دوزینگ پمپ های جابه جایی مثبت با دام انداختن مقداری سیال در یک فضای محبوس شده از طریق لاین های ورودی انرژی بخوصوصی به این لاین خروجی می دهند که این امر باعث افزایش فشار سیال می شود. این خانواده از پمپ ها بدون توجه به افت سیستم مقدار ممشخصی از سیالات را به وسیله Gear,Vane, Piston و... وارد لاین می کند.
میزان دبی تولیدی در هر سیکل ممکن است از یک یا چند قسمت محبوس شده جداگانه تشکیل گردد. براساس روند عملکرد خود برای انجام این کارهای پمپ جابه جایی مثبت به دو دسته رفت و برگشتی و دورانی تقسیم بندی می شود.
پمپ رفت و برگشتی بوده که با محبوس کردن سیال در یک فشای بسته و انتقال انرژی از طریق حرکت های رفت و برگشتی باعث افزایش فشار سیال می شود.
پمپ های دورانی از خانواه های جابه جایی مثبت هستند سیال بین دندانه های چرخ دنده و پوسته محبوس و با حرکت دورانی باعث بیشر شدن فشار سیال می شود
این پمپ ها از نوع جابه جایی مثبت است که به سه شاخه تقسیم شده اند:
1. پمپ پیستونی
2. پمپ پلانجری
3. پمپ دیافراگمی
پمپ های رفت و برگشتی برای فشار های بسیار زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. پمپ های که برای تزریق سیالات به کار می رود به نام پمپ های مترینگ یا دوزینگ پمپ ها هستند که هدف این پمپ ها تزریق دقیق سیال نیست و به پمپ های رفت و برگشتی فشار بالا معروف می باشند.
مهم ترین قطعات برای افزایش فشار در این پمپ ها عبارت اند از:
1. پیستون ؛ پلانجر
2. سیلندر یا محفظه انتقال انرژی
3. شیر یک طرفه در لاین های ورود و خروجی متصل به سیلندر
با حرکت رفت و برگشتی پیستون در سیلندر و دادن انرژی به سیال باعث افزایش فشار آن می شوند. این دسته پمپ ها انرژی مکانیکی را از طریق پیستون به سیالاتی که در سیلندر قرار دارد انتقال می دهد. شیر های یک طرفه ورودی و خروجی متصل به سیلندر ها هستند که در مسیر لاین ورودی و خروجی سیال به داخل سیلندر نقش اساسی در افزایش فشار سیال را ایفا می کند. با حرکت پیستون به عقب، توپی شیر یکطرفه از روی نشیمن گاه خود فشرده شده و امکان خروج سیال را غیر ممکن می سازد. در هنگام حرکت پیستون به سمت جلو، عکس این عمل اتفاق می افتد و این پمپ ها براساس حرکت رفت و برگشتی یپستون و پلانجری در داخل سیلندر بوده که این حرکت براساس روش های ذیل بوجود آمده است.
مکانیزم تبدیل حرکت های دورانی به رفت و برگشتی
· برقی
· مکانیکی
حرکت رفت و برگشتی مستقیما تولید و یا وسیله یک سری مکانیزم ، حرکت دورانی ، رفت و برگشتی تبدیل می شود. برخی از مکانیزم ها جهت حرکت دوران های رفت و برگشتی اند که عبارت اند از :
1. استفاده از برق و خاصیت مغناطیسی
در یک روش با استفاده از یک بوبین و یا سیم پیچ و فرکانس شبکه باعث جذب یک قطعه و دفع آن می گردد این عمل برگشتی در یک میله که ممکن پلانجری بوده ، که این عمل باعث به وجود آمدن حرکت های رفت و برگشتی می باشد. با تغییر فرکانس شبکه میزان و تعداد استروک در واحد زمان تنظیم می شود.
2. مکانیزم های بادامکی
این مکانیزم ها به همراه یک میله راهنما، حرکت دورانی الکتروموتور به حرکت رفت و برگشتی در پمپ ها تبدیل می شود.
تبدیل حرکت دورانی به رفت و برگشتی
تبدیل این حرکت با استفاده از بادامک و انتقال آن بهیک محور بنام دسته پیستون به دو صورت انجام می پذیرد، دسته شاتون به صورت مستقیم و یا با واسطه ای بنام کروس هد به پیستون متصل شده و باعث حرکت پیستون می شود. در ذیل این دو مکانیزم توضیح داده شده است.
الف) مستقیم یا بدون کروس هد
سیستم اتصال بین میل لنگ و پیستون بدون واسطه بوده و در این مکانیزم دسته شاتون دارای مقداری حرکت زاویه ای می باشد. این حرکت ها به صورت ناخالصی ها اعمال شده است و در هنگام حرکت به جلو نیرویی را به سیلندر وارد و در هنگام برگشت همان فشار و نیروی را به نقطه مقابل در سیلندر تحمیل نموده.
ب) غیر مستقیم یا کروس هد دار
در این مکانیزم دو قطعه به عنوان رابط دسته پیستون و شاتون استفاده می شود. که نیوری موجود در دسته شاتون ابتدا به کروس هد و سپس به پیستون منتقل می شود. تمام نیرو های جانبی منتقل شده توسط کروس هد تحمل و نیروی خالص رفت و برگشت از طریق دسته پیستون انتقال داده می شود. این سیستم دارای کاهش استهلاک است و امکان استفاده در دو طرف پیستون را جهت انتقال انرژی به سیال دارد.
مکانیزم انتقال انرژی مکانیکی به سیال
برای استفاده بهینه از مجموعه سیلندر و پیستون ، طراحی انجام گرفته که به آن سیستم یطرفه و یا دو طرفه گویند.
الف: یک طرفه
در صورتی که عمل حبس و انرژی دادن به سیال فقط در یک طرف سیلندر و پیستون صورت پذیرند به آن یطرفه می گوییم.
ب: دو طرفه
در صورتی که عمل حبس و انرژی دادن به سیال در دو طرف سیلندر و پیستون صورت می گیرد که به آن دو طرفه می گویند. در سیستم های دو طرفه یک طرف پمپ در حال انرژی دادن به سیال است و طرف دیگر آن در حالت مکش سیال به داخل محفظه سیلندر می باشد. این نمونه دارای مزایایی می باشد که در راستای کاهش نوسانات در دبی و فشار خروجی می باشد.