گروهی چگونه مغز ما را پرورش داد و بزرگتر کرد و یا چطور فیزیک بدنی ما را تغییر داد.
بنابراین از دیدگاه نویسنده، اجتماعی شدن انسان مهمترین و بزرگترین حرکت در مسیر تکامل است. فون هیپل مسیری را که به اجتماعی شدن انسان ختم شد را بازسازی میکند و سپس به مباحث پیچیدهتری میپردازد که همین اجتماعی شدن دلیل آن بود. مثلا اینکه رفتارهای تکاملی ما در اخلاق و ارتباطات میان فردی و در اجتماع چه اثراتی در روند صلح و یا جنگ داشته است.
اما همانطور که اشاره کردیم، یکی از موضوعات مهم کتاب پرداختن به بحث شادکامی است. نویسنده میگوید: «همه ما آرزوهایی داریم، اما حتی وقتی که آرزوهایمان برآورده میشوند، بهندرت پیش میآید که شادتر از قبل باشیم.» ولی چرا این طور است؟
فون هیپل پس از بحثها و مرور آزمایشات مختلف این موضوع را ناشی از تکامل میداند که ما را طوری طراحی کرده تا همیشه در «سطح معتدل و معقولی» از شادکامی قرار داشته باشیم و فقط در بعضی از موارد بسیار شاد و خوشحال باشیم. چرا که از دیدگاه تکاملی اینکه ما همیشه در بالاترین سطح شادکامی باشیم «نه دست یافتنی است و نه مطلوب.» در فرایند تکامل، شادکامی به دلیل خاصی پدید میآید که به عوامل مختلف از جمله پیوند میان ذهن و بدن بستگی دارد.
شادکامی ما را به کارهایی برمیانگیزد که به بقا و تولید مثلمان کمک میکنند، اما شادکامی بهخودیخود و فینفسه غایت نیست. تکامل اغلب شادکامی ما را در راه اهداف دیگر قربانی میکند. (کتاب جهش اجتماعی اثر ویلیام فون هیپل – صفحه ۲۹۲)
به طور کلی ویژگی کتاب جهش اجتماعی این است که در کنار مباحث مختلف، خواننده میتواند در حاشیه مطالب متعددی یاد بگیرد، مطالبی که همگی به هزاران سال قبل مربوط نمیشود و نویسنده گاه از تغییرات دنیای امروز هم صحبت میکند و مثلا از اثرات اینترنت میگوید. اما پیشنهاد میکنیم فقط در صورتی که به مباحث تکاملی علاقه دارید سراغ این کتاب بروید. چون در غیر این صورت کتاب برای شما خستهکننده خواهد بود.