شعار1 انقلابی «مرگ بر آمریکا»2 یکی از شعارهای ماندگار تاریخ انقلاب اسلامی است. این شعار بعد از «مرگ بر شاه»3 دومین شعار سلبی4بوده است که در راهپیمایی‌ها داده می‌شود و علی رغم حذف خیلی از شعارها5 در طول این سالها، هنوز تازگی خود را حفظ کرده است6. این شعار همراه با شعار «مرگ بر اسرائیل» علاوه بر راهپیمایی ها، تقریباً در تمام شئونات زندگی مردم ایران7 ماندگار شده است؛ به طوری که در نمازهای جماعت8 به عنوان یک تکلیف شرعی9 ادا می شود.
بی شک علل و عواملی باعث ماندگاری این شعار در بین مردم ایران و گسترش آن در بین مردم دیگر کشورها10 بوده است ولی نگارنده نقش دو علت را بیش از علل دیگر می داند:
الف ـ روحیه ظلم ستیزی مردم ایران که بعد از تحمل قرنها ظلم استبداد داخلی11و استعمار خارجی12 با الهام از عاشورا در مکتب امام خمینی (ره) ایجاد شده است.
ب ـ نقش پررنگ آمریکا در تمام توطئه هایی که در نیم قرن اخیر توسط استکبار جهانی بر علیه ملت مظلوم ایران و مستضعفان جهان ایجاد شده است.13
در کنار آن دو عامل ـ بلکه مهمتر از آنها ـ مبانی عقیدتی و دینی شعار مرگ بر آمریکا باعث ماندگاری آن شده است. بر اساس آموزه قرآنی و احکام شرعی اعلام تنفر از کفار و مستکبران، از وظایف شرعی یک مسلمان می باشد.
مسلمانان وظیفه دارند به حکم تولی و تبری مؤمنین را دوست داشته باشند و از کفار و مشرکین تبری جویند. یکی از راه های انجام این تکلیف شرعی ـ در کنار اقدام عملی ـ اعلام ولایت و برائت لفظی است که در تکبیر بعد از نماز، عمل به هر دو وظیفه نشان داده می شود. مسلمانان بعد از یادآوری عظمت پروردگار، با گفتن خمینی رهبر و درود بر رزمندگان اسلام [در زمان امام خمینی (ره)] و خامنه ای رهبر [در زمان حاضر] به وظیفه تولی و با گفتن مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل و... به وظیفه تبری عمل می کنند و این دقیقاً بر مبنای تعالیم الهی است. خداوند در قرآن مجید مسلمانان را با این مشخصه معرفی می فرماید: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَینَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا یبْتَغُونَ فَضْلا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانًا سِیمَاهُمْ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِی التَّوْرَاةِ وَ مَثَلُهُمْ فِی الإِنْجِیلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ یعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِیغِیظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا؛ محمد [ص] پیامبر خداست و كسانى كه با او هستند بر كافران سختگیر [و] با همدیگر مهربان هستند. آنان را در ركوع و سجود مى بینى، فضل و خشنودى خدا را خواستارند. علامت [مشخصه] آنان بر اثر سجود در چهره هایشان است این صفت ایشان است در تورات و مثل آنها در انجیل چون كشتهایى است كه جوانه خود برآورد و آن را مایه دهد تا ستبر شود و بر ساقه هاى خود بایستد و دهقانان را به شگفت آورد تا از [انبوهى] آنان [خدا] كافران را به خشم دراندازد. خدا به كسانى از آنان كه ایمان آورده و كارهاى شایسته كرده اند آمرزش و پاداش بزرگى وعده داده است.» (فتح، آیه ۲۹)
مسلمانان در گفتن شعار مرگ بر آمریگا از آیات الهی الهام گرفته اند. خداوند نیز مشرکان، ظالمان، مستکبران و... را لعن و نفرین کرده و مرگ بر آنها گفته است:
الف ـ مرگ بر:
1 ـ انسان ناسپاس: «قُتِلَ الإِنْسَانُ مَا أَكْفَرَهُ؛ كشته باد انسان چه ناسپاس است.» (عبس، آیه 17)
2 ـ انسان مستکبر: «إِنَّهُ فَكَّرَ وَقَدَّرَ* فَقُتِلَ كَیفَ قَدَّرَ* ثُمَّ قُتِلَ كَیفَ قَدَّرَ* ثُمَّ نَظَرَ* ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ* ثُمَّ أَدْبَرَ وَ اسْتَكْبَرَ* فَقَالَ إِنْ هَذَا إِلا سِحْرٌ یؤْثَرُ؛ آرى [آن دشمن حق] اندیشید و سنجید. كشته بادا چگونه [او] سنجید؟ [آرى] كشته بادا چگونه [او] سنجید؟ آنگاه نظر انداخت، سپس رو ترش نمود و چهره در هم كشید. آنگاه پشت گردانید و تكبر ورزید و گفت: این [قرآن] جز سحرى كه [به برخى] آموخته اند نیست.» (مدثر، آیات ۲۴ـ 18)14
3 ـ انسان ظالم: «قُتِلَ أَصْحَابُ الأُخْدُودِ* النَّارِ ذَاتِ الْوَقُودِ* إِذْ هُمْ عَلَیهَا قُعُودٌ* وَهُمْ عَلَى مَا یفْعَلُونَ بِالْمُؤْمِنِینَ شُهُودٌ* وَ مَانَقَمُوا مِنْهُمْ إِلا أَنْ یؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ؛ مرگ بر آدم سوزان خندق، همان آتش پرهیزم، آنگاه كه آنان بالاى آن [خندق به تماشا] نشسته بودند و خود بر آنچه بر[سر] مؤمنان مى آوردند شاهد بودند و بر آنان عیبى نگرفته بودند جز اینكه به خداى ارجمند ستوده ایمان آورده بودند.» (بروج، آیات ۸ـ4)15
4 ـ انسان دروغگو: «قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ* الَّذِینَ هُمْ فِی غَمْرَةٍ سَاهُونَ* یسْأَلُونَ أَیانَ یوْمُ الدِّینِ* یوْمَ هُمْ عَلَى النَّارِ یفْتَنُونَ* ذُوقُوا فِتْنَتَكُمْ هَذَا الَّذِی كُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ؛ مرگ بر دروغ پردازان، همانان كه در ورطه نادانى بى خبرند. پرسند روز جزا كى است؟ همان روز كه آنان بر آتش آزموده شوند [و به آنان گویند:] عذابتان را بچشید، این همان عذابی است که شتاب در آمدنش را می‌خواستید.» (ذاریات، آیات 14ـ۱0)
۵ ـ تحریف‌کننده حقایق: «وَ قالَتِ الْیَهُودُ عُزَیْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَ قالَتِ النَّصاری الْمَسیحُ ابْنُ اللَّهِ ذلِکَ قَوْلُهُمْ بِأَفْواهِهِمْ یُضاهِؤُنَ قَوْلَ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّی یُؤْفَکُونَ* اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَ رُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیمَ وَ مَاأُمِرُوا إِلا لِیعْبُدُوا إِلَهًا وَاحِدًا لا إِلَهَ إِلا هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا یشْرِكُونَ؛ و یهود گفتند: عزیر16 پسر خداست و نصارى گفتند: مسیح پسر خداست، این سخنى است [باطل] كه به زبان مى آورند و به گفتار كسانى كه پیش از این كافر شده اند شباهت دارد. خدا آنان را بكشد چگونه [از حق] بازگردانده مى شوند؟ اینان دانشمندان و راهبان خود و مسیح پسر مریم را به جاى خدا به الوهیت گرفتند با آنكه مامور نبودند جز اینكه خدایى یگانه را بپرستند كه هیچ معبودى جز او نیست. منزه است او از آنچه [با وى] شریک مى گردانند.» (توبه، آیات 31 ـ30)
۶ ـ جهنمیان: «فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقًا لأَصْحَابِ السَّعِیرِ؛ پس به گناه خود اقرار مى كنند و مرگ باد بر اهل جهنم (ملک، آیه ۱۱)
ب ـ لعنت بر:
1 ـ اذیت کنندگان پیامبر (ص): «إِنَّ الَّذِینَ یؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِینًا؛ بى گمان كسانى كه خدا و پیامبر او را آزار مى رسانند خدا آنان را در دنیا و آخرت لعنت كرده و برایشان عذابى خفت آور آماده ساخته است.» (احزاب، آیه 57)
2 ـ کافران: «إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَافِرِینَ وَ أَعَدَّ لَهُمْ سَعِیرًا؛ خداوند كافران را لعنت كرده و براى آنها آتش فروزانى آماده كرده است.» (احزاب، آیه ۶۴) و همچنین: «إِنَّ الَّذِینَ كَفَرُوا وَ مَاتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ أُولَئِكَ عَلَیهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ الْمَلَائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ* خَالِدِینَ فِیهَا لایخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَ لا هُمْ ینْظَرُونَ؛ كسانى كه كافر شدند و در حال كفر مردند لعنت خدا و فرشتگان و تمام مردم بر آنان باد. در آن [لعنت] جاودانه بمانند نه عذابشان كاسته گردد و نه مهلت یابند.» (بقره، آیات ۱۶۲ـ 161)
3 ـ حامیان کافران: «أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیبًا مِنَ الْكِتَابِ یؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَ یقُولُونَ لِلَّذِینَ كَفَرُوا هَؤُلاءِ أَهْدَى مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا سَبِیلا* أُولَئِكَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ وَ مَنْ یلْعَنِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِیرًا؛ آیا كسانى را كه از كتاب [آسمانى] نصیبى یافته اند ندیده اى كه به جبت و طاغوت ایمان دارند و در باره كسانى كه كفر ورزیده اند مىگویند اینان از كسانى كه ایمان آورده‌اند راهیافته تر هستند. اینان کسانی هستند كه خدا لعنتشان كرده و هر كه را خدا لعنت كند هرگز براى او یاورى نخواهى یافت.» (نساء، آیات 52ـ51)
4 ـ مرتدها: «كَیفَ یهْدِی اللَّهُ قَوْمًا كَفَرُوا بَعْدَ إِیمَانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جَاءَهُمُ الْبَینَاتُ وَ اللَّهُ لایهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ* أُولَئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَیهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَ الْمَلَائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ؛ چگونه خداوند قومى را كه بعد از ایمانشان كافر شدند هدایت مى كند با آنكه شهادت دادند كه این رسول بر حق است و برایشان دلایل روشن آمد و خداوند قوم بیدادگر را هدایت نمى كند، آنان سزایشان این است كه لعنت خدا و فرشتگان و مردم همگى برایشان است.» (آل عمران، آیات ۸۷ـ86)
5 ـ ستمگران: «وَ نَادَى أَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ مَا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قَالُوا نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَینَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِینَ؛ و بهشتیان دوزخیان را آواز مى دهند كه ما آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود درست یافتیم آیا شما [نیز] آنچه را پروردگارتان وعده كرده بود راست و درست یافتید؟ مى گویند: آرى. پس آوازدهنده‌اى میان آنان آواز در مى دهد كه لعنت خدا بر ستمكاران باد.» (اعراف، آیه 4۴) و همچنین: «یوْمَ لاینْفَعُ الظَّالِمِینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ؛ [همان] روزى كه ستمگران را پوزش طلبیشان سود نمى دهد و براى آنان لعنت است و برایشان بدفرجامى آن سراى است.» (غافر، آیه ۵۲)
6 ـ قاتل (قتل عمد): «وَ مَنْ یقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِیهَا وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِیمًا؛ و هر كس عمدا مؤمنى را بكشد كیفرش دوزخ است كه در آن ماندگار خواهد بود و خدا بر او خشم مى گیرد و لعنتش مىكند و عذابى بزرگ برایش آماده ساخته است.» (نساء، آیه ۹۳)
۷ ـ شیطان: «قَالَ یا إِبْلِیسُ مَا لَكَ أَلا تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ* قَالَ لَمْ أَكُنْ لأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ* قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِیمٌ* وَإِنَّ عَلَیكَ اللَّعْنَةَ إِلَى یوْمِ الدِّینِ؛ فرمود: اى ابلیس تو را چه شده است كه با سجده كنندگان نیستى؟ گفت: من آن نیستم كه براى بشرى كه او را از گلى خشک از گلى سیاه و بدبو آفریده اى سجده كنم. فرمود: از این [مقام] بیرون شو كه تو رانده شده اى و تا روز جزا بر تو لعنت باشد.» (حجر، آیات ۳۵ـ32)
البته شعار مرگ بر آمریکا معنای دیگری هم دارد و آن نپذیرفتن سلطه نامشروع آمریکا و نرفتن به زیربار آن است؛ به عبارت دیگر اعلام برائت و عمل به این حکم قرآنی می باشد: «الَّذِینَ یتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِنَ اللَّهِ قَالُوا أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ وَ إِنْ كَانَ لِلْكَافِرِینَ نَصِیبٌ قَالُوا أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَیكُمْ وَ نَمْنَعْكُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَاللَّهُ یحْكُمُ بَینَكُمْ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ لَنْ یجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلا؛ همانان كه مترصد شمایند پس اگر از جانب خدا به شما فتحى برسد، می‌گویند: مگر ما با شما نبودیم؟ و اگر براى كافران نصیبى باشد، مى گویند: مگر ما بر شما تسلط نداشتیم و شما را از [ورود در جمع] مؤمنان باز نمى داشتیم؟ پس خداوند روز قیامت میان شما داورى مى كند و خداوند هرگز بر [زیان] مؤمنان براى كافران راه [تسلطى] قرار نداده است.» (نساء، آیه ۱۴۱)
مسلمانان وظیفه دارند هرگونه سیطره و سلطه کافران را دفع نموده و از آنان اعلام برائت کنند؛ همچنان که خدا و پیامبر اکرم (ص) نمودند: «وَ أَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ یوْمَ الْحَجِّ الأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِیءٌ مِنَ الْمُشْرِكِینَ وَ رَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَیرٌ لَكُمْ وَ إِنْ تَوَلَّیتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَیرُ مُعْجِزِی اللَّهِ وَ بَشِّرِ الَّذِینَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِیمٍ؛ و [این آیات] اعلامى است از جانب خدا و پیامبرش به مردم در روز حج اكبر كه خدا و پیامبرش در برابر مشركان تعهدى ندارند [با این حال] اگر [از كفر] توبه كنید آن براى شما بهتر است و اگر روى بگردانید پس بدانید كه شما خدا را درمانده نخواهید كرد و كسانى را كه كفر ورزیدند از عذابى دردناک خبر ده.» (توبه، آیه ۳)
بنابراین تا زمانى که آمریکا دست از خوى سلطه طلبى و فساد در زمین برنداشته است مسلمانان باید برای حفظ عزت و استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود و حفظ انقلاب اسلامی، گفتن این شعار را ادامه دهند.
پینوشت:
1 ـ شعار، ساده ترین و کارآمدترین ابزار مبارزاتی مردم برای رساندن خواسته های خود به گوش حاکمان، مخاطبان و جهانیان است. شعارها به دلیل کوتاه و موزون بودن خیلی زود در اذهان عموم جای می گیرند و به صورت دسته جمعی ادا می‌شوند و با تکیه بر عواطف و احساسات به حرکت مردم جهت می‌دهند.
2 ـ بدیهی است منظور از آمریکا، در این شعار به هیچ وجه مردم آمریکا ـ که اسیر نظام سلطه بوده و در سخت ترین شرایط زندگی می کنند ـ نمی باشد؛ بلکه منظور از آن، نظام سیاسی و سیاست‌هایی است که از سوی حکومت و دولت آمریکا در دنیا اعمال می‌شود. بنابر این در شعار مرگ بر آمریکا، مردمی که در سیاست ها و ظلم های دولت خویش نقش نداشته اند، مورد لعن و نفرین قرار نمی گیرند. به بیان دیگر «مرگ بر آمریکا» آرزوی مرگ بر مردم آمریکا نیست، بلکه لعن و نفرین بر دشمنان خداوند است و این شعار مانند لعن فرستادن در زیارت عاشورا به معنی تولّی و تبرّی است که از فروع دین می باشد.
در آغاز انقلاب اسلامی شعار «مرگ بر آمریکا» وجود نداشت؛ فقط شعار مرگ بر شاه بود؛ بعدها با توجه به حمایت کارتر از شاه، شعار «مرگ بر کارتر» به آن اضافه شد. در نیمه دوم سال 1357 ـ روزهای پیروزی انقلاب ـ با توجه به تبعیت محض شاه از دستورات آمریکا، شعار «این شاه آمریکایی اعدام باید گردد» مطرح گردید. با توجه به نقش آمریکا در حفظ شاه و مخالفت با انقلاب اسلامی، در جریان تصرف لانه جاسوسی آمریکا، شعار «خمینی می رزمد، کارتر می‌لرزد» داده شد. بعد از آن شعار «مرگ بر آمریگا» رسمیت یافت و با اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی، شعار مرگ بر شوروی نیز بر آن اضافه شد.
3 ـ انقلابیون در خرداد 1342 با توجه به خشونت مزدوران شاه، ابتدا مرگ را برای خود می‌خواستند و با شعار «یا مرگ یا خمینی» جلو سربازان شاه می ایستادند؛ بعدها مرگ بر خود به مرگ بر شاه تبدیل شد. در مورد اینکه شعار «مرگ بر شاه» اول بار کی و در کجا داده شد، اختلاف روایت وجود دارد؛ بعضی زمان آن را قیام پانزده خرداد در شیراز و برخی بیست و نه بهمن در تبریز گفته‌اند.
الف ـ پانزده خرداد شیراز؛ حجت‌الاسلام رسول منتجب‌نیا که در آن روزها شاهد وقایع و رخدادها در شیراز بود، در بخشی از خاطرات خود ـ که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است ـ درباره وقایع 15 خرداد شیراز می‌گوید: «روز 15 خرداد بعد از اقامه نماز صبح به اتفاق برادرم علی و برادر دیگرمان به سوی مسجد نو حرکت کردیم. جمعیت فوج‌فوج به مسجد نو هجوم می آوردند و منتظر بهانه بودند؛ تا درِ شبستان باز شد داخل شوند و علما برای سخنرانی بیایند... در این زمان میان جمعیت خبری منتشر شد که امام را دستگیر کرده‌اند؛ با انتشار این خبر سرو صدای مردم بلند شد و حالت نگرانی و اضطراب در آنها به وجود آمد؛ به دنبال این جریان باز خبر آوردند که شب گذشته آیات عظام محلاتی و دستغیب نیز دستگیر شده‌اند. مردم با شنیدن این اخبار، با دادن شعارهای تند در حالی‌که نسبت به دستگیرشدگان ابراز احساسات می‌کردند، از مسجد بیرون آمدند. من در آنجا برای اولین بار شعار «مرگ بر شاه» و «درود بر خمینی» و امثال این‌ها را شنیدم و این در حالی بود که من هم به اتفاق مردم ضمن دادن شعار به میدانی که جلوی مسجد شاه‌چراغ بود آمدم.
https://www.tasnimnews.com/fa/news/2279332
https://www.irdc.ir/fa/news/4954
ب ـ بیست و نه بهمن تبریز؛ حسین علایی درباره این واقعه می‌گوید: «یکی از دانشجویان به نام محمد تجلی به اهانت رئیس کلانتری اعتراض کرد که با ضرب گلوله رئیس کلانتری به شهادت رسید، در این هنگام مردم جنازه شهید را بر دوش گرفته و شعارهای مرگ بر شاه، درود بر خمینی و یا حسین سر دادند. مردم در مسیر حرکت خود به مراکز فساد مانند شراب فروشی‌ها، بعضی بانک‌های متعلق به بهائیان و مراکز وابسته به رژیم شاه حمله کردند.»
ذکر این نکته که شعار «مرگ بر شاه» برای اولین‌بار در قیام مردم تبریز شنیده شد تنها به خاطرات حسین علایی محدود نمی‌شود. فریدون هویدا هم در کتاب «سقوط شاه می‌نویسد: «هنوز مدتی از واقعه قم نگذشته بود که در 18 فوریه 1978 (29 بهمن1356) چندین‌هزار تن از مردم تبریز به عنوان بزرگداشت چهلم کشته‌شدگان حادثه قم دست به تظاهرات زدند و به دنبال آن نیز شورشی پدید آمد که بنا به گفته شاهدان عینی، در خلال آن برای اولین بار شعار مرگ بر شاه شنیده شد.»
http://tarikhirani.ir/fa/news/7004
https://www.farsnews.ir/news/13901111000780
بعدها شعار از حالت شخصی درآمد و کلیت نظام شاهنشاهی را مورد هدف قرار داد:
نصر من الله و فتح قریب مرگ بر این سلطنت پر فریب
۴ ـ بعد سلبی به این معناست که مردم مبارز در جریان انقلاب، خواهان حذف و نابودی آن چیزی هستند که بر علیه آن شعار می دهند؛ مانند: مرگ بر منافق، مرگ بر ضد ولایت فقیه، مرگ بر بنی صدر، مرگ بر صدام، مرگ بر رجوی، مرگ بر محتکر مرگ بر گران فروش و...
5 ـ شعارهایی مانند:
هر کس که عدالت خواه است از عدل علی آگاه است
در بهار آزادی جای شهدا خالی
سلام بر حسین درود بر خمینی
خمینی رهبر ماست ارتش برادر ماست
سه بت شکن آمده‌اند به دنیا ابراهیم، محمد، روح‌الله
6 ـ البته از همان روزهای نخستین انقلاب اسلامی که شعار «مرگ بر آمریکا» بر سر زبان ها افتاد، عده‌ای به مخالفت با آن برخاسته و با طرح دلایلی از قبیل عصبانی شدن دولتمردان آمریکا و حمله به ایران، ناراحتی مردم آن کشور، مبارزه با استکبار و طرح شعار مرگ بر استکبار به جای آن، ترس از مقابله به مثل مردم آمریکا و دادن شعار مرگ بر ایران، مخالفت صریح قرآن با سب بت های بت پرستان و مخالفت با حکم قرآن و... تلاش کردند تا شعار مرگ برآمریکا حذف و یا کمرنگ گردد.
در دوره اصلاحات تلاش‌هایی برای کاهش شدّت و حدّت این شعار به بهانه تنش‌زدایی صورت گرفت؛ آقای خاتمی با شعار «زنده باد مخالف من» خواست شعار مرگ بر آمریکا را حذف کند، موفق نشد؛ اگرچه اصلاح‌طلبان یکپارچه از آن حمایت کرده و در تبیین آن، مقالاتی نوشتند. بعد از انتخابات ۹۲ نیز برخی از گروه های سیاسی با توجه به مذاکرات هسته‌ای ایران خواستار حذف شعار مرگ بر آمریکا شدند، حتی روایت هایی از موافقت حضرت امام (ره) با حذف این شعار نقل شد، اما اثری نداشت.
۷ـ به عنوان مثال در افتتاح طرح های بزرگ و ملی، تصویب قوانین ضد استکباری در مجلس شورای اسلامی، آغاز سال تحصیلی دانش‌آموزان و نماز جمعه.
۸ ـ علیرغم تأکید روایات بر اولویت ذکر تسبیحات حضرت زهرا (س) بعد از نماز، از جمله بیان نورانی امام صادق (ع): «تسبیح فاطمه زهرا (س) هر روز بعد از هر نماز، از هزار رکعت نماز در هر روز، نزد خدا محبوب‌تر است.» و همچنین: «هرکس بعد از نماز واجب، پیش از آنکه پاهای خود را جفت کند، تسبیح فاطمه زهرا (س) بگوید، خداوند او را می‌آمرزد.» (وسائل الشیعة، ج ۴، ص ۱۰۲۲) در اغلب مساجد قبل از ذکر تسبیحات حضرت زهرا (س) تکبیر‌ـ که در برگیرنده شعار مرگ بر آمریکا و اسرائیل و ضد ولایت فقیه است ـ گفته می شود.
9ـ تکلیف شرعی، به معنای تکلیف برخاسته از احکام و خطاب‌های شرعی است که از سوی شارع مقدس به منظور تنظیم زندگی انسان‌ها، متوجه آنها شده است، چه عقل فلسفه آن را درک نمایند و چه درک ننمایند، مانند: واجب بودن خواندن نماز و حرام بودن نوشیدن شراب و...
10 ـ این شعار علاوه بر ایران، در تظاهرات کشورهای عراق، یمن، افغانستان، پاکستان، کشمیر هندوستان و تجمعات حزب‌الله لبنان داده می‌شود.
11 ـ آن چنان که تاریخ گواهی می دهد بیش از نود درصد شاهانی که در دوهزار و پانصد سال حکومت شاهنشاهی بر مردم ایران حکومت کرده اند مستبد بودند به ویژه در دویست سال اخیر که قاجاریه و پهلوی زمام امور را در دست داشتند.
12ـ ابتدا پرتغال، انگلیس و شوروی و در سالهای اخیر آمریگا
13ـ نظیر راه اندازی کودتای 28 مرداد 1332، حمایت از رژیم مستبد پهلوی، تشکیل ساواک، تحمیل قانون کاپیتولاسیون، چپاول منابع اقتصادی، فرهنگی و انسانی در قبل از انقلاب، تدارک انواع توطئه ها از قبیل: حمله نظامى به طبس، کودتای نوژه، تحریک عراق و تحمیل جنگ علیه ایران به وسیله صدام، ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایران، مسدود نمودن دارایی های ایران، تحریم های متنوع اقتصادی، سیاسی، تکنولوژیکی و دخالت آشکار در حوادث داخلی ایران و سازماندهی، هدایت و حمایت مالی، تسلیحاتی، رسانهای و تبلیغاتی مخالفان نظام از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، تهاجم فرهنگی و جنگ نرم و...
14 ـ گفته می شود این آیات در مورد ولید بن مغیره مخزومی، یکی از بزرگان و اشراف قریش در مکه است. او مردی اندیشمند و سخن سنج بود و حکیم عرب نامیده می شد. بزرگان قریش از او در مورد آیات قرآن سوال کردند. وی بعد از شنیدن آیات، در باره آن فکر کرد و آیات را با شعر و خطابه مقایسه کرد، سپس گفت: آنها نه شعر است نه خطابه؛ بگویید: سحر است. زیرا جاذبه‌اش همه را گرفته، بین خانواده‌‌ها تفرقه انداخته، یکی مسلمان شده و یکی نشده و خلاصه همه را سحر کرده است! علاوه بر آین، آیات اولیه سوره ماعون نیز در مذمت او نازل شده است.
15 ـ در مورد اصحاب اخدود روایات مختلفی نقل شده است؛ معتبرترین آنها روایتی است که علامه مجلسی از امام باقر (ع) نقل کرده است: «روزى اسقف نجران به حضور امیرالمؤمنین (ع) رسید و درباره اصحاب اخدود سخن به میان آمد، حضرت على (ع) فرمودند: خداوند پیامبر حبشى را بر قومش فرستاده، آن قوم ایمان نیاوردند و با او جنگیدند و جمعى از اصحابش را كشته و بقیه را اسیر كردند. آن گاه گودالى بزرگ را پر از آتش كردند و گفتند: هر كس كه پیرو دین ما است، كنار برود و هر كس پیرو دین این پیامبر است، باید به آتش درآید. همه پیروان آن پیامبر خود را به آتش انداختند. یكى از آنها زنى بود كه نوزادى یک ماهه در آغوش داشت و از آتش مى ترسید. فرزندش به سخن آمد و گفت: به درون آتش برو. او خود و فرزندش را به آتش انداخت. به آنها اصحاب اخدود مى گویند.» (بحارالانوار، ج 14، ص 438)
بر اساس مشهورترین روایت، اصحاب اخدود به دست «ذونواس» آخرین پادشاه حِمیریان یمن قتل عام شدند. دردناکترین قسمت ماجرا این است گروهى از کافران ـ از جمله سران ـ با نشستن پیرامون گودال، تماشاگر سوزاندن مؤمنان بودند و فریادهاى جانسوز آنان را مى‌شنیده‌اند و این نوعى تفریح و سرگرمى آنها بوده است.
16 ـ عُزَیْر از پیامبران قوم بنی‌اسرائیل بود. او و برادر دوقلویش در بیت المقدس به دنیا آمدند. وی در سن جوانی از دنیا رفت و پس از صد سال زنده شد. قرآن مجید داستان مرگ صد ساله او را چنین بیان کرده است: «أَوْ كَالَّذِی مَرَّ عَلَى قَرْیةٍ وَهِی خَاوِیةٌ عَلَى عُرُوشِهَا قَالَ أَنَّى یحْیی هَذِهِ اللَّهُ بَعْدَ مَوْتِهَا فَأَمَاتَهُ اللَّهُ مِائَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قَالَ كَمْ لَبِثْتَ قَالَ لَبِثْتُ یوْمًا أَوْ بَعْضَ یوْمٍ قَالَ بَلْ لَبِثْتَ مِائَةَ عَامٍ فَانْظُرْ إِلَى طَعَامِكَ وَشَرَابِكَ لَمْ یتَسَنَّهْ وَانْظُرْ إِلَى حِمَارِكَ وَلِنَجْعَلَكَ آیةً لِلنَّاسِ وَانْظُرْ إِلَى الْعِظَامِ كَیفَ نُنْشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوهَا لَحْمًا فَلَمَّا تَبَینَ لَهُ قَالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ؛ یا چون آن كس كه به شهرى كه بامهایش یكسر فرو ریخته بود، عبور كرد،[و با خود] گفت: چگونه خداوند، [اهل] این (ویرانكده) را پس از مرگشان زنده مى كند؟ پس خداوند، او را [به مدت] صد سال میراند. آنگاه او را برانگیخت، [به او] فرمود: چقدر درنگ كردى؟ گفت: یک روز یا پاره اى از روز را درنگ كردم. فرمود: نه، بلكه صد سال درنگ كردى، به خوراک و نوشیدنى خود بنگر که تغییر نكرده است، و به الاغت نگاه كن. این ماجرا براى آن است كه تو را [در مورد معاد] نشانه اى براى مردم قرار دهیم. و به این استخوان ها بنگر، چگونه آنها را برداشته به هم پیوند مى دهیم؛ سپس گوشت بر آن میپوشانیم. پس هنگامى كه براى او آشكار شد، گفت: مى دانم كه خداوند بر هر چیزى تواناست.» (بقره، آیه ۲۵۹)
عُزیر در سال 458 قبل از میلاد با عدّه‌ای از بنی‌اسرائیل به بیت المقدس رفت و در آنجا كتاب تورات را كه به كلی فراموش شده بود، دوباره زنده و اصلاح كرد. از آنجا كه یهودیان و بنی‌اسرائیل او را بسیار دوست داشتند، پس از مرگ درباره او سخنان بسیاری گفتند تا حدی كه گفتند: او «پسر خدا» است.
