مقدمه
هر ساله خیل عظیمی از گردشگران به سراسر دنیا سفر میکـ کنند و به تبع آن میلیونها فرصت شغلی ایجاد شده و سرمایه گذاریهای متفاوتی در حوزه اقتصاد ملی و محلی انجام میشود. اما چنین توسعه ای در حوزه گردشگری بدون تردید تاثیرات بی بازگشتی بر جامعه داشته است. سازمانهای جهانی برنامههای بسیاری برای حل این مشکلات اجرا کرده اند اما نمی توان انکار کرد که برای رسیدن به نتیجه ای قابل قبول، جوامع نیاز به حمایت زیرساخت های قدرتمندی دارند که به صنعت گردشگری و سازمانهای محلی در رسیدگی به مشکلات یاری رساند. ناتوانی سازمانها و شرکتهای خصوصی و دولتی در پاسخگویی کامل به نیازهای این صنعت به عنوان بخشی تاثیرگذار بر اقتصاد و فرهنگ یک جامعه نقش تعاونی ها به عنوان یکی از این زیرساختها را در این زمینه پررنگ تر می.کند این تعاونی ها می توانند با برقراری ارتباط بین دولت دست اندرکاران و مردم و با اجرای برنامه ها و فعالیتهایی که منافع هر دو طرف را تامین میکنند به توسعه ملی اقتصادی و اجتماعی کمک نمایند. توسعه تعاونیهای گردشگری در کنار کمک به صنعت گردشگری همچنین موجب ایجاد فرصتهای شغلی برای مردم یک منطقه خواهند شد. اما نمی توان انکار کرد که این تعاونیها اگرچه چند سالی است که در ایران تشکیل شده اند اما هنوز به حداکثر کارایی خود نرسیده اند .
مقاصد گردشگری و تعاونیها
مفهوم مقصد گردشگری به فضایی اطلاق میشود که به خاطر وجود مجموعه ای از جاذبه ها و زیر ساخت های گردشگری در آن تبدیل به کانون اصلی گردشگری شده است. با توجه به اهمیت مقاصد گردشگری نیاز است که گروه های متنوعی از آژانسها، سازمان ها یا نمایندگان مستقل در بستر آنها و تحت قوانینی خاص با هم ارتباط متقابل برقرار کنند، اهداف مشترکی تعریف کرده و از راهی تعاونانه برای دستیابی به آنها تلاش کنند. در چنین حالتی اگرچه هر عضو تعاونی تجارب خاص خود را خواهد داشت اما ارزشهای تعریف شده برای همه یکسان خواهد بود و چنین ارزشهای مشترکی موجب دستیابی به تجارب رضایت بخش برای همه از جمله گردشگران و دیگر ذی نفعان خواهند شد. تعاونی هایی که در این زمینه فعالیت می کنند موجب یکپارچه شدن جنبه های طبیعی فرهنگی و اجتماعی یک مقصد شده و به طرز موثرتری به انتظارات گردشگران پاسخ خواهند داد. به اعتقاد سایتو و روحانن (2017) هیچ سازمانی نمیتواند به تنهایی و بدون مشارکت و همکاری دیگر سازمانها موجب توسعه یک مقصد گردشگری شود. در واقع ایجاد و توسعه تعاونیها و روابط مشارکتی بین سرمایه گذاران پیش نیازی برای توسعه گردشگری پایدار است. تحت تاثیر رقابت های ،شدید نوسانهای زیاد تغییرات سریع و مشتری های روز به روز قدرتمندتر، بحث تعاونی بین سازمانهای گردشگری خصوصا در شرایط دنیای امروز بیش از هر زمان دیگری ضروری مینماید به اعتقاد جيسوس و فرانکو (2016) اگر سازمانهای مختلف در کنار هم برای جلب رضایت مشتری کار نکنند نمی توانند تغییر خاصی ایجاد کنند. اعمال تعاونیها را باید به عنوان بازی ای برد - برد در نظر گرفت زیرا سازمانی که انتظارات مشتریانش را برآورده میکند برای سرمایه گذارانش نیز تولید ثروت میکند
بهره گیری از تعاونیها باعث کاهش هزینه ها در بازار شده و اتخاذ استراتژی های مشترک کارایی را بیشتر میکند همچنین این امکان وجود دارد که تعاونیها منابع، مهارت و دانش، ریسک ها، مسئولیتها و دستآوردها را با هم به اشتراک گذارند و از سوی دیگر به تجربه دیگران نیز دسترسی داشته باشند در حوزه گردشگری وجود تعاونیها باعث بهبود کیفیت محصولات گردشگری شده پایداری را در مقاصد گردشگری افزایش داده و این مقاصد را رقابتی تر می کنند (جيسوس و فرانکو ۲۰۱۶؛ زاچ و رچرل ، ۲۰۱۱.) جیسوس و فرانکو (۲۰۱۶) همچنین معتقدند که تعاونی بین شرکتهای گردشگری باعث افزایش رضایت گردشگر شده و تاثیر ثبتی بر توسعه منطقه ای میگذارد این توسعه هم در حوزه رشد اقتصادی رخ می دهد و هم مزایای فرهنگی را برای جامعه محلی به ارمغان می آورد البته نباید فراموش کرد که این مزایای برگرفته شده از تعاونی های گردشگری فورا قابل مشاهده نبوده و برای ظهور نیاز به زمان دارند. بهره گیری از تعاونیها باعث کاهش هزینه ها در بازار شده و اتخاذ استراتژی های مشترک کارایی را بیشتر میکند همچنین این امکان وجود دارد که تعاونیها منابع، مهارت و دانش، ریسک ها، مسئولیتها و دستآوردها را با هم به اشتراک گذارند و از سوی دیگر به تجربه دیگران نیز دسترسی داشته باشند در حوزه گردشگری وجود تعاونیها باعث بهبود کیفیت محصولات گردشگری شده پایداری را در مقاصد گردشگری افزایش داده و این مقاصد را رقابتی تر می کنند. همچنین معتقدند که تعاونی بین شرکتهای گردشگری باعث افزایش رضایت گردشگر شده و تاثیر ثبتی بر توسعه منطقه ای میگذارد این توسعه هم در حوزه رشد اقتصادی رخ می دهد و هم مزایای فرهنگی را برای جامعه محلی به ارمغان می آورد البته نباید فراموش کرد که این مزایای برگرفته شده از تعاونی های گردشگری فورا قابل مشاهده نبوده و برای ظهور نیاز به زمان دارند.
منبع:
دیارتمان فرهنگی اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران، تابستان۱۳۹۹، بررسی اهمیت تعاونیهای گردشگری ، خلاصه سیاستی، شماره ۲۵ .
