شروع یک دورهی دکتری میتواند مانند قدم گذاشتن در قلمرویی ناشناخته احساس شود.
گرچه دانشگاهها برنامههای آشنایی اولیه برگزار میکنند و استادان راهنما نیز در مسیر پژوهش راهنمایی میدهند، اما برخی از ارزشمندترین درسها از کسانی میآیند که خود این مسیر را پیمودهاند.
در نظرسنجی سال ۲۰۲۵ نشریه Nature، از دانشجویان دکتری در سراسر جهان پرسیده شد که چه توصیهای برای کسی دارند که قصد آغاز چنین دورهای را دارد.
بسیاری از پاسخها بر انتخاب درستِ استاد راهنما، موضوع پژوهش و آزمایشگاه، و همچنین اهمیتِ بررسی انگیزههای شخصی برای ورود به دوره دکتری تأکید داشتند.
جملات زیر از پاسخهای شرکتکنندگان انتخاب شده و برای حفظ حریم خصوصی، ناشناس شدهاند؛ تنها جنسیت، ملیت، محل تحصیل و سال تحصیلی ذکر شده است.
کسانی که با آنها کار میکنید، به همان اندازه مهماند که پروژهای که انتخاب میکنید.
«استاد(ان) راهنمای خود را با دقت بسیار انتخاب کنید. من شاهد دانشجویان زیادی بودهام که قربانی زورگویی، آزار یا اخراج از برنامه شدهاند و اعتمادبهنفسشان از بین رفته است.»
— دانشجوی زن سال چهارم، آفریقای جنوبی
«وقتی برای گرفتن موقعیت دکتری مصاحبه میدهید، دقت کنید ببینید استاد احتمالیتان با دیگران در آزمایشگاه یا بخش چطور رفتار میکند. آزمایشگاه من در نهایت خیلی باندی شد و بعضی افراد کنار گذاشته شدند چون استادم با عدهای خاص رفتار بهتری داشت.»
— دانشجوی زن سال پنجم، ایالات متحده
«مستقیم از مقطع کارشناسی به دکتری نروید. اگر ممکن است، یک سال در شغلی کار کنید که به شما درک بهتری از مسائلی بدهد که میخواهید حل کنید. در آن صورت، پژوهشتان بیشترین اثرگذاری را خواهد داشت.»
— دانشجوی زن کانادایی سال اول، مقیم بریتانیا
«فرهنگ مؤسسه از تقریباً هر چیز دیگری مهمتر است. وقتی احساس کردید فرهنگ دانشگاه یا آزمایشگاه با شما سازگار نیست، به حس درونی خود گوش دهید.»
— دانشجوی زن سال دوم، ایالات متحده
«اگر فرصت چرخش بین چند آزمایشگاه برایتان فراهم شد، از آن استفاده کنید. ممکن است از نتیجه شگفتزده شوید — من در نهایت به آزمایشگاهی پیوستم که در ابتدا حتی به آن فکر نمیکردم.»
— دانشجوی زن سال سوم، ایالات متحده
دکتری یک تعهد بلندمدت است. دلایل خود را برای انجام آن بشناسید و برای حفظ سلامت روان خود بکوشید.
«گرفتن دکتری کاری از سر عشق است. مطمئن شوید که واقعاً میخواهید این مسیر را دنبال کنید و اگر چنین است، در طول فرایند، مراقب سلامت روان خود باشید. پیشگیری از فرسودگی بسیار آسانتر از بازیابی از آن است.»
— دانشجوی زن سال دوم، ایالات متحده
«در بیان خواستههایتان صریح باشید؛ هیچکس به جای شما برایتان نمیجنگد یا چیزی را به شما نمیدهد. فقط خودتان میتوانید مسیرتان را جلو ببرید، و این یعنی دقیقاً بدانید چه میخواهید.»
— دانشجوی زن هندی سال پنجم، مقیم ایالات متحده
«از همان آغاز، به این فکر کنید که بعد از دکتری چه خواهید کرد. مسیر خود را با تصمیمات خود بسازید، مشعل خود را برای روشن کردن راهتان خلق کنید، چون اینجا گاهی تاریک است.»
— دانشجوی زن سال چهارم، ترکیه
«اجازه ندهید احساس گناه دکتری شما را کنترل کند. در ساعات کاری کار کنید و بعد از آن به خودتان اجازه قطع ارتباط بدهید. با خیال راحت تعطیلات بگیرید. هیچکس همه برنامههایش را کامل انجام نمیدهد.»
— دانشجوی زن سال پنجم، کرواسی
«اگر احساس میکنید کاری که انجام میدهید را واقعاً دوست ندارید و به آن باور ندارید، رهایش کنید. به شهود خود اعتماد کنید. اگر در قطار اشتباهی هستید، هرچه زودتر پی ببرید بهتر است.»
— دانشجوی زن سال هفتم، لهستان
انتخاب موضوع تازه آغاز کار است. موفقیت شما به کنجکاوی، پشتکار و پرورش مهارتهای قابلانتقال بستگی دارد.
«مطمئن شوید که به فرایند علاقهمندید، نه فقط به نتیجه. اگر واقعاً از یادگیری، حل مسئله و کندوکاو در پرسشهایی که هنوز پاسخی ندارند لذت میبرید، همین اشتیاق شما را در بخشهای سخت مسیر نگه میدارد.»
— دانشجوی مرد سال دوم، برزیل
«کارهای خود را مالک شوید... زیاد در جزئیات غرق نشوید، بلکه پژوهش خود را از دیدی کلانتر ببینید. موفقیتهای کوچک را جشن بگیرید: نوشتن چکیده برای یک کنفرانس، تکمیل مرور ادبیات برای یک هدف خاص و مانند آن.»
— دانشجوی مرد سال سوم کنیایی، مقیم آلمان
«از هر فرصتی برای یادگیری مهارت نوشتن استفاده کنید. انجام دکتری سرمایهگذاری برای آینده است، و قابلانتقالترین مهارتی که من یاد گرفتهام، توانایی برقراری ارتباط مؤثر از طریق نوشتن است.»
— دانشجوی مرد سال چهارم، کانادا
«به ابزارهای هوش مصنوعی برای انجام کارهای مهمِ خواندن، درک و نوشتن تکیه نکنید. شما باید خودتان نتایج را تحلیل کنید، چون خروجیهای هوش مصنوعی ممکن است سوگیری داشته باشند.»
— دانشجوی زن سال پنجم، هند
«مرزهای کاری شخصی خود را به روشنی مشخص کنید. این کار به شما کمک میکند مؤثرتر برنامهریزی کنید و از غرق شدن در مسئولیتها یا پروژههای جانبی زیاد جلوگیری نمایید.»
— دانشجوی زن سال چهارم، برزیل
یاد بگیرید با سیاستهای آزمایشگاهی، حجم زیاد کار و موانع فرهنگی یا نهادی کنار بیایید.
«در این مسیر با چالشهای سختتری از دوران دانشجویی گذشته مواجه میشوید — چه در کار علمی و چه (احتمالاً بیشتر) در روابط انسانی. جامعه علمی بیضررتر از دنیای بیرون نیست.»
— دانشجوی مرد ترنس سال پنجم، تایوان
«برای بیشتر افراد، دکتری یک کار ۹ تا ۵ نیست. باید در ساعات کاری انعطافپذیر باشید. همهچیز سه برابرِ چیزی که فکر میکنید طول میکشد. پیوستن به گروههای آموزشی یا گروههای حمایتی پژوهشگران جوان میتواند مفید باشد تا شبکهای از همتایان داشته باشید.»
— دانشجوی نانباینری (غیردودویی) سال اول از آمریکا، مقیم آلمان
«اگر اتحادیهای وجود دارد، عضو آن شوید. منابع بسیار خوبی در اختیار اعضا میگذارند.»
— دانشجوی زن سال دوم، ایالات متحده
«هرگز در برابر بیعدالتی سکوت نکنید — چه علیه خودتان باشد چه دیگران. افراد زیادی سکوت میکنند و به متجاوزان اجازه میدهند ادامه دهند، چون فکر میکنند «فقط مشکل من است».»
— دانشجوی مرد سال ششم، سوئیس
«آمادهی چالشهایی باشید که از محدودیتهای سیاسی یا ساختاری بیرونی ناشی میشوند — بهویژه در کشورهای درحالتوسعه، جایی که فرصتهای واقعی ممکن است محدود باشند.»
— دانشجوی مرد سال دوم، عراق
«با دیگر دانشجویان بینالمللی در همان دانشگاه تماس بگیرید و از تجربهشان بپرسید. سطح انتظارات خود را پایین بیاورید و به یاد داشته باشید که بهدلیل تفاوت در زبان، فرهنگ و شیوهی ارتباط، احتمالاً باید دو برابر دیگران تلاش کنید.»
— دانشجوی زن کلمبیایی سال چهارم، مقیم ایالات متحده
وضع مالی، سلامت روان و احساس «بیکفایتی» (imposter syndrome) را مدیریت کنید و در عین حال هدف خود را فراموش نکنید.
«به یاد داشته باشید که دکتری یک مسیر علمی است — نه معیار ارزش شما.»
— دانشجوی زن سال سوم، کره جنوبی
«بررسی کنید که حقوق یا کمکهزینهی دکتری در کشوری که زندگی خواهید کرد برای داشتن یک زندگی مناسب کافی باشد. نمیخواهید همزمان با مبارزه در دانشگاه، در خرید مواد غذایی هم مشکل داشته باشید.»
— دانشجوی زن سال سوم، اسپانیا
«مودبانه، اگر استاد راهنمایتان درخواست مرخصیتان را رد کرد، به او بگویید “به من ربطی ندارد!”»
— دانشجوی مرد سال سوم از بریتانیا، مقیم فرانسه
«زیان مالی سالهایی را که نمیتوانید برای بازنشستگی یا خرید خانه پسانداز کنید در نظر بگیرید.»
— دانشجوی زن سال ششم، ایالات متحده
«احساس بیکفایتی (imposter syndrome) هرگز کاملاً از بین نمیرود، اما با زمان کاهش مییابد. مطمئن شوید شبکه حمایتی خوبی دارید و برای شرایط پیشبینینشده برنامه پشتیبان داشته باشید.»
— دانشجوی زن سال پنجم، ایالات متحده
«دکتری مسیری بلندمدت است. در بعضی نقاط، احساس بدبختی خواهید کرد، اما بدانید که ارزشش را دارد. سه نسل دیگر، کسی شما را به یاد نخواهد آورد، اما پژوهش شما ممکن است باقی بماند.»
— دانشجوی مرد سال سوم از ایالات متحده، مقیم اسپانیا
