یکی از القاب مولای متقیان علی(ع) شاه«لافتی» می باشد که از جمله معروف جبرائیل در جنگ احد گرفته شده است. بنابر نقل راویان، در این جنگ پس از شهادت تعدادی از مسلمانان و شایعه شهادت پیامبر اکرم(ص) آرایش نظامی مسلمانان به هم ریخت و رسول خدا(ص) در میدان جنگ از هر طرف مورد هجوم لشکر قریش قرار گرفت که حضرت علی(ع) مانند پروانه، دور پیامبر اکرم(ص) می چرخید و دشمنان را از اطراف آن حضرت(ص) دور می نمود که این ندا از آسمان به گوش رسید: « لا فتى الا علىّ و لا سیف الا ذوالفقار»(ر.ک: تاریخنامه طبرى، ج ۳، ص1۶۹؛ تاریخ گزیده، ص۱۴۵) در این مورد حدیثی از امام صادق(ع) روایت شده است؛ آن حضرت(ع) فرمودند: « پس از آن که امام علی(ع) نخستین فرد از کافران را از پای درآورد، جبرئیل گفت: ای محمّد! این است مساوات. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: او از من است و من از او. سپس جبرئیل عبارت: « لا فَتی اِلاّ عَلی و لا سَیفَ اِلاّ ذُوالفَقار ؛ شمشیری چون ذوالفقار و جوانمردی همچون علی وجود ندارد.»را بیان کرد.»(اصول کافی، ج۸ ، ص۱۱۰) علامه امینی با استناد به احادیث متعدد در این زمینه، معتقد است که این جریان چندین بار رخ داده و دانشمندان علم حدیث بر نقل آن اجماع دارند. (ر.ک: الغدیر، ج۲، ص۱۰۴)
در صدر اسلام، افراد بسیاری در جنگاوری زبانزد خاص و عام بودند ولی آنچه که حضرت علی(ع) را از سایر جنگاوران متمایز می کند فتوت و جوانمردی آن حضرت(ع) است. فتوتی که جنگاوری حضرت امیر(ع) تابع آن می باشد و با تقدم آن بر ذوالفقار در کلام جبرائیل بیان شده است؛ چرا که ذوالفقار(شمشیر) فقط یک وسیله است، وسیله ای که در دو جبهه حق و باطل از آن استفاده می شود و ارزش شمشیر با فردی که آن را به دست گرفته است سنجیده می شود.
اگر چه سرتاسر زندگی امیرالمؤمنین(ع) با فتوت و جوانمردی همراه بوده است ولی مواردی به عنوان مصادیق فتوت آن حضرت بیان شده است؛ از آن جمله: خوابیدن در بستر پیامبر(ص) به جهت حفظ جان او در لیلة المبیت، بخشیدن افطار سه روز خود و خانواده به فقیر و یتیم و اسیر، بخشیدن انگشتری به فقیر در نماز، خوش رفتاری و مدارا با قاتلش ابن ملجم مرادی و...
