هدایت

رهبری، راهنمایی، ارشاد، رهنمونی، نمایش راه راست:

در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود               از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت

حافظ

ای عقل مرا کفایت از تو                     جستن ز من و هدایت از تو

نظامی

هدایت از ریشه «هدأ» به معنای سکون، آرامش و توقف از حرکت می ­باشد و در اصطلاح به نشان دادن هدف و راهنمایی افراد و پایداری و استوار ماندن در مسیر گفته می­ شود.(ر.ک: تفسیر المیزان‌، ج‌۱، ص۵۶)

هدایت موجودات به دو صورت اتفاق می ­افتد :

هدایت تکوینی: این نوع هدایت در متن خلقت و در فطرت مخلوقات وجود دارد: «قالَ رَبُّنَا الَّذی أَعْطی‏ کُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدی؛ [حضرت موسی(ع)] گفت: پروردگار ما همان کسی است که به هر موجودی، آنچه را لازمه آفرینش او بوده داده، سپس هدایت کرده است.»(طه، آیه۵۰) از نشانه­ های هدایت تکوینی می ­توان به عقل، غریزه، شعور و عاطفه اشاره نمود. هدایت تکوینی جبری است و شامل همه موجودات می‌شود.

هدایت تشریعی: این نوع هدایت مختص انسان‌هاست. خداوند به وسیله فرستادن انبیا، انسان ­ها را مورد هدایت قرار داده است: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَ أَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَ الْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَ أَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَ مَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَ رُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ؛ به راستى[ما] پيامبران خود را با دلايل آشكار فرستادیم و با آنها كتاب و ترازو را فرود آورديم تا مردم به انصاف برخيزند و آهن را كه در آن براى مردم خطرى سخت و سودهايى است پديد آورديم تا خدا معلوم بدارد چه كسى در نهان، او و پيامبرانش را يارى مى ­كند. آرى خدا نيرومند شكست ناپذير است.»(حدید، آیه۲۵) و همچنین آیه: «وَ مَاأَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ فَيُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشَاءُ وَ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ؛ و ما هيچ پيامبرى را جز به زبان قومش نفرستاديم تا[حقايق را] براى آنان بيان كند، پس خدا هر كس را بخواهد، گمراه مى‏ کند و هر كس را بخواهد، هدايت مى‏ كند و او ارجمند و حكيم است.»(ابراهیم، آیه۴)