تقوا در اصطلاح شرع، به خویشتندارى در برابر گناهان گفته می شود. تقوا یک نیروى بازدارنده ای است که به صورت ملکه نفسانی و نیروی درونی در وجود انسان به وجود می آید و او را در برابر طغیان شهوات و ارتکاب کارهای خلاف حفظ مى کند. کمال تقوا آن است که علاوه بر دوری از گناهان و محرمات، از مشتبهات نیز اجتناب شود.
در آیات قرآن و احادیث معصومین(ع) تقوا، به عنوان بهترین توشه: «تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوى؛ توشه برگیرید پس به درستی که بهترین توشه تقوا است.»(بقره، آیه197) بهترین لباس: «لِباسُ التَّقْوى ذلِکَ خَیْر؛ لباس تقوا، بهترین لباس براى انسان است.»(اعراف، آیه26) دژ نیرومند: «اعلموا عباد اللَّه ان التقوى دارحصن عزیز؛ اى بندگان خدا بدانید که تقوا دژى غیرقابل نفوذ و مستحکم است.»(نهج البلاغه،خطبه157) مرکب راهوار: «ان التقوى مطایا ذلل، حمل علیها اهلها و اعطوا ازمتها، فاوردتهم الجنة؛ تقوا مانند مرکبى راهوار است که کنترل آن در دست صاحبی است که بر آن سوار است و او را تا بهشت پیش مىبرد.»(همان، خطبه16) معرفی شده است.
باید توجه داشت که تقوا به معنی انزوا و گوشه گیرى نیست، بلکه باید در بطن جامعه حضور داشت و خود را از گناه حفظ کرد. بعضى از بزرگان، تقوا را به حالت کسى تشبیه کرده اند که از یک سرزمین پر از خار عبور مى کند، سعى دارد دامن خود را کاملا برچیند و با احتیاط گام بردارد مبادا نوک خارى در پایش بنشیند و یا دامنش را بگیرد .تقوا همچون واكسن ضد بيماري، فرد و جامعه را از گرفتاري به انواع مرض های اخلاقي و اجتماعي نگه داشته و مردم را از بدبختي‌هاي خانمان سوز نجات مي‌دهد
