این یادداشت برای روزنامه دانشگاه صنعتی شریف نگاشته شده و در آدرس
http://daily.sharif.ir/5167/%d8%a2%d8%ae%d8%b1-%d8%ae%d8%b7-%d8%af%d8%b1-%d8%a8%d8%b1%d9%84%db%8c%d9%86/
منتشر شده است.
دلایل آغاز جنگ جهانی دوم، عمدتا ریشه در جنگ جهانی اول دارد، پس از چندین سال کشمکش سیاسی و نظامی، نهایتا در ۱ سپتامبر ۱۹۳۹، آلمان نازی با حمله به لهستان، جنگ جهانی دوم را آغاز کرد.
پیشروی آلمان و متحدانش بسیار سریع بود، آنها شیوه جنگی جدیدی به نام «Blitzkrieg» یا «حمله رعدآسا» ابداع کرده بودند که شامل استفاده متمرکز و همزمان از تمامی امکانات ممکن مخصوصا توپ‌خانه، نیروی هوایی و نیروی زرهی بود. آنها در سال‌های ابتدایی جنگ با این شیوه پیروزی‌های بزرگی کسب کردند.
پس از چند سال جنگ خونین، در جبهه شرق با رسیدن تانک‌های آلمانی به حومه مسکو، اتحاد جماهیر شوروری در شرف شکست و انهدام قطعی قرار داشت. در غرب پس از شکست و اشغال سریع فرانسه، امپراطوری بریتانیا زیر تحت بمباران‌های شدید و حمله‌های مداوم به کاروان‌های تجاری‌اش، عملا در لاک دفاعی فرو رفته بود. در شمال آفریقا آلمان و متحدانش تمام مستعمرات بریتانیا و فرانسه را تصرف کرده بودند و آماده فتح قاهره و کانال سوئز و در پی آن لشکرکشی به خاورمیانه بودند.
جز این آنها موفق به فتح نواحی مهمی از قاره اروپا شامل شبه جزیره بالکان، لهستان، بلژیک، هلند، دانمارک و نروژ شده بودند و همچنین چندین کشور ضعیف‌تر اروپایی نیز متحد آلمان محسوب می‌شدند؛ مثل مجارستان و رومانی. اما این حداکثر پیشروی آلمان بود، توان صنعتی این کشور ته کشیده بود و با ورود آمریکا به جنگ بالاخره توان صنعتی دشمنان آلمان از آنها پیشی گرفت. از اینجا شکست های پی‌درپی آلمان آغاز شد.
در شمال آفریقا نیروهای آلمان تحت فرماندهی ژنرال معروف‌شان «آروین رومل» که به روباه صحرا ملقب بود، در نبرد «العلمین» در مصر به دلیل کمبود سوخت و تجهیزات متحمل شکست شدند و به سمت غرب و تونس عقب نشستند ولی قوای متفقین همزمان در پشت سر آنها در مراکش پیاده شد و شروع به پیشروی به سمت تونس کرد. به زودی متفقین تونس را از شرق و غرب مورد حمله قرار داده و تصرف کردند، سپس به ایتالیا که متحد آلمان بود و جنوب فرانسه حمله‌ور شدند.
در اروپای غربی طی عملیات مشهور «اورلورد» (D-Day) متفقین در شمال فرانسه پیاده شدند و با فتح پاریس به سمت خاک اصلی آلمان پیشروی کردند. آخرین تهاجم آلمان‌ها در اروپای غربی در جنگل‌های آردن با شکست مواجه شد. البته روند جنگ در این جبهه کاملا یک‌طرفه نشده بود و مثلا عملیات «مارکت گاردن» که در هلند و بلژیک از سوی متفقین انجام شد، نتیجه‌ای جز شکست کامل آنها در بر نداشت.
در جبهه شرق آلمان و متحدانش در نبرد «استالینگراد» که با حدود ۲ الی۳ میلیون کشته خونین‌ترین نبرد تاریخ محسوب می‌شود، از شوروی شکست خوردند. پس از این شکست روس‌ها شروع به آزاد کردن نواحی اشغال‌شده از سوی آلمان کردند.
طی نبرد «کورسک» که بزرگ‌ترین نبرد زرهی تاریخ محسوب می‌شود، روس‌ها آخرین توان تهاجمی آلمان در شرق را از بین بردند. سپس حمله شوروی به سمت خاک اصلی آلمان آغاز شد. سرعت پیشروی تانک‌های شوروی بسیار بالا بود و خطوط دفاعی آلمان یکی پس از دیگری نابود می‌شد، اما هیتلر از تسلیم اجتناب می‌کرد. در نهایت طی عملیات «باگراتیون» توان دفاعی آلمان در جبهه شرق ضربه مهلکی دید و راه برای پیشروی روس‌ها به سمت ارتفاعات «سیلو» و در پی آن پایتخت آلمان یعنی برلین باز شد.
در ۱۶ آوریل ۱۹۴۵ پس از شش سال جنگ خونین بالاخره سربازان ارتش سرخ شوروی آماده حمله به برلین بودند. ۲.۵ میلیون سرباز و ۷۰۰۰ تانک به شهر حمله‌ور شدند و همزمان شهر زیر موشک‌باران شدید قرار گرفت. پس از حدود دو هفته جنگ در ۳۰ آوریل سربازان روس ساختمان پارلمان را محاصره کردند، هیتلر هم با رسیدن روس‌ها به ۵۰۰ متری پناهگاهش، خودکشی کرد. در ۲ مه ساختمان پارلمان کاملا تصرف شد، به زودی با تصرف نواحی باقی‌مانده، برلین به تسخیر کامل روس‌ها درآمد؛ پیروزی بزرگی که به قیمت جان ۲۴ الی ۲۷ میلیون نفر برای اتحاد شوروی حاصل شد و این کشور را به عنوان یکی از دو ابرقدرت عصر جدید مطرح کرد.
در ۸ مه آلمانی‌ها بالاخره قرارداد تسلیم بی‌قیدوشرط را امضا کردند و جنگ جهانی دوم در اروپا خاتمه یافت.
