جمهوری آذربایجان

جمهوری آذربایجان که قبلا آران نامیده می ­شد در سال ۱۹۱۸ میلادی با نام جمهوری خلق آذربایجان استقلال یافت و پس از مدتی به جمهوری آذربایجان تغییر نام داد. این جمهوری، یکی از شش سرزمین ترک‌نشین مستقل و از اعضای فعال شورای همکاری کشورهای ترک ‌زبان و سازمان بین ‌المللی فرهنگ ترکی است. این کشور دارای یک حکومت متمرکز می ­باشد. حزب آذربایجان نوین از زمان استقلال، قدرت را در دست گرفته ‌است. با اینکه ۹۷ درصد شهروندان آذربایجانی، مسلمان هستند، بر اساس قانون اساسی حکومت این کشور، سکولار است و هیچ دینی در آنجا رسمی نیست.

95 درصد جمعیت جمهوری آذربایجان مسلمان (85 درصد شیعه و ۱۵ درصد سنی) هستند. ۲٫۵ درصد ارتدوکس، ۲٫۳ درصد ارمنی و 7/0 درصد پیرو ادیان دیگر می­باشند.

آذربایجان با ۱۸۲ کشور روابط سیاسی دارد و در ۳۸ سازمان و نهاد بین‌المللی از جمله سازمان ملل متحد، جنبش عدم تعهد، سازمان امنیت و همکاری اروپا، شورای اروپا و... عضویت است.

جمهوری آذربایجان در جنوب رشته‌کوه قفقاز و شمال رودخانه ارس و در کنار دریای خزر واقع شده‌است. سه رشته‌کوه، قفقاز بزرگ در شمال، قفقاز کوچک در غرب، و کوه‌های تالش در جنوب، این کشور را احاطه کرده‌است.

این کشور با ارمنستان ۱۰۰۷کیلومتر، با ایران ۷۶۵کیلومتر، با گرجستان ۴۸۰کیلومتر، با روسیه ۳۹۰کیلومتر و با ترکیه از طریق جمهوری خودمختار نخجوان ۱۵کیلومتر مرز مشترک دارد.

جمهوری آذربایجان به ۵۹ بخش، ۱۱ شهر و ۱ جمهوری خودمختار تقسیم شده‌است که جمهوری خودمختار نخجوان هم ۷ بخش دارد. در کل این کشور به ۶۶ بخش تقسیم شده‌است.

جمهوری آذربایجان بر پایه اصل تفکیک قوا اداره می­شود و سیستم سیاسی آن از نظر حکومتی، بر پایه ریاست جمهوری است. رئیس جمهور هر ۵ سال یک بار از طریق انتخابات برگزیده می‌شود.

مجلس ملی جمهوری آذربایجان از ۱۲۵ نماینده تشکیل شده‌است.

قوه قضاییه جمهوری آذربایجان چهار دادگاه دارد: دادگاه قانون اساسی، دیوان عالی کشور، دادگاه استیناف و دادگاه اقتصاد

سیستم سیاسی جمهوری آذربایجان بر پایه اصول چند حزبی استوار است. در حال حاضر ۵۵ حزب سیاسی دارای مجوز بوده و مشغول فعالیت هستند. احزاب سیاسی از طریق عضویت در نهاد مقننه و نهادهای مدیریت محلی، در اعمال حاکمیت دولتی مشارکت می‌کنند. علاوه بر احزاب سیاسی، حدود ۴۰۰۰ تشکل مردم‌نهاد در کشور وجود دارد.

جمعیت آذربایجان درسال ۱۳۹۸ش/۲۰۱۹م حدود ده میلیون نفر برآورد شده است. در این کشور اقوام زیادی ساکن هستند که عبارتند از: آذری، لزگی (داغستانی)، روس، ارمنی، تالش، آوار، ترکمن، تاتار، اکراینی، سخور، گرجی، کرد، تات و... ؛ اکثریت مردم این کشور را آذری­ها تشکیل می‌دهند. آنها شیعه، ترک‌زبان و دارای فرهنگ ایرانی هستند. این کشور به‌ عنوان دومین کشور شیعه در جهان، با میراث‌های معماری، آداب و رسوم، تنوع‌های فرهنگی و... شناخته می­شود.

زبان رسمی کشور، ترکی آذربایجانی می‌باشد ولی زبان‌های روسی، لزگی، تالشی، و تاتی نیز صحبت می‌شود. زبان آذربایجانی از شاخه جنوب غربی (اوغوز) زبانهای ترک است. تا قرن بیستم در اذربایجان از خط عربی استفاده می‌شد. الفبای سیریلیک (روسی) در سال ۱۳۱۸ش/۱۹۳۹م جایگزین آن شد. پس از استقلال، در سال ۱۳۷۱ش/۱۹۹۲م دولت جمهوری آذربایجان الفبای لاتین را رسمی کرد.