۲۳ ـ اَلتَّقِیّ (نظم درر السمطین، ص۲۷) باتقوا و خودنگهدار. در ترجمه فارسى، کلمه تقوا را پرهيزگارى معنی کرده اند؛ امّا اين واژه، معناى کاملی نیست. پرهيزگارى، لازمه تقواست. امام على (عليه السلام) فرمودند: «التَّقوى أن يَتَّقِىَ المَرءُ كُلَّ ما يُؤثِمُهُ؛ تقوا، اين است كه انسان، از هر آنچه او را به گناه وادار می کند، پرهيز نماید.»(غرر الحكم، حدیث ۲۱۶۲)بنابر این تقوا ـ از ريشه وقايه ـ به معناى خويشتندارى است که لازمه آن، پرهيز از گناه است.
بنابر آیات قرآن مجید، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) قبل از همه، مامور به رعایت تقوی شده و آن را رعایت کرده اند و به همین علت لقب تقی گرفته اند: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لاتُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا؛ اى پيامبر از خدا پروا بدار و كافران و منافقان را فرمان مبر كه خدا همواره داناى حكيم است.»(سوره احزاب، آیه۱) همچنین ایشان ملزم شدند همراه سایر مؤمنان تقوای الهی را رعایت کنند: «إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى وَكَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَأَهْلَهَا وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا؛ آنگاه كه كافران در دلهاى خود تعصب [آن هم] تعصب جاهليت ورزيدند پس خدا آرامش خود را بر فرستاده خويش و بر مؤمنان فرو فرستاد و آنان را به رعایت تقوا ملزم نمود و [در واقع] آنان به [رعايت] آن سزاوارتر و شايسته آن بودند و خدا همواره بر هر چيزى داناست.»(سوره فتح، آیه۲۶)
از طرفی رسول الله (صلی الله علیه و آله) آورنده کتابی است که تقوا را لازمه رسیدن به بهشت اعلام نموده است: «جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدَ الرَّحْمَنُ عِبَادَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّهُ كَانَ وَعْدُهُ مَأْتِيًّا* لايَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا إِلا سَلامًا وَلَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيهَا بُكْرَةً وَعَشِيًّا* تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي نُورِثُ مِنْ عِبَادِنَا مَنْ كَانَ تَقِيًّا؛ باغهاى جاودانى كه [خداى] رحمان به بندگانش در جهان ناپيدا وعده داده است در حقيقت وعده او انجامشدنى است. در آنجا جز درود، سخن بيهوده اى نمى شنوند و در آنجا روزي شان صبح و شام [آماده] است. اين همان بهشتى است كه به هر يك از بندگان ما كه پرهيزگار باشند به ميراث مى دهيم.(سوره مریم، آیات ۶۱ تا۶۳)
