با توجه به «حدیث شریف كساء» و بنا بر مشهور، خامس آل عبا یکی از القاب امام حسین (ع) می باشد. حضرت امام رضا(ع) به نقل از امّ سلمه نقل می کنند که گفت: « آیه تطهیر در خانه من و در روزى كه پيامبر(ص) در خانه من بودند، نازل شد. رسول خدا(ص) نزد من بودند كه على(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسين(ع) را فرا خواندند. جبرئيل هم آمد و پيامبر اکرم(ص) عباى خود را بر آنها گسترانده و فرمودند: پروردگارا! اينان اهل بيت من هستند؛ خدايا! هرگونه پليدى را از آنها دور كن و كاملا پاكشان گردان. جبرئيل گفت: اى محمّد! آيا من هم از شمايم؟ پيامبر(ص) فرمودند: تو نيز از مايى، اى جبرئيل. من عرض كردم: يا رسول اللّه! من هم از اهل بيت تو هستم و پيش رفتم تا در كنار آنها باشم. پيامبر(ص) فرمودند: در جاى خود باش اى امّ سلمه، تو به سوى خير هستى، تو از همسران پيامبر خدايى. جبرئيل گفت: اى محمّد بخوان: « إنّما يريدُ اللّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمْ الرِّجْسَ أهْلَ البيتِ و يُطَهِّرَكُم تَطْهيراً؛ خدا مىخواهد آلودگى را از شما خاندان [پيامبر] بزدايد و شما را پاك و پاكيزه گرداند.» كه در حقّ پيامبر(ص)، على(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسين(ع) است. (أمالي، ص۳۶۸)
پنج تن آل عبا عبارتند از: پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع)؛ نظر به اینکه همه آنها به مناسبتی زیر یک کسا(عبا) قرار گرفتند، به « پنج تن آل عبا » شهرت یافته اند. چون امام حسین(ع) از نظر سنی نفر پنجم این گروه می باشند، « خامس آل عبا » لقب گرفته اند.
البته در برخی روایات، تعبیر «خامس آل عبا» برای چند نفر از «اصحاب کساء» مورد استفاده قرار گرفته است: امام هادی(ع) فرمودند: «خدایا! درود فرست بر ولیّ خود ... علی بن ابی‌طالب(ع) که پس از پیامبرت، به عدل و عدالت قیام کرده است ... کسی که پیامبر(ص) در روز عقد برادری، تنها او را به برادری خود انتخاب کرد و برای پیامبر به منزله هارون(ع) بوده برای موسی(ع) ... کسی که خامس آل عبا بود و شوهرِ بانویی بود که سرور زنان است.»(المزار الکبیر، ص558)
محمّد بن حنفیّه بر سر قبر برادرش امام حسن مجتبی(ع) حاضر شده و می‌گفتند: «سلام بر تو اى فرزند امیر مؤمنان و فرزند اوّلین نفر از مسلمین! چگونه این طور نباشد و حال آن که تو فرزند هدایت و هم‌قسم با تقوا و پنجمین نفر از اصحاب کسا می‌باشى، دست رحمت خدا تو را پرورش داده و در دامان اسلام رشد نموده‌اى.»(کاملالزیارات، ص53)
با ملاحظه روایات و نقل‌های فوق، باید گفت که اگر این تعبیر را تنها منطبق بر یک فرد بدانیم، باید یکی از این روایات را بپذیریم. البته استفاده از این تعبیر برای افراد مختلف، ایرادی ندارد؛ زیرا «خامس آل عبا» لزوماً به معنای پنجمین و یا کوچک‌ترین نیست، بلکه می‌تواند به معنای «یکی از آن پنج نفر» نیز باشد.
