شوق در بیان عارفان، امید و تمنای محب به دیدار محبوب می باشد و آن حالتی است که عاشق را به سوی معشوق سوق می دهد. از این نظر شوق و محبت بسیار به هم نزدیک هستند برای اینکه مقصود نهایی محب، دیدن محبوب است و شوق هم، داشتن آرزوی دیدار است.
در تفسیری که به امام صادق(ع) نسبت داده شده، لفظ شوق در این معنا تفسیر شده است آن حضرت(ع) در تفسیر آیه: «وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَكًا لِيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَى مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الأَنْعَامِ فَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ* الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ الصَّابِرِينَ عَلَى مَا أَصَابَهُمْ وَ الْمُقِيمِي الصَّلاةِ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ؛ و براى هر امتى مناسكى قرار داديم تا نام خدا را بر دام هاى زبان بسته اى كه روزى آنها گردانيده، ياد كنند پس[بدانيد كه] خداى شما خدايى يگانه است پس به[فرمان] او گردن نهيد و فروتنان را بشارت ده؛ همان کسانی كه چون[نام] خدا ياد شود دلهايشان خشيت يابد و[آنان كه] بر هر چه برسرشان می آيد، صبر می کنند و نماز را اقامه می کنند و از آنچه روزيشان داده ايم انفاق مى كنند.»(حج، آیات ۳۵ـ34) لفظ «مخبتین» را مشتاقان معنی فرموده و می نویسند: «بَشِرَ المشتاقین الی النَظر اِلی وَجهی؛ مشتاقان را به دیدار روی من بشارت بده.»(ر.ک: تفسیر امام جعفر الصادق(ع)، ص44) شوق در این آیات امید و آرزویی است که مؤمنان یا عبادت کنندگان متواضع به دیدار خداوند درآخرت دارند.
همان امیدی که خداوند به آن اشاره فرموده است: «مَنْ كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ اللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لآتٍ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ؛ كسى كه به ديدار خدا اميد دارد [بداند كه] اجل [او از سوى] خدا آمدنى است و او شنواى داناست.»(عنکبوت، آیه۵) وجه استشهاد به این آیه آن است که روح، شوق دیدار دارد و این دیدار فقط با فنای او ممکن می شود.
