فن CPU معمولاً در لپ تاپ ها به یک منبع تغذیه ی 3 الی 5 ولتی و در کامپیوتر ها به یک منبع 12 ولتی متصل است. بیشتر فن ها دارای سه سیم هستند.
یک سیم برای تأمین ولتاژ مورد نیاز (قرمز)، یک سیم خنثی (سیاه) و سیم دیگر که به رنگ زد است برای کنترل سرعت فن می باشد. عملکرد فن CPU به صورت گام به گام توسط برنامه ی بیوس (BIOS) کنترل می شود.
معمولاً هنگامی که دمای کامپیوتر بیش از حد مجاز شود فن روشن می شود. هرچه دما بالاتر رود و CPU بیشتر فعالیت کند پره های فن سریعتر می چرخند.
اگر بیوس شما به درستی پیکربندی نشده باشد و یا به روز نباشد،ممکن است عملکرد فن شما دچار مشکل شود. عدم عملکرد فن CPU می تواند دلایل مختلفی داشته باشد از خود فن و مادربرد گرفته تا بخش تأمین برق.
ممکن است فن به وسیله ی پرز و گرد و خاک دچار انسداد شده و این مانع از چرخش پره های آن شده باشد. ممکن است سیم هایی که به فن متصل می شود بر سر راه پره های پنکه قرار گرفته و مانع چرخش آن ها شده باشند زیرا این فن ها دارای قدرت چرخشی بسیار زیادی نیستند.
همچنین ممکن است مشکل از مادربردتان باشد. اگر مداری که برق فن را تأمین می کند اتصالی کرده یا سوخته باشد، فن شما قادر به چرخش نخواهد بود.
همین مشکل می تواند از جانب منبع قدرت باشد و منبع نتواند برق 5 الی 12 ولتی را به فن برساند. البته در لپ تاپ ها بخش تأمین قدرت با مادربرد ادغام شده است.
به یاد داشته باشید که عدم فعالیت فن در زمانی که دمای CPU پایین است امری عادی است. برای عملکرد بهینه ی کامپیوتر، وجود خنک کننده بسیار ضروری است.
کامپیوترها معمولاً دارای چندین فن هستند از جمله فن قسمت تآمین قدرت، فن واحد پردازش مرکزی یا CPU، فن واحد پردازش گرافیک یا GPU و غیره اما لپ تاپ ها برای ذخیره ی فضا و سنگین نشدن اغلب دارای یک فن هستند.
کابران دارای یک مشکل متداول در ارتباط با عدم عملکرد فن CPU هستند و آن هم بالا رفتن بیش از حد دمای کامپیوتر و بالا آمدن صفحه ی آبی مرگ و خاموش شدن کامپیوتر بنا به دلایل کنترل حرارتی است.
در برخی موارد کامپیوتر اصلاً روشن نمی شود و گاهی در هنگام روشن کردن کامپیوتر و راه اندازی ویندوز یک اِرور مبنی بر عدم فعالیت فن مشاهده می شود. هر دوی این ها فرایند هایی هستند که زمانی که فن کار نمی کند مانع از گرم شدن بیش از حد کامپیوتر می شوند.
فن ها اغلب با گرد و غبار مسدود می شوند. اگر توده ی غبار و پرز جمع شده افزایش یابد پره های فن را هم در بر می گیرد و مانع از چرخش آن ها می شود زیرا این فن ها قدرت چرخش بسیار بالایی ندارند.
شما می توانید محل فن را پیدا کرده و آن را تمیز کنید. می توانید فن را جدا کرده و با استفاده از اسپری هوا آن را تمیز کنید.
همچنین بررسی که کنید که سرعت چرخش فن در هر دقیقه زیاد بالا نرفته باشد زیرا این مسئله ممکن است به فن آسیب وارد کند.
به علت بالا نبودن قدرت چرخش فن CPU، سیم کشی های مربوط به موتور فن می توانند بر سر راه پره ها قرار گرفته و مانع از چرخش آن ها شوند.
بررسی کنید و ببینید که سیم یا شئ دیگری لا به لای پره های فن گیر نکرده باشد. سیم های اطراف فن را کنار بزنید به گونه ای که مطمئن شوید بر سر راه پره ها قرار نمی گیرند.
بیوس شما فن را کنترل می کند. تنظیم مجدد بیوس سبب تصحیح پیکربندی غلط آن و در نتیجه به کار افتادن فن میشود. برای تنظیم مجدد بیوس باید :
اگر فن را روی کامپیوتر دیگری هم امتحان کرده اید اما کار نمی کند، لازم است که یک فن جدید بخرید. در هنگام تهیه ی فن جدید باید توجه داشته باشید که ولتاژ پایانه های فن CPU، 3 الی 5 ولت و یا 12 ولت باشد.
برای اینکه متوجه شوید مشکل از مادربرد است باید یک فن را که از سالم بودن آن اطمینان دارید روی کامپیوتر خود نصب کنید. اگر این فن هم کار نکرد، لازم است که مادربرد را عوض کنید.
در صورتی که مهارت انجام کار فنی دارید می توانید بررسی کنید که ولتاژ خروجی فن CPU بین 3 الی 5 ولت یا 12 ولت باشد. اگر ولتاژ وجود ندارد یا کمتر از 3 ولت است، یعنی کامپیوتر شما نمی تواند برق مورد نیاز فن را تأمین نماید و مادربرد باید تعویض شود.
دقت کنید که مادربرد جدید با بخش تآمین قدرت و دیگر اجزا همخوانی داشته باشد در غیر این صورت مجبور می شوید هزینه ی بیشتری متحمل شوید و تعدادی از قطعات دیگر را هم متناسب با مادربرد تعویض کنید.
تعویض مادربرد کامپیوتر همیشه مشکل را برطرف نمی کند. در لپ تاپ ها به دلیل این که منبع تأمین قدرت بر روی مادربرد قرار دارد با تعویض مادربرد مشکل به کلی رفع می شود اما کامپیوتر ها دارای یک منبع تأمین قدرت مجزا هستند که ولتاژ های 3 ولت، 5 ولت، 10 ولت و 12 ولت را به مادربرد منتقل می کند.
هنگامی شما نیاز به تعویض منبع تأمین قدرت هستید که این بخش سروصدا ایجاد کند، یا بیش از یک جزء از کامپیوترتان کار نکند (شامل فن، مانیتور، کیبورد، ماوس)، و یا کامپیوترتان روشن شود اما پس از چند ثانیه فوراً خاموش شود.
دقت کنید که پورت های منبع تأمین قدرتی که تهیه می کنید دقیقاً از نوع قطعه ی پیشین باشد در غیر این صورت با سیستمتان سازگار نخواهد بود.
