بیت‌کوین، نقطه آغاز سرمایه‌گذاری بر روی ارز دیجیتال بود. قبل از اینکه بیت‌کوین به‌عنوان رهبر بازار ارزهای دیجیتال، بتواند ارزش قیمتی صعودی داشته باشد، فقط یک ایده بود که بر روی یک وایت پیپر توضیح داده‌شده بود. وایت پیپر یکی از مهم‌ترین اسنادی است که هنگام سرمایه‌گذاری بر روی یک پروژه‌ی باید از آن استفاده کرد. برای درک بهتر نحوه عملکرد بیت‌کوین و آنچه آن را بسیار خاص می‌کند، بیایید به وایت پیپر بیت‌کوین و دلایل اهمیت آن نگاهی بیندایم. چراکه توجه به آن، می‌تواند ما را از درگیر شدن در پروژه‌های اشتباه یا پروژه‌هایی که آینده‌ای ندارند نجات دهد.
وایت پیپر سندی است که اطلاعاتی در مورد یک فناوری، محصول یا خدمات ارائه می‌دهد. اکثر وایت پیپرها به سبک آکادمیک نوشته‌شده‌اند و بر روی ارائه اطلاعات فنی به سرمایه‌گذاران و کاربران بالقوه تمرکز دارند. در مورد بیت‌کوین، وایت پیپر نشان‌دهنده آن است که بیت‌کوین چگونه کار می‌کند و چه مسائلی را می‌تواند حل کند. به‌عبارت‌دیگر وایت پیپر بیت‌کوین، یک سند جامعی است که حاوی جزئیات مهم در مورد بیت‌کوین بوده و برنامه‌های پروژه‌ای را برای اطلاع‌رسانی و تشویق علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در آن به شما نشان می‌دهد.
بیت‌کوین اولین ارز دیجیتالی بود که پا به عرصه مالی گذاشت. ازآنجایی‌که مفهومی کاملاً جدید در حال معرفی شدن به جامعه است: بنابراین وایت پیپر بخش مهمی از توضیح‌های برنامه‌های آتی بیت‌کوین را شامل می‌شود. وایت پیپر بیت‌کوین، راه‌حل‌هایی برای نقاط ضعف سیستم‌های پرداخت الکترونیکی فعلی ارائه می‌دهد و نحوه عملکرد آن را به‌عنوان یک ارز دیجیتال همتا به همتا توصیف می‌کند. بسیاری از ارزهای دیجیتال بعدی با انتشار وایت پیپر خود، از وایت پیپرهای بیت‌کوین پیروی کردند. این اسناد اغلب یکی از بهترین راه‌ها برای افراد، جهت یادگیری پروژه‌های ارزهای دیجیتال است.
وایت پیپر 9 صفحه‌ای بیت‌کوین «بیت‌کوین: سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا» نام دارد. این اوراق در 31 اکتبر 2008 توسط نویسنده ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو منتشر شد. برای درک بهتر بیت‌کوین، در اینجا به تفکیک به 12 بخش مهم وایت پیپر می‌پردازیم:
ناکاموتو در وایت پیپر با تشریح سیستم پرداخت الکترونیک و نقاط ضعف آن شروع می‌کند. این سیستم به مؤسسات مالی متکی است و هیچ راهی برای انجام معاملات غیرقابل‌برگشت وجود ندارد؛ بنابراین کسب‌وکارها باید درصد مشخصی را به‌عنوان هزینه انجام کار بپذیرند و برای امنیت بیشتر، اطلاعات شخصی مشتریان خود را دریافت کنند. راه‌حل پیشنهادی این سرور، میزان زمان توزیع‌شده برای ثبت یک سری تراکنش‌های رمزنگاری‌شده در یک دفتر کل عمومی بود. هدف شبکه بیت‌کوین فعال کردن تراکنش‌های ارز دیجیتال امن بدون نیاز به یک واسطه قابل‌اعتماد است. به‌عبارت‌دیگر، ایجاد یک شبکه پرداخت غیرمتمرکز و همتا به همتا اولین هدف ناکاموتو بوده است.
یکی از چالش‌های اصلی ارز دیجیتال، یافتن راهی برای حل مشکل دو بار خرج کردن است (امکان دو بار خرج کردن همان سرمایه توسط همان کاربر). راه‌حل سنتی برای بررسی تراکنش‌ها، توسط یک مقام مرکزی قابل‌اعتماد بوده است. درنتیجه این بدان معنی است که کل سیستم به یک موجودیت متکی است. برای انجام این کار بدون یک مقام مرکزی، راه‌حل ناکاموتو این بود که تراکنش‌ها به‌صورت عمومی اعلام شوند. برای اینکه راه‌حل او جواب دهد، همه شرکت‌کنندگان به راهی برای ثبت ترتیب تراکنش‌ها و توافق بر سر آن‌ها نیاز داشتند. انتشار هر بلوک از تراکنش‌ها در حین اضافه شدن به بلاک چین به همه نودهای بیت‌کوین توزیع‌شده، این اجازه را به کاربران می‌دهد تا در مورد سفارش خود به توافق برسند و هماهنگ بمانند. همچنین به دریافت‌کنندگان پرداختی‌ها این امکان را می‌دهد که مطمئن شوند وجوهی که دریافت کرده‌اند قبلاً خرج نشده است.
اولین بخش از نحوه حل مشکل دو بار خرج کردن بیت‌کوین با ارائه شواهد قابل‌تأییدی است که نشان می‌دهد یک بلوک خاص، در یک‌زمان خاص، در بلاک چین وجود داشته است. یک بلوک بیت‌کوین به‌طورکلی شامل چندین تراکنش است. تمام اطلاعات یک بلاک بیت‌کوین در یک تابع هش ریاضی تداعی می‌شود که رشته‌ای کوتاه‌تر و منحصربه‌فرد از کاراکترها به نام هش ایجاد می‌کند. این هش راهی کوتاه برای تأیید صحت داده‌های بلوک اصلی است. استخراج‌کننده بیت‌کوین که یک بلوک جدید به بلاک چین اضافه می‌کند، هش بلاک را، علامت زمانی تلقی می‌کند. این هش شامل تائید زمانی بلوک قبلی نیز می‌شود، بنابراین هش‌ها زنجیره‌ای از اطلاعات را تشکیل می‌دهند که هرکدام اطلاعات قبل از خود را تقویت می‌کنند.
برای اینکه بیت‌کوین کار کند، به راهی برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و تائید زمانی آن‌ها نیاز دارد. این کار را با سیستم اثبات کار انجام می‌دهد. همان‌طور که در بخش بالا ذکر شد، هر بلوک تراکنش دارای یک هش است. در سیستم اثبات کار بیت‌کوین، نودهای شبکه یا ماینرها برای تکمیل یک بلوک با یک عدد منحصربه‌فرد به نام nonce رقابت می‌کنند، به‌گونه‌ای که ارزش هش شده بلاک کمتر از مقدار هش هدفمند باشد. دشواری حدس زدن هش کمتر از مقدار هش موردنظر برای دستیابی به تعداد متوسط بلوک موردنظر در ساعت قابل تنظیم است. به عیارت دیگر یافتن مقدار و جواب صحیح، الزامات اثبات کار را برآورده می‌کند زیرا نشان می‌دهد که نودها توان محاسباتی را به سرانجام رسانده است.
در شبکه بیت‌کوین، تراکنش‌ها به همه نودها پخش می‌شود. هر نود تراکنش‌های جدید را در یک بلوک جمع‌آوری می‌کند. سپس بر روی یافتن مقدار هش صحیح برای بلوک کار می‌کند تا نیاز اثبات کار را برآورده کند. اگر تمام تراکنش‌های موجود در آن بلوک معتبر باشند، نودها آن را می‌پذیرند و شروع به استخراج بلوک زیر در آن زنجیره می‌کنند. آن‌ها با افزودن آن به سیستم و شروع کاربر روی بلوک بعدی تراکنش نشان می‌دهند که آن را پذیرفته‌اند. به‌محض اینکه یکی از ماینرها موفق شد بلوک بعدی را اضافه کند، به طولانی‌ترین زنجیره تبدیل می‌شود و تمام ماینرها آن را به‌عنوان زنجیره بلوکی قطعی می‌شناسند.
گرده‌ها ستون فقرات شبکه بیت‌کوین هستند. برای تشویق مشارکت صادقانه، سیستم یک پاداش داخلی برای ایجادکننده هر بلوک دارد. سازنده‌ای که اولین بلوک را حل می‌کند، به‌عنوان اولین تراکنش در ایجاد یک بلوک جدید یک کوین جدید برای سازنده آن بلوک صادر می‌شود.
تراکنش‌های قدیمی بیت‌کوین را می‌توان در درخت مرکل ذخیره کرد. درخت مرکل merkle tree خلاصه از هش تراکنش‌های متعدد را جهت اعتبارسنجی تراکنش‌های گذشته، در خود جا می‌دهد. به زبان ساده، این مورد این فرصت را به سیستم می‌دهد تا بلوک‌های قدیمی‌تر و تراکنش‌ها قبلی را فشرده کنند و میزان ذخیره‌سازی موردنیاز برای بلاک چین کاهش یابد.
کاربران برای تأیید پرداخت‌ها نیازی به داشتن یک کپی از کل بلاک چین ندارند. آن‌ها می‌توانند یک تراکنش را با استفاده از تایم استامپ به یک بلوک پیوند دهند. اگرچه آن‌ها خودشان نمی‌توانند تراکنش را بررسی کنند، اما می‌توانند تائید کنند که نودهای شبکه پذیرفته‌شده‌اند
تراکنش‌ها از ورودی‌ها و خروجی‌ها تشکیل‌شده‌اند که امکان تقسیم و ترکیب مقادیر را فراهم می‌کند. هر تراکنش می‌تواند یک ورودی واحد (منطبق با خروجی تراکنش دیگر) یا چندین ورودی کوچک‌تر داشته باشد. یک تراکنش می‌تواند تا دو خروجی داشته باشد - یکی برای ارسال پرداخت و دیگری (در صورت لزوم) برای برگرداندن تغییرات به فرستنده.
در سیستم بانکداری سنتی، تنها مؤسسات مالی و طرف‌های درگیر به اطلاعات مربوط به یک معامله دسترسی دارند. برای مثال، اگر 50 دلار را به یکی از دوستانتان انتقال دهید، این اطلاعات فقط در اختیار شما، دوستتان و بانک‌های مربوطه شماست. ازآنجایی‌که تراکنش‌های بیت‌کوین و در یک دفتر کل ثبت می‌شوند، حریم خصوصی با استفاده از کلیدهای عمومی ناشناس حفظ می‌شود. کلید عمومی همان آدرس کیف پول بیت‌کوین می‌باشد که حاوی هیچ اطلاعاتی در مورد صاحب کیف پول نیست. کلیدهای عمومی را همانند شاره کارت‌بانکی خود در نظر بگیرید. وایت پیپر در ادامه اشاره می‌کند که برای حفظ حریم خصوصی باید از یک جفت کلید جدید (با آدرس جدید) برای هر تراکنش استفاده شود.
تنها راه یک مهاجم برای سرقت بیت‌کوین تغییر یکی از تراکنش‌های خود و پس گرفتن وجوهی است که اخیراً خرج کرده است. برای انجام این کار، آن‌ها باید منتظر بمانند تا تراکنش در بلاک چین تائید شود تا گیرنده آن را ببیند. سپس مهاجم باید آن تراکنش را تغییر دهد و زنجیره تقلبی خود را بسازد که به بلاک چین صحیح برسد و از آن فراتر رود. احتمال موفقیت بسیار کم است و هر چه مهاجم برای شروع زنجیره خود بیشتر صبر کند، شانس موفقیت کاهش می‌یابد. در این بخش، ناکاموتو محاسباتی را برای در نظر گرفتن تعداد بلوک‌هایی که باید اضافه شوند، ارائه می‌کند تا گیرنده مطمئن شود فرستنده نمی‌تواند تراکنش را تغییر دهد.
اگرچه بیت‌کوین تا حد زیادی از طرحی که ناکاموتو ایجاد کرد پیروی کرده است، اما تغییراتی در آنچه در وایت پیپر بیت کوین توضیح داده‌شده است وجود دارد:
شما باید اطلاعات کافی در مورد یک ارز دیجیتال یا پروژه‌ای که می‌خواهید در آن سرمایه‌گذاری کنید، داشته باشید و بیشتر اطلاعات موردنیاز معمولاً در وایت پیپر موجود است. یک وایت پیپر که به‌خوبی نوشته‌شده است باید شامل همه‌چیزهای مهمی باشد که باید بدانید و به‌اندازه کافی دقیق باشد تا به شما اطلاع دهد که سازندگان چه چیزی در ذهن دارند، بنابراین می‌توانید بدانید که آیا به چنین پروژه‌ای اعتقاددارید یا تعیین کنید که چقدر باید به آن توجه کنید
یک وایت پیپر دقیق به شما موارد زیر را آگاهی می‌دهد:
هر پروژه یک هدف دارد و این‌یکی از مهم‌ترین چیزهایی است که قبل از درگیر کردن خود در آن باید بدانید. وایت پیپر مسئله اصلی و چگونگی تلاش پروژه برای حل آن را شرح می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، بیت‌کوین برای نشان دادن امکان ارسال پول از شخصی به فرد دیگر بدون هیچ واسطه‌ای ایجاد شد. بااین‌حال، زمانی که بیت‌کوین معرفی شد، ناشناخته بود و هنوز سال‌ها طول کشید تا آن را شروع کرد. به‌طور مثال Stellar به‌عنوان جایگزینی برای روش‌های پرداخت سنتی ایجاد شد؛ و همین‌طور اتریوم ایجاد شد تا توسعه‌دهندگان را قادر به ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز کند. ارزهای رمز پایه‌ای که ذکر کردیم و بسیاری از ارزهای محبوب دیگر راه‌حل‌های خاصی دارند که به دنبال دستیابی به آن هستند؛ بنابراین، درک هدف یک ارز دیجیتال یا پروژه قبل از سرمایه‌گذاری در آن بسیار مهم است.
اعضای تیم پروژه به‌اندازه خود پروژه مهم هستند. اگر افراد پشت پروژه دارای صلاحیت‌های قوی و شهرت خوب باشند، می‌تواند حس اعتماد را القا کند. شما باید مراقب وایت پیپر باشید که هیچ اطلاعاتی را در مورد افراد پشت پروژه یا جزئیات خالقان آن‌ها مشکوک نشان نمی‌دهند. بیت‌کوین اعضای تیم خود را مشخص نمی‌کند. البته بااینکه هویت ساتوشی ناکاموتو مشخص نیست؛ اما بیت‌کوین به‌عنوان اولین ارز دیجیتال ممکن است تحت تأثیر این قانون قرار نگیرد. چون به‌مرورزمان شهرت زیادی به دست آورده است و همچنین محبوب‌ترین و قابل‌اعتمادترین ارز دیجیتال است.
درک سیستم‌هایی که یک پروژه را تأمین می‌کنند ضروری است. شما باید نوع مکانیسم اجماع مورداستفاده پروژه و پروتکل‌های داخلی آن را بدانید. ممکن است لازم باشد بدانید که پروژه چقدر انرژی مصرف می‌کند، پاداش‌هایی که به شرکت‌کنندگان ارائه می‌دهد، چقدر مقیاس‌پذیر است تا چه حد با پروژه‌های دیگر قابل همکاری است و فراز و نشیب‌های آن چیست؟
شما باید بدانید که هدف تیم چیست، چگونه برنامه‌ریزی می‌کند تا به هر نقطه عطفی برسد و چقدر طول می‌کشد تا به آنجا برسد. جدول‌های زمانی پروژه یا نقشه‌های راه نیز به شما کمک می‌کنند بدانید که آیا پروژه به نقاط عطف قبلی خود رسیده است یا مطابق انتظارات پیش‌بینی‌شده پیش نمی‌رود.
توکنومیکس به معنای اقتصاد رمزی است. به عوامل مختلف تقاضا و عرضه می‌پردازد که بر یک پروژه تأثیر می‌گذارد. قوانین توکنومیکس می‌تواند سرمایه‌گذاران بیشتری را تشویق کند یا آن‌ها را دلسرد کند. Tokenomics مشابه سیاست پولی یک کشور است که می‌تواند مطلوب یا نامطلوب باشد. هنگام بررسی رمز ارزها، باید عرضه توکن و حداکثر عرضه را بررسی کنید. حداکثر عرضه به تعداد توکن هایی که می‌تواند وجود داشته باشد اشاره دارد. به‌عنوان‌مثال، بیت‌کوین دارای حداکثر عرضه 21 میلیون توکن است. از سوی دیگر، برخی از کریپتوها مانند استیبل کوین‌ها، حداکثر عرضه را ندارند. شما همچنین باید ابزار توکن، یعنی موارد استفاده آن را بررسی کنید. توزیع آن، زیرا تعداد و انواع نهادهای دارای آن نیز بسیار مهم است؛ و طرح تورمی و تورم‌زدایی آن، یعنی اینکه چگونه قصد دارد توکن های بیشتری را به گردش درآورد و چگونه برنامه‌ریزی می‌کند که در زمان نیاز، توکن های در گردش را بسوزاند.
بسیاری از پروژه‌های رمزنگاری اخیر، خواهان سرمایه‌گذاری هستند، بنابراین راه‌حل‌های خود را در اسناد و مدارک سفید خود برای جذب سرمایه‌گذاران بیشتر به بازار عرضه می‌کنند. نحوه نوشتن وایت پیپر ممکن است به مخاطبان هدف پروژه شما نیز بستگی داشته باشد. مهم‌ترین مورد این است که باید آن‌قدر توصیفی باشد که به‌راحتی قابل‌درک باشد. وایت پیپر شما باید نشان دهد که شما بدون وجود هیچ عنصری از فرض یا وعده‌های مبهم در مورد سرانجام نهایی پروژه مطمئن هستید.
امروزه بسیاری از پروژه‌های جدید رمزنگاری وایت پیپر اختصاصی منتشر نمی‌کنند. در عوض، آن‌ها دارای اسنادی هستند که حاوی تمام اطلاعات مهمی است که شما نیاز دارید. اسناد نیز مانند یک وایت پیپر هستند، با این تفاوت که لحن معمولاً غیررسمی است زیرا هدف آن‌ها اطلاع‌رسانی و بازاریابی ایده‌های خود برای سرمایه‌گذاران بالقوه است.
در این مسیر مجموعه آکادمی پارسیان بورس به شما کمک می‌کند تا پروژه‌هایی را که ارزشش بالایی دارند، رصد کنید. تماس با ما می‌تواند شما را از سرمایه‌گذاری در ارزهای رمز پایه‌ای که ممکن است ماندگار نباشند یا آن‌هایی که هدفشان کلاه‌برداری از شماست، نجات دهد و شما را به سمت سرمایه‌گذاری پرسود هدایت کند.
