چرا در اسلام دستور داده شده زن برای خروج از خانه نیاز به رضایت همسر دارد؟ آیا این امر برای شوهر امکان سلطه‌ی مستبدانه بر زن فراهم نمی‌آورد؟1
مسئله اینطور که ادعا شده نیست بلکه در حقیقت به زنان دستور داده شده برای خروج از خانه تنها رضایت همسر و نه هر مرد عضو خانواده را جلب کنند و به شوهران نیز دستور داده شده تا در استفاده از اختیارات خود تنها مصالح خانواده را در نظر بگیرند.
در مواردی خروج از منزل بدون اجازه شوهر مشکلی ندارد برای مثال: برای انجام واجبات شرعی و عقلی، انجام واجبات عینی مثل حج یا نجات جان یک انسان، فرار از خطر جانی، مالی یا آبرویی، کسب علوم واجب، خارج شدن برای مراجعه به دادگاه برای دادخواهی، صله رحم، درمان بیماری، انجام واجبات سیاسی، همچنین چنانچه ماندن در منزل شوهر باعث به سختی افتادن زن بوده و غیر قابل تحمل باشد و یا اگر مرد نفقه را نپردازد قطعاً زن می‌تواند برای تهیه‌ی معاش خود خارج از منزل کار کند و اطاعت از شوهر در اینجا لازم نیست.
در اینجا به گفتاری از آیت‌الله جوادی آملی اشاره می‌شود:« زن و شوهر حقوق متقابلی دارند که رعایت آن‌ها لازم است. شوهر حق دارد از بین رفتن همسر و تماس با نامحرم جلوگیری کند ولی حق ندارد او را از تحصیل علم و فراگیری احکام دین و مسائل شرعی باز دارد و حتی باید زمینه یادگیری آن را فراهم کند و گرنه در برابر جامعه اسلامی مسئول است زیرا امت اسلامی به مدیریت زنانی نیاز دارد که بیمارستان‌ها، آموزشگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و صدها مراکز علمی و اجرایی دیگر را برای زنان اداره کنند.»
اجازه شوهر برای خروج از منزل شروط و محدودیت‌هایی داردازجمله:
اجازه زن از شوهر برای خروج از منزل با قاعده اسلامی «عاشروهن بالمعروف» باید همخوانی داشته باشد.
هر زنی می‌تواند ضمن عقد ازدواج یا هر عقد لازم الاجرای دیگری که با شوهر منعقد می‌کند، این اختیار را از مرد سلب کند یا مدیریت این امر را به نحو مورد توافق دو طرف قرار دهد؛ حتی تصریح به این شرط ضمن عقد نکاح لازم نیست و شرایط زمان بستن عقد ازدواج و صحبت کردن و قرارهای هنگام خواستگاری نیز نافذ هستند. به‌عنوان مثال اگر مردی با دختر درحال تحصیل یا شاغل ازدواج کند، اگر شرط خاصی مطرح ننمایند، نمی‌تواند مانع ادامه فعالیت وی شود؛ زیرا ازدواج با زن شاغل یا درحال تحصیل به معنای پذیرش این شرط است.
آن‌چه منجر به آزردگی زنان در مواجهه با این حکم دینی می‌شود، استفاده‌ی افراطی‌گونه و قلدرمآبانه مردان از این حکم است، درحالی که اگر مردی خارج از قواعد اخلاقی و عرفی بخواهد با بهانه قرار دادن این حکم محدودیت‌های غیرمنطقی برای همسرش ایجاد کند، امر خداوند به «وجوب حسن معاشرت» مانع او می‌شود. درواقع این حکم به معنای خودرأیی مرد و باعث رنج همسر و درنتیجه از بین رفتن محبت‌های بین آن‌ها نیست. به‌علاوه مرد حق سوء استفاده از این اختیار را ندارد و عملکرد او نباید موجب ضرر و زیان به زن یا باعث سختی او شود.
اسلام با حمایتی که در قوانین خود از زن کرده است، او را برای تأمین نیازمندی‌های خود، محتاج خروج از خانه نکرده است و همواره مرد را موظف به تأمین او قرار داده‌است و به این سبب او برای ایجاد بیشتر آرامش، حضور پررنگ‌تری در خانه دارد. فهم صحیح این حکم و عمل به آن ابزاری مناسب برای مدیریت زندگی است.
آخرین نکته این‌که؛ رفت‌وآمد مرد نیز در خانواده بی‌ضابطه نیست و البته که ادای حقوق واجب زن که برعهده‌ی مرد است، برای رفت‌وآمد او محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند.
1-حقوق زنان برابری یا نابرابری، زهرا آیت‌اللهی
پریان خضرلو/ 98 ارشد ریاضی
