حدود دو سال پیش بود که دیدم روزانه نیم ساعت یک ساعت وقت خالی دارم و باید ازش یک استفاده بهینه بکنم. خلاصه بعد از کلی تفکر گفتم یک زبان جدید یاد بگیرم. چی یاد بگیرم؟ زبان چینی. بعد دیدم هیچی از یادگیری زبان جدید بلد نیستم. نشستم به تحقیق و تفحص فراوان در مورد اینکه زبان جدید با کمترین میزان انرژی باید چطور یاد گرفت. در دنیای امروزی بدون دونستن زبان انگلیسی تقریبا هیچ کاری نمیشه کرد. مطلبی بخوای یاد بگیری اصلش زبان انگلیسی هست. کاری با خارج از ایران بخوای انجام بدی، باز زبان انگلیسی نیازه. چهارتا کتاب خوب بخوای بخونی، فیلم خوب ببینی، باز زبان انگلیسی نیازه. دیگه اهمیت زبان انگلیسی بر همگان واضح هست. چیز دیگه ای که شاید واضح نباشه اینه که آموزشگاه های زبان هیچی زبان یاد نمیدن. از کجا این رو میگم؟ از اونجایی که اگر یاد میدادن این همه آدم که میرن آموزشگاه زبان باید میتونستن دو تا منبع اصلی بخونن، چهار کلام حرف بزنن و دو خط انگلیسی بنویسن. حالا اگر فکر میکنی اشتباه میکنم، برو به کسایی که سال ها رفتن کلاس زبان بشینن یک مقاله 500 کلمه ای در مورد یک موضوعی بنویسن. البته که خیلی از افراد هم هستند که بعد از سال ها وقت گذروندن، توی اتوبوس و مترو وقت تلف کردن، سر کلاس های حوصله سر بر، تکلیف های وقت تلف کنی، میتونن یه ذره زبان انگلیسی حرف بزنن و یک ذره بنویسن. این اپیزود در مورد اینکه چطور میشه یک زبان جدید رو به شکل بهینه و به شکل خودخوان یاد گرفت.
قبل از اینکه بخوام وارد اصل مطلب بشم، باید در مورد یک سری عدد صحبت بکنم. زبان ها چه انگلیسی چه فارسی چه چینی به شکل میانگین حدود صد هزار کلمه دارن. آدم ها از زبان مادری شون یک چیزی حدود 15 هزار کلمه بلد هستند و استفاده میکنند. برای اینکه یک آدم بخواد نزدیک به حالت نیتیو صحبت بکنه و بنویسه، حدود 10 هزار کلمه نیاز هست که بلد باشه. برای اینکه آدم بخواد روزنامه بخونه و تقریبا بفهمه چه اتفاقاتی داره می افته، حدود 3 هزار لغت نیاز هست. با دونستن 2 هزار لغت حدود 90 درصد کلمات اغلب رمان ها رو میشه فهمید. برای زندگی روزمره فقط کافیه هزار کلمه بلد باشیم که زندگی مون بچرخه. حالا اگر روزی 10 تا لغت جدید بتونیم یاد بگیریم، برای رسیدن به مرحله صحبت در زندگی روزمره، حدود سه ماه وقت نیازه، برای خوندن روزنامه بین 6 ماه تا 9 ماه، برای اینکه تقریبا شبیه به نیتیو بشیم، حدود 3 سال وقت نیاز هست. حالا اگر اون روزی 10 تا کلمه به 20 تا کلمه تبدیل بشه، تمام زمان هایی که گفتم نصف میشه.
امکان نداره که زبان جدید رو آدم بتونه یاد بگیره ولی دایره لغات محدودی داشته باشه. مساله ای که هست اینه که حفظ لغت خیلی کار دشوار و سختی هست. از طرفی لغت ها بسیار فررار هستند. بهترین روش حفظ کردن هر چیزی هم تکرار تکرار تکرار هست. خوشبختانه در عصری زندگی میکنیم که میتونیم از اپلیکیشن های مختلف موبایل استفاده بکنیم برای چنین کاری. اپلیکیشن های معروفی که وجود دارند Duolingo، Memrise و Anki هستند. دولینگو مسیرش یک مقدار محدود هست البته برنامه قشنگی هست، ممرایز کمی انعطاف بیشتری داده به قضیه و در نهایت برنامه خیلی زشت ولی محبوب من انکی هست. تمام این اپلیکیشن ها بر این اساس کار میکنن که یک سری لغت رو هی هر روز برامون میاره، یاد میده، قدیمی ها رو هم تکرار میکنه برای اینکه توی ذهن مون تثبیت بشه. حالا اینکه کدومش رو باید استفاده کرد، بستگی به شرایط و سطح و سلیقه هر کسی داره. فرمول ثابت نداره که بگم. سیاست مناسبی که باید در یادگیری زبان داشت اینه که هرچه سریع تر و در یک بازه کوتاه اون هزارتا لغت اول رو یاد بگیریم. حالا هر زبانی. بعدش دیگه میتونیم کم کم روی این هزارتا لغت بسازیم و اطلاعات مون رو بیشتر بکنیم.
یادگیری زبان روش میان بری نداره. یک بار باید مثل بچه آدم نشست و گرامر رو یاد گرفت. اینکه یادگیری گرامر کمی خسته کننده است و حوصله آدم رو ممکنه سر ببره، دلیل بر این نمیشه که گرامر نخونیم. بهت هم قول میدم هیچ روش میان بری نداره بخوای شب ها صدای ضبط شده فرو کنی توی گوشت و انتظار داشته باشی گرامر یاد بگیری. درک حداقلی از گرامر واجب هست در مسیر یادگیری زبان. چه دوست داشته باشی چه نداشته باشی. برای زبان انگلیسی هم یکی از رفرنس های معتبر هم Grammar in use سطح متوسط اش هست. کتاب بسیار سبک و ساده و خوش فرمی. حدود 140 تا یونیت داره، روزی یک یونیت بخونی بعد از 5 ماه دیگه تموم میشه. وقتی گرامر رو بخونی و یاد بگیری خودت به وضوح میبینی که سطح زبانت دو سه سطح بالا میره. حالا این نگاه رو داشته باش، آلمانی و چینی و فرانسوی و ترکی و هر زبان دیگه ای که بخوایم یاد بگیریم، باز باید درک متوسطی از گرامر داشته باشیم. باز تکرار میکنم، راه حل میانبر هم نداره. باید کتاب خوند براش.
نوشتن و خواندن در هر زبانی به همدیگه وصل هستند. در همین حد هم کفایت میکنه چرا که شنونده حاذق این پادکست علاقه ای به توضیح بیش از حد نداره. از کتاب های ساده، صفحه های ویکیپدیا، خبرهای ساده و هر منبع دیگه ای که فکر میکنی ساده است و برای شروع خوبه شروع کن و خوندن به زبان جدید رو در دستور کار قرار بده وقتی اون هزارتا لغت اول رو یاد گرفتی. ادامه مسیر به این شکل باعث میشه که هم لغات تثبیت بشن توی حافظه هم لغات جدید یاد بگیری.
یکی از بزرگترین مشکلاتی که ما داریم اینه که چون دور و برمون آدم نیتیو نیست، صحبت کردن به زبان جدید خیلی سخت میشه برامون. با تشکر از تکنولوژی این موضوع هم حل شده. چطور؟ صحبت کردن و شنیدن هم دقیقا مثل خواندن و نوشتن که به هم متصل هستند، به هم وابسته هستند. هر چقدر تو بیشتر بشنوی، بهتر هم میتونی صحبت بکنی جدا اینکه توانایی شنیداری ات هم بهتر میشه. بهترین راه حل هم اینه که با سریال و کارتون و یا مطالب آموزنده به اون زبان خودت رو سرگرم کنی. اوایلش خیلی سخته و به آدم فشار میاد، ولی خب بعد از یک مدتی ساده تر میشه. موقعی که تونستی فیلم رو بدون زیرنویس ببینی و بفهمی، هی فیلم رو متوقف بکن و سعی کن جمله ای که گفته شده رو تکرار کنی تا عضلات زبان و دهان عادت به زبان جدید بکنن.
خلاصه فرمول یادگیری زبان این میشه:
1- در یک بازه کوتاه مدت و با یک اپ مناسب یک چیزی حدود دو هزار لغت حفظ بشه
2- در همون بازه پایه و مقدمات گرامر به شکل کامل یاد گرفته بشه
3- بعد از این بازه 6 ماهه اول، با سرعت کمتر یادگیری لغت ادامه پیدا بکنه مادام العمر
4- با خواندن کتاب به اون زبان و دیدن فیلم و سریال و مطالب آموزنده به اون زبان مطالبی که حفظ شده اند در عمل هم به کار گرفته بشوند.
اگر سطح زبانت پایین هست، اگر میخوای زبانت رو بهبود بدی، هیچ راه میان بری وجود نداره. باید وقت و انرژی براش سرمایه گزاری کنی. در درازمدت نتیجه اش رو خواهی دید. از همین امروز شروع بکن و با استفاده از مطالب اپیزود یک عادت یادگیری زبان رو به زندگی ات اضافه بکن. چند سال دیگه من رو دعا خواهی کرد.
