دوزینگ پمپ از مهم ترین و پرکاربرد ترین نوع پمپ های رفت و برگشتی در صنایع می باشند، جزء خانواده پمپ های مثبت بوده، توانایی تزریق مقدار دقیقی مواد شیمیایی به محل مورد نظر را دارند. به همین جهت دوزینگ پمپ یا پمپ تزریق نامیده می شوند.
دبی این پمپ ها به صورت دستی و یا اتوماتیک و بسته به شرایط فرایندی قابل تغییر و کنترل می باشد. در محدوده وسیعی از پمپاژ مواد شیمایی ، اسید ها ، سیالات خورنده و یا مایعات ویسکوز و اسلاری کاربرد دارند. دقت کورس این پمپ ها بسیار زیاد بوده چون در هر کورس مقدار مشخصی از سیال را پمپاژ می نمایند.
همانطور که اشاره شد میزان دبی در پمپ های جابه جایی مثبت غیر وابسته به فشار سیستم می باشد و مقدار آن تغییر نمی کند در صورتی که پمپ های دینامیکی میزان دبی پمپ ، تابع فشار سیسستم بوده و با تغییر فشار ، میزان دبی سیال تغییر می کند. برای روشن شدن آن مثالی می زنیم : فرض کنید دیگ بخاری با دبی 100 تن در ساعت و با فشار 60 بار در سرویس بوده و تغذیه آب توسط یک پمپ دینامیکی تامین می شود، یک پمپ دوزینگ میزان دقیقی از فسفات را با فشار 60 بار به داخل دیگ تزریق می کند اگر بنا به دلیل پروسسی فشار دیگ به 64 بار افزایش یابد میزان سیال تزریقی همان مقدار قبلی می باشد در صورتی که دبی پمپ دینامیکی که آب را به داخل این دیگ بخار تزریق می کند کاهش می یابد. میزان دبی پمپ های دوزینگ با تغییر طول کورس پمپ تنظیم می گردد. در بیشتر دوزینگ پمپ ها از یک پیچ میکرومتری یا چیزی شبیه آن برای تنظیم دبی استفاده می شود. این پیچ می تواند با یک عملگر پنوماتیکی و یا الکترونیکی جایگزین گردد. در این حالت عملگر با سیگنالی که از سیستم کنترلی دریافت کرده ، دبی را به صورت اتوماتیک تنظیم می کند. در بعضی موارد ممکن است که به منظور کنترل دبی از الکتروموتور های دور متغیر، موتور های پنوماتیکی و یا هیدرولیکی نیز استفاده شود اما عموما نیروی محرکه این پمپ ها توسط یک الکتروموتور جریان متناوب AC دورثابت فراهم می شود.
اگرچه دوزینگ پمپ ها عموما می توانند برای دبی صفر تا حداکثر تنظیم شوند، اما دقت عمل آن ها ممکن است کاهش یابد. عموما سازندگان پمپ، محدوده 10 تا 100 درصد دبی را به عنوان محدوده عملکرد دقیق دستگاه مشخص می نمایند. ماگزیمم دبی هر پمپ با توجه به نسبت گیریبکس، قطر پیستون و دور الکتروموتور تعیین می شود. حدود دبی حداقل از 0.4 گالن در ساعت یا 1.5 لیتر بر ساعت شروع شده و بزرگترین دوزینگ پمپ ها ، بیشتر از 2500 گالن بر ساعت یا دبی تولید نمی کنند. فشار خروجی این پمپ ها بسته به نیاز مشتری می تواند تا چند هزار بار تولید شود. پمپ تزریق ها برای دبی های کم مورد استفاده قرار می گیرند.
مکانیزم حرکت و نحوه کنترل دبی در دوزینگ پمپ ها
غالبا بیشتر مکانیزم های حرکتی مشترک این پمپ ها شامل چرخنده غوطه ور در یک محفظه روغن بوده که جهت افزایش طول عمر چرخنده ها می باشد. مشخصه های مکانیزم حرکت، عموما در ارتباط با نحوه کنترل جریان می باشد به این معنا که مکانیزمی مناسب تر است که توانایی کنترل جریان دقیق تری را داشته باشد. یاد آوری می گردد که یکی از روش های کنترل دبی ، افزایش یا کاهش کورس موثر پیستون می باشد.
تجهیزات جانبی دوزینگ پمپ ها
عملکرد صحیح پمپ های دوزینگ وابسته به انتخاب مناسب تجهیزات جانبی می باشد، در زیر به متداول ترین تجهیزات جانبی این پمپ ها اشاره شده است.
میزان فشار تولیدی در پمپ های رفت و برگشتی نامحدود و بستگی به میزان مقاومت سیستم جانبی و پمپ دارد برخی اوقات ممکن است در اثر مشکل در این سیستم، فشار پمپ افزایش و باعث آسیب رساندن به پمپ یا تجهیزاتن جانبی شود برای محافظت لوله ها و پمپ در مقابل افزایش فشار ناخواسته از شیر ایمنی استفاده می شود. در این حالت یک مسیر انحرافی در نظر گرفته شده و شیر اطمینان در یک مسیر قرار داده می شود. مسیر خروجی شیر اطمینان به مسیر کم فشار در ورودی پمپ متصل می باشدتاقبل از رسیدن فشار به حد خطر عمل کرده و سیال رابه سمت ورودی پمپ هدایت نماید.
معمولا در مسیر ورودی پمپ ها نصب شده و از ورود ذرات و گرد و غبار به همراه سیال به داخل پمپ جلوگیری می کند.
در پمپ های جا به جایی مثبت نوع رفت و برگشتی جریان پمپ دارای قطع و وصل یا نوسانات می باشد برای کم کردن این نوسانات از یک دمپر برای ورودی مسیر خروجی پمپ استفاده می شود.
