قدما عناصر جاری در طبیعت را چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش می دانستند. از جهت نمادین، آب نماد حیات و آگاهی و پاکی، خاک سمبل زایندگی و رشد، آتش نماد الهی و تطهیرکننده و باد نشان حرکت و جنبش است و از نظر طبع هم، آتش گرم و خشک و آب خنک و مرطوب است، باد گرم و مرطوب و خاک خنک و خشک است. آتش و باد به سوی بالا میل دارند. خاک و آب در پایین جای می گیرند.
این چهار عنصر پایه حیات برای انسان ها بوده اند. خاک، غذا را تامین می کند، آب و باد لازمه ادامه حیات هستند. آتش، هم گرمابخش زندگی می باشد. طبیعی است که بسیاری از گرایش های دینی، مفاهیمی خاص برای این چهار عنصر ابداع کرده و حتی آنها را عناصر اولیه جهان بدانند.
عنصر آب به راحتی می تواند بر عنصر آتش فایق شود ولی خود تحت سلطه عنصر خاک است. آب به شکل رود، دریا، اقیانوس، دریاچه، فوران، مه، نوشیدنی ها و باران ظاهر می شود. آتش نماینده انرژی و هیجان است. ظهور این عنصر توسط خورشید، صاعقه، آتشفشان و یا هر شکلی از نور امکان پذیر است.
از بدو آفرینش ترکیب این چهار عنصر طبیعت را ساخته است و در هر دوره تاریخی قدرت یکی از این عناصر غالب بوده و غلبه یکی از این طبایع یا ترکیب برخی از آنها موجب پیدایش انواع بلاهای آسمانی شده است: در زمان حضرت هود(ع) باد(صرصر)، در زمان حضرت نوح(ع) آب، در زمان حضرت موسی(ع) خاک، در زمان حضرت یونس(ع) شراره های آتش.
آب و آتش از اول دشمن هم بوده اند. آتش آب را بخار كرده و از بين مي برد. آب هم آتش را خاموش مي كند. متاسفانه این دو دشمن دیرینه در واقعه دردناک عاشورا با هم ساختند و مصیبت اهل بیت(ع) را دوچندان کردند در حالی که تشنگی(بی آبی) جگر نوادگان پیامبر اکرم(ص) را می سوخت آتش نیز خیمه ها را سوزاند.
