کلیات ارث یکی از مباحث مهم و پیچیده در قانون مدنی میباشد ، ما در این مقاله برآنیم که برخی از مباحث مهم ارث را که خانواه ها و وراث با آن درگیر هستند را به صورت مختصر بیان کنیم .
در ابتدا به تعریف کلیات ارث و موجبات آن و همچنین شرایط مالکیت وراث بر ترکه ، موانع ارث و نحوه ی تقسیم ترکه و در نهایت ارث خنثی میپردازیم.
ارث انتقال اموال ، حقوق و دیون به بازماندگان (وراث) پس از فوت شخص (مورث ) است .
در ارث اراده ی اشخاص درآن تاثیری ندارد و ناشی از حکم قانون است.
“ماده 867 : ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا میکند ”
پس با این وجود شرط تحقق ارث موت است چه موت حقیقی و یا چه موت فرضی (غایب مفقود الاثر)
موجبات ارث یعنی عوامل و شرایطی که باعث پیدایش رابطه ی توارث بین دو شخص می شود.
به این نحو که در صورت فوت هریک از ایشان ، دیگری از وی ارث ببرد.
موجبات ارث دو دسته اند :
منظور از نسب قرابت نسبی است ، که در سه طبقه میگنجد که هر طبقه ، طبقه بعد را از ارث محروم میکند .
طبقه اول که شامل دو دسته میشود ،
یکی دسته ی پدر و مادر است و دیگری طبقه اولاد .
اولاد متوفی درجه اول از طبقه اول هستند و نوادگان متوفی درجه دو از طبقه اول می باشند و به مراتب نتیجه های متوفی درجه سوم از طبقه اول و…
طبقه دوم ، اجدات و جدات و خواهران و برادران و اولاد آنها
طبقه دوم دو دسته دارد ؛ یکی طبقه ی اجدات و جدات ( تا هر میزان که بالا روند ) و دیگری دسته ی خواهران و برادران ( تا هر چقدر که پایین روند ).
اجداد و جدات و خواهران و برادران ، درجه اول از طبقه دوم هستند،
پدر و مادر اجدات و جدات و نیز فرزندان خواهران و برادران درجه دوم از طبقه دوم می باشند.
طبقه سوم ؛اعمام و اخوال و اولاد آنها ( عمه ها و عموها و خاله ها و دایی ها )
اعمام و اخوال درجه اول از طبقه سوم ،فرزندان آنها درجه دوم از طبقه سوم و نوادگان ایشان درجه سوم از طبقه سوم می باشند .
فقط زوجینی که ازدواجشان دائم است به واسطه قرابت سببی از یکدیگر ارث میبرند و لاغیر…
اداره اموال شخصی که وارث نداشته باشد بر عهده ی حاکم (ولی فقیه ) و قائم مقام او میباشد .
نکته : حاکم مالک ترکه نمیشود و فقط مدیر ترکه میشود و آنرا به مصرف فقرا میرساند . (ماده 28 و 866 ق.م )
در ارث ، به محض فوت متوفی ترکه و اموال خود به خود به وراث میرسد
بنابراین نیازی به رد کردن یا قبول وراث نیست
بلکه به معنای اینست که ورثه مدیریت بر اموال و دیون متوفی را قبول میکند یا خیر.
مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی زمانی قابل قبول است که ابتدا دیون و مخارجی که در ذیل آمده است از ترکه خارج شود ، در غیر این صورت مالکیتی متزلزل است . (ماده 868)
این دیون به ترتیب از قرار زیر است :
1 . قیمت کفن میت و دیونی که بخشی از ترکه به عنوان وثیقه معرفی شده است (فقط تا میزان مبلغ وثیقه نه بیشتر )
2 . سایر دیون و واجبات میت
3 . وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ی ورثه
(همانطور که میدانید شخص قبل از فوت میتواند تا یک سوم اموال خود را وصیت کند و مازاد بر ثلث باید با اجازه ی ورثه باشد )
تنها شرطی که برای وراثت در تقسیم ارث وجود دارد ، زنده بودن وارث در حین فوت مورث (متوفی) است .
اگر در بین وراث جنینی باشد در صورتی ارث میبرد که این دو شرط باهم موجود باشد :
1 . نطفه ی او در زمان فوت منعقد شده باشد.
2 . باید زنده متولد شود اگرچه پس از تولد بمیرد.
نکته : اگر جنین بعد از تولد بمیرد ، آنچه که به ارث رسیده به وراثش ، مثلا مادرش میرسد.
موانعی که مانع از تقسیم ارث میشوند ، اموری هستند که در صورت وجود آنها ورثه از متوفی ارث نمیبرند.
1 . قتل : اگر وارث مورث خود را به قتل برساند ، از ارث محروم است .
2 . کفر : کفر یکی از موانع ارث است ، یعنی کافر از مسلمان ارث نمیبرد .
3 . لعان : لعان یکی دیگر از موانع ارث است.
4 . زنا : بین طفل ناشی از زنا و زن و مردی که او را به صورت غیر مشروع متولد کرده اند ، رابطه توارث ایجاد نمیشود .
1 . تقسیم ارث فقط به فرض
2 . تقسیم ارث فقط به قرابت
3 . گاهی به فرض گاهی به قرابت
فرض بر به وراثی میگویند که یک سهم الارث ثابت و مشخص دارند ؛ در بین وراث سه نفر همیشه فرض بر هستند .
مادر متوفی / زوج / زوجه
مادر متوفی یک سوم یا یک ششم ترکه را به ارث میبرد
درصورتی که متوفی فرزند داشته باشد مادر یک ششم و اگر فرزند نداشته باشد یک سوم به ارث میبرد.
شوهر متوفی یک دوم یا یک چهارم ترکه را به ارث میبرد
در صورتی که متوفی فرزند داشته باشد ، شوهر وی یک چهارم و در صورتی که فرزند نداشته باشد یک دوم ارث میبرد
زوجه یا زن متوفی یک چهارم یا یک هشتم ارث میبرند
بدین صورت که اگر متوفی مرد باشد و فرزند داشته باشد همسر او یک هشتم و اگر متوفی فرزند نداشت باشد زوجه یک چهارم از ترکه را به ارث میبرد .
وراثی که به قرابت ارث میبرند را قرابت بر میگویند .
قرابت بر ها مانند فرض برها (مادر متوفی ، زوج و زوجه )مقدار مشخصی از ترکه را به ارث نمیبرند،
بلکه اول میزان سهم الارث فرض بر ها مشخص میشود و مابقی هرچقدر ماند به قرابت بر ها میرسد .
وراثی مثل برادران ابی ( از پدر و مادر تنی هستند )
و یا برادران ابوینی ( از پدر تنی و مادر ناتنی هستند )
و یا فرزندان پسر متوفی ، همیشه به قرابت ارث میبرند .
این اشخاص گاهی به فرض ارث میبرند وگاهی به قرابت
پدر ، دختر و دخترها – و خواهر هایی که از پدر و مادر هستند ( ابی ) و یا از یک پدر ( ابوینی ) هستند.
اگر یک نفر خنثی (دو جنسی ) وجود داشته باشد به دو روش عمل میشود.
1 . اگر با استفاده از روش پزشکی بتوان تشخیص داد که هورمون کدام جنس (مرد / زن ) در وی قوی تر است ، ارث آن جنسیت را میبرد .
2 . اگر با استفاده از روش های پزشکی نتوان تشخیص داد ، نصف ارث یک مرد به علاوه نصف ارث یک زن به او داده میشود .
اگر زوج یا زوجه تنها وارث شخص باشد ، ترکه متوفی به چه کسی میرسد ؟
اگر زنی فوت کند و شوهر وی تنها وارث او باشد ، تمام ترکه ی همسر متوفی خود را میبرد .
و اگر مردی فوت کند و زوجه تنها وارث او باشد ، تنها یک چهارم از ترکه را به ارث میبرد،
مابقی ترکه ی شوهر ، مال بلا وارث شناخته میشود و اداره ی آن با حاکم است.
ما در این مقاله سعی کردیم تا کلیات ارث را به صورت مختصر و کلیدی برای شما عزیزان بیان کنیم .
کلیات ارث از جمله مباحث سخت و پیچیده در قانون مدنی میباشد که باید برای استفاده از آن و تقسیم ماترک بین وراث ، از مشاوران و وکلای تخصصی و وکیل پایه یک مشاوره گرفت .
گروه وکلای آسایش گستران بستری را فراهم آورده است که با حضور چندین وکیل پایه یک تخصصی میتواند بهترین راهکار های تخصصی را برای شما عزیزان عرضه نماید.
09124970000
09124920000
02188401560
