معروف ترین اثار زاها حدید

شاید برای سیل کثیری از دانشجویان رشته های معماری و البته عمران داشتن ایده یا تصویر ذهنی از یک طرح کاری بسیار دشوارتر از حد انتظار باشد اما در این بین افرادی هستند که با دید ماورای تصور افراد عادی توانسته اند انقلابی عظیم در صنعت معماری دنیا بوجود بیاورند

یکی از این نوابغ که توانسته است با طرح ها خود چشم جهانیان را به خود معطف سازد زاها حدید می‌باشد.

اما تفاوت دیدگاه زاها حدید با دیگر معماران در چیست .

قبل این که به این موضوع بپردازیم باید این موضوع رو یادآور شویم که معماری همواره در طول تاریخ بازتاب دهنده جریانات سیاسی، فرهنگی و اقصادی و همچنین مکاتب فکری زمان خودش بوده است . با این پیش فرض

درک طراحی های زاها حدید آسان تر میشود .

اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم یعنی زمان حال به دوران گذار از مدرن به پسامدرن اطلاق میشود.

برای همین هم هست که ساختار هایی که حدید در طراحی های خود تعریف میکند ساختار شکنانه جلوه میکند .

اگر فکر میکنید گذار از مدرن به پست مدرن فقط در معماری ، ساختار شکنانه و نا متعارف بنظر میرسد، باید کمی دقیق تر به جریانات سیاسی و اجتماعی متاثر از دوران گذار در دنیا نگاه بندازید.

جریانات فمنیستی و برابری خواهی ، ضد نژاد پرستی ، حمایت از اقلیت های جنسی ماننده همجنسگرایان ، ترنسکشوالا و ... مورد نقد قرار گرفتن جریانات سیاسی پیشین و هزاران هزار مورد دیگر که به ما یاد آوری میکند با چه سرعتی در حال گذار به پست مدرنیسم هستیم .

پس طبیعتا نباید انتظار داشته باشیم که معماری مجزا از دیگر موضوعات روز جامعه امروز بشر باشد .

معماری نه تنها مصون از تغییرات نیست بلکه همانطور که پیشتر بیانکردیم بازتاب دهنده جریانات روز یک جامعه است .

اگر بخواهیم دقیقا تاثیری که این مکتب یعنی پسا مدرن بر روی معماری امروز دارد رو شرح بدیم بهترین مثال ممکن میتواند سبک معماری زاها حدید باشد.

زاها حدید ابدا کننده چنین سبکی نیست در واقعا حدید شیفته و پیرو مکتب زیبایی شناسانه (فولدینگ) هستش.

خود این سبک یعنی فولدینگ برای نخستین بار توسط فیلسوف و معمار فقید فرانسوی ، دلوز مطرح شد.یکی از سبک های مطرح در دهه ی پایانی قرن گذشته سبک معماری فولدینگ بود.  همچون دریدا از جمله فلاسفه مکتب پسا ساختارگرایی محسوب می شود.

اما این زاها حدید بود که به صورت افراطی و افسار گسیخته از این فرم در طرح های خودش بهره میبرد.

در واقعا حدید بسیار خوش شانس بود که در عصری میزیست که تمامی ایده ها و فرم های انتضایی رو میشد با کمک پردازش کامپیوتری محاسبه و مدل سازی کرد.

شاخصه اصلی طراحی های زاها حدید و یا به عبارتی امضاء کار های وی به کار گیری خطوط خمیده و کاملا سیال ، یکپارچگی سازه و در هم تنیدگی اجزا آن و مهم تر از همه افقی گرایی که شاخص اصلی طراحی در سبک فولدینگ است.

تمایل به افقی بودن سازه به نگرش پسا ساختار گرایی برمیگردد. دیدگاهی که سلسله مراتب هر چیزی رو مورد انتقاد شدید قرار داده . سبک فولدینگ هم وظیفه نشاندادن این خط فکری را در معماری بر عهده دارد.

به طوری که هیچ یک از اجزای یک سازه تسلط و یا برتری به دیگری ندارد و به هیچ عنوان هیچ یک از المان ها به صورت مستقل ایفای نقش نمیکند بلکه تمام خطوط و عناصر تشکیل دهنده یک ساختار در کنار هم و با همپوشانی یکدیگر را کامل میکنند. این تمام چیزی است که سبک معماری زاها حدید آن را دنبال میکند.

به عنوان مثال در سازه معروف و به یاد ماندنی زاها حدید در باکو (مرکز حیدر علیوف) مثال بارز چنین سبکی از طراحی است . خطوط منحنی که در پایین ترین سطح ساختمان قرار دارند با امتداد در مسیری مارپیچ و نا متعارف به بالاترین سطح ارتفاع ساختمان سعود کرده و مجددا با حفظ یکپارچگی هندسی خودش به پایین ترین سطح نما سقوط میکند. در این ساختمان نمیتوان خطوطی را بر دیگری برتر دانست یا جزئی از سازه را اضافی قلمداد کرد.

از دیگر ویژه گی های منحصر به فرد بودن طراحی مرکز حیدر علیوف یک پارچگی مطلق در اجزای آن است تا جایی که ساختمان را جسم یک پارچه ای تصور میکنید . انگار مواد تشکیل دهنده این سازه به صورت یک سیال درون قالبی ریخته شده و جسم یک تکیه ای از آن بیرون آمده.

همانطور که میبینید مکتب پسا ساختار گرایی هم خود دارای ساختاری منحصر به فرد است. ساختار یک دست که هر لحظه در حال ستیز و نفیه ساختارگرایی سلسله مراتبی است.

حتی اگر قرار باشد یک طرح از زاها حدید ساختمانی مرتفع هم نمایندگی کند باز هم شاهد دی ان ای مکتب فولدینگ در تارپود آن خواهیم بود .

مثال بارز آن را می توان برج موزه یک هزاره در شهر میامی دانست.

در این برج مسکونی با خطوطی از جنس بتن که نمای شیشه ای برج را از پایین ترین سطح تا بالا ترین آن در بر گرفته. ویژگی این خطوط باز هم همان حرکت سیال است . درست است که این خطوط به صورت عمودی حرکت میکنند اما باز هم شاهد آن هستیم که ارتباط خود را در طول مسیر سعود حفظ کرده و در ارتفاعات مختلف به هم رسیده و دوباره به حرکت سعودی خود ادامه میدهند . به نوعی از حرکت به طور موازی اجتناب میکنند و در عین حال سعی در پوشاندن و تحت تاثیر قرار دادن نمای شیشه ای متعارف مدرن است.

از دیگر ویژگی های بصری در این برج مسکونی طبیعت گرا بودن آن و الهام از هندسه طبیعی است .

این ساختمان به طور اغراق آمیزی تدایی کننده رشت گیاه در طبیعت است.

اگر دقت کنید پایین ترین سطح ساختمان پوسته بتنی قرار دارد که ریشه گیاهی پیازی شکل رو نمایندگی میکند و خطوط به صورت ساقه تا بالاترین نقطه ساختمام پیچ تاب میخورد.

این موضوع باعث میشود به صورت حیرت آوری حس داینامیک بودن سازه از پایین به بالا به شما منتقل شود .

از دیگر اثار معروف این معمار چهانی و تیم طراحی دفتر زاها حدید می توان به فرودگاه بین المللی داکسینگ در 46 کیلومتری مرکز شهر پکن اشاره کرد.

بزرگ ترین فرود گاه جهان با پلانی به شکل ستاره پنج پر .

مجموعه کل مساحت این فرودگاه به عدد باور نکردنی 700 هزار متر مربع میرسد.

.

.

ادامه دارد...

منبع:سایت سودا