مترجم
مترجم
خواندن ۳ دقیقه·۱ سال پیش

نیم‌نگاهی به جملات آغازین رمان «خانم دلوی» ویرجینیا وولف در سه ترجمه‌ی فارسی (پرویز داریوش، خجسته کیهان و فرزانه طاهری)

Mrs Dalloway said she would buy the flowers herself.

For Lucy had her work cut out for her. The doors would be taken off their hinges; Rumpelmayer’s men were coming. And then, thought Clarissa Dalloway, what a morning - fresh as if issued to children on a beach.

What a lark! What a plunge!


- ترجمه‌ی پرویز داریوش (رواق و زمان نو، 1362):

خانم دالووی گفت خودش گل خواهد خرید.

چرا که لوسی کار خودش را از پیش بریده بود. درها را از لولا درمی‌آوردند؛ کارگران رامپلمیر می‌آمدند. کلاریسا دالووی اندیشید که، و بعد از همه چیز، عجب صبحی ـ تر و تازه مثل آن که بر کناره به دست بچه‌ها داده باشند.

چه تفریحی! چه کیفی!


- ترجمه‌ی خجسته کیهان (نشر نگاه، 1386):

خانم دالاوی گفت گل‌ها را خودش می‌خرد.

برای این که لوسی ترتیب بقیه‌ی کارها را می‌داد. درها را از چارچوب‌ها بیرون می‌آوردند؛ قرار بود کارگرهای رامپلبری بیایند. کلاریسا دالاوی فکر کرد از این گذشته عجب صبحی است ـ آنقدر تر و تازه است که انگار آن را در ساحل برای بچه‌ها نقاشی کرده‌اند.

چه مسخره‌بازی‌ای! چه شیرجه‌ای!


- ترجمه‌ی فرزانه طاهری (نشر نیلوفر، 1387):

خانم دَلُوِی گفت که گل را خودش می‌خرد.

آخر لوسی خیلی گرفتار بود. قرار بود درها را از پاشنه درآورند، قرار بود کارگران رامپِلمِیِر بیایند. خانم دَلُوِی در دل گفت، عجب صبحی ـ دل‌انگیز از آن صبح‌هایی که در ساحل نصیب کودکان می‌شود. چه چکاوکی! چه شیرجه‌ای!


* سه ترجمه‌ی مشهور از رمان دشوار ویرجینیا وولف وجود دارد که در اینجا هم به ترتیب زمان انتشار و هم از بد به بسیار خوب مرتب شده‌اند. به نظرم همین کنار هم آمدن ترجمه‌ها بدون شرح هم به اندازه‌ی کافی گویا هست. اما نگاه کوتاهی به آن‌ها بیندازیم:

- نخست درباره‌ی تلفظ نام خانوادگی شخصیت اصلی که در عنوان رمان هم آمده است باید گفت که صورتی که در ترجمه‌ی فرزانه طاهری آمده صحیح است، صورت «دالووی» پرویز داریوش هم با توجه به مناسبات زبان فارسی (تمایل به /آ/ نوشتن /اَ/) مقبول است، اما صورت «دالاوی» خجسته کیهان هیچ توجیهی ندارد.

- ترجمه‌ی داریوش از فرط تحت‌اللفظی بودن بعضی جاها به بی‌معنایی رسیده؛ مثلاً اصطلاح had her work cut out for her تبدیل شده به «کار خودش را از پیش بریده بود»! برای این اصطلاح، معادلی بهتر از «خیلی گرفتار بود» طاهری به نظرم نمی‌رسد.

- داریوش واژه‌ی beach را به شکل عجیبی به «کناره» ترجمه کرده است و کیهان issue را «نقاشی شدن»! ترجمه‌ی صحیح این جمله هم‌چنان از آن طاهری است.

- کیهان رامپلمیر را «رامپلبری» نوشته!

- مورد آخر آغاز پاراگراف سوم است (What a lark! What a plunge!) که دو نفر اول کلاً اشتباه ترجمه کرده‌اند و باز ترجمه‌ی طاهری صحیح است.

- اما ترجمه‌ی طاهری هم دو ایراد کوچک دارد که ناشی از بی‌دقتی هستند: یکی اینکه در پاراگراف دوم به جای «کلاریسا دلوی» آمده «خانم دلوی» و دیگر (که البته مقصرش بیشتر ناشر است) اینکه جایی که پاراگراف سوم باید آغاز شود در ترجمه‌ی فارسی دنباله‌ی پاراگراف قبل قرار گرفته.

با همه‌ی این‌ها، ترجمه‌ی فرزانه‌ طاهری از این رمان پیچیده نمونه‌ای کم‌یاب از ترجمه‌های دقیق به زبان فارسی است و نباید با این بی‌دقتی کوچک در ابتدای کار آن را قضاوت کرد.

خانم دلویویرجینیا وولفپرویز داریوشخجسته کیهانفرزانه طاهری
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید