آدمی تا چیزی را از دست ندهد برایش ارزشمند نمیشود ...

در خارج از محيط خانه،مبارزه با چادر و روسری و شال و هر چه که نامی از پارچه بر آن بود و می‌توانست قسمتی از موی سر يا صورت زن را بپوشاند به شدت و خشونت و به طرز اهانت‌باری آغاز شده بود. پاسبان‌ها که خود را به شکل دژخيمان مردم معرفی کرده بودند در خيابان و کوچه پس کوچه‌ها همه جا به چشم بودند تا زن دستمال به سری را ببينند و بی‌ملاحظه از موی سياه يا سفيد و هر چيز او صاعقه آسا بر سرش فرود آيند.

این نوشته برای چالش کتابخوانی شهریور ماه 1402 طاقچه تهیه شده است.

سیّد میران، با لحنی خسته که به اندازه کافی نزاکت‌آمیز بود، پرسید که چه نانی به او بدهد، دو آتشه یا کشامن؟ زن، سر به طرف دیگر گرداند، دستی را که با گوشه چادر دم رویش گرفته بود با همان سادگی دلنشین خود عوض کرد و پس از لحظه‌ای تردید و مکث لبهایش به پاسخ جنبید؛ پاسخی چنان شرم‌آلود و آهسته که دوشیزگان نوعروس در هنگام عقد به آخوند می‌دهند.

کتاب شوهر آهو خانم نخستین رمان بلند ایرانی‌ست که انجمن کتاب در سال 1340 تنها سه ماه پس از انتشار آن را به عنوان بهترین کتاب برگزیده سال انتخاب کرد، خواندن آن به تمامی دوست داران ادبیات داستانی معاصر پیشنهاد می‌شود.

درباره ی نویسنده 

علی محمد افغانی، زاده‌ی ۱۱ دی ماه ۱۳۰۳ در کرمانشاه است. پدر وی در ابتدای انقلاب مشروطه از اصفهان به کرمانشاه نقل مکان کرد و در آنجا با مادرش که او نیز اصفهانی بود ازدواج کرد و در کرمانشاه ماندگار شد. اینگونه شد که علی محمد افغانی خود را کرمانشاهی می‌داند زیرا پیشرفت خود را مدیون کسانی چون لاهوتی و رشید‌یاسمی می‌داند وی در کتاب "بافته‌های رنج من" بخشی از زندگی‌اش را بیان کرده است.

بافته‌های رنج اولین رمان ادبی بود که برای ساخت یک سریال از آن اقتباس شد ولی بعد از ساخت، سریال توقیف شد‌ و در نهایت به صورت سانسور شده پخش گردید.

علی محمد یکی از افسران حزب توده بود که در دادگاه به اعدام محکوم گردید که در نهایت با تخفیف به حبس ابد محکوم گشت و که چند سال بعد مورد عفو قرار گرفت. کتاب شوهر آهو خانم را می‌توان نخستین رمان زبان فارسی اطلاق کرد که علی محمد افغانی آن را در زندان نوشته است و در ۱۳۴۰ بعد از آزادی این کتاب را منتشر کرد.

این رمان هزار صفحه‌ای اولین اثر افغانی بود که در زیر به آن پرداخته شده است.

درباره‌ی کتاب 

داستان کتاب در سال ۱۳۱۳ در کرمانشاه رخ میدهد. سید میران سرابی مردی میانسال‌ و عیال‌وار است که صاحب نانوایی و رئیس صنف نانوایی در کرمانشاه است وقتی در نانوایی به جای ترازودار اش نشسته زنی را می‌بیند و زیبایی زن به دل سید میران می‌نشیند و در ادامه داستان پر فراز نشیب آهو همسر سید میران را می‌خوانیم که چگونه زندگی‌اش  به واسطه‌ی تصمیمات سید میران در خور تغییرات قرار میگیرد.

این کتاب واقعیات اسف بار زندگی زنان در جامعه‌ی مرد سالاری را به تصویر می‌کشد و پر از توصیفات زیبا و دل‌نشین است نویسنده هفت سال از زندگی یک خانواده را در رمان با تمام جزییات به تصویر می‌کشد و در این میان به مسائل سیاسی دوران از جمله کشف حجاب و اصلاحات رضا شاه و ... نیز پرداخته شده است. 

سید میران که نمی‌تواند خودش و زندگی‌اش را با تغییرات و تحولات حاکم تطبیق دهد به تدریج سرمایه‌اش را از دست میدهد .

همانطور که در بالا به آن اشاره شد از این کتاب یک فیلم و یک مجموعه ی تلویزیونی اقتباس شده است. 

امتیاز 

کتاب حاوی توصیفات زیبا اما فراوان است که برای خواننده ممکن است کمی زیاده‌گویی تلقی شود، این همه توصیفات فراوان ممکن است به خاطر وقت آزاد نویسنده در زندان و یا به علت دوری از محیط بیرون باشد.

افغانی سعی بر آن داشته تا این محیط را در ذهن خود در زندان توصیف کند به همین خاطر اشاره‌ی فراوان به طلوع و غروب خورشید و بعضی گفتگو‌ها ممکن است چندین صفحه را از آن خود کند این پرداختن زیاد به جزییات می‌تواند خواننده را کمی دل‌زده کند اما همچنان اثر کشش خود را دارد و به نوعی این توصیفات فراوان باعث بیشتر غرق شدن خواننده در اثر می‌گردد.

بخاطر عقاید مرد‌سالاری میران و بوالهوسی هما و صبر زیاد آهو ممکن است گاهی خواندن کتاب شما را آزار دهد اما هر چه کتاب بیشتر پیش می‌رود جذابیت آن بیشتر می‌شود به طوری که خواننده در انتها به این نتیجه می‌رسد که هیچ یک از شخصیت‌ها سیاه نیست بلکه کتاب مجموعه‌ای از شخصیت‌های خاکستری‌ست که ما در زندگی روزمره بسیار می‌بینیم. در آخر می‌توان گفت این کتاب در شما احساس خشم، نفرت و در عین حال حس ترحم و دلسوزی را ایجاد می‌کند و با اینکه داستان کتاب در سال ۱۳۱۳ رخ می‌دهد اما این داستان را می‌توان در جامعه‌ی امروزی در بسیاری از خانواده‌ها یافت، پس حتما خواندن این کتاب را به همه‌ی علاقه‌مندان به ادبیات و داستان‌های بلند توصیه می‌کنم.

امتیاز من به این کتاب ۴ از ۵ می‌باشد. افغانی سهم به سزایی در آغاز رمان‌نویسی در ایران دارد پس خواندن این کتاب هرگز خالی از لطف نخواهد بود.

نقل قول 

• خداوند هميشه بزرگتر از مشکلاتی است که ما را احاطه می‌کنند.
• در زندگی لحظاتی پیش می آید که انسان نه کسی را دوست دارد نه دلش می‌خواهد کسی او را دوست داشته باشد، از همه چیز و همه کس حتی از وجود خود بیزار است، مثل اینکه تمام نیروها و رشته‌های زندگی را از او بریده‌اند، نه میل به کار کردن دارد و نه اشتهای خوردن، دلش می‌خواهد خاموش و تنها در گوشه‌ای بنشیند و به نقطه‌ی ثابتی خیره شود، یا اینکه صورتِ اشک آلودِ خود را در متکا فرو برد و به هیچ چیز نیندیشد.
• در روح انسان زنجيری هست که حوادث يا مشاهدات زندگی گاه آن را به تکان می‌آورد، تکانی که مبداء تغييرات و تحوّلات تازه در طرز انديشه و عمل و به‌طور کلّی درک زندگی می‌گردد.
• عشق آن چراغ پای صحنه‌ای است که زيبايی‌ها را به حد اکمل آن شکوه می‌بخشد.
• آدم گوشت تنش را بکند و بخورد بهتر است تا نان مردی را که زن ديگر نيز در خانه دارد.
• اگر تو را آن‌طور که دلت بخواهد دوست بدارد، قدر اين دوستی را آن‌طور که او می‌خواهد خواهی دانست؟
• اين موجود لطيفی که خدا از دنده چپ آدم آفريد حرفش مانند قول و وفايش هرگز سند نبوده و نيست. هر چه هم آزموده و دانا باشد باز يک دنده‌اش کم است، يک پای تجربه‌اش می‌لنگد، سطحی و اوّل بين است، کارهايش از روی غريزه است نه انديشه و عقل، شتاب می‌کند و پشيمان می‌شود، جوش می‌زند و کف می‌کند و سر می‌رود.
• انسان وقتی که بخواهد يا مجبور بشود می‌تواند به همه چيز عادت کند.
• ضمنا اين را هم بدان که عشق و محافظه کاری هرگز با هم مناسبتی نداشته‌اند.
• هر چيزی کم‌اش خوب است.، جز دوستی و عشق، که يا بايد اصلاً نباشد يا اگر هست مثل آب اقيانوس‌ها پايان‌ناپذير باشد.
• همه چيز را می‌شود با خواهش و تمنّا، يا زور و پول قبول کرد جز عشق را. کار دل بود نه خشت و گل.
• خداوند هيچوقت همه آرزوها را يکجا برآورده نمی‌کند. هرچيزی موقعی دارد.
• بهشت عشق با همه عظمت آسمانيش اگر از مسئوليت زندگی خالی باشد از جهنّم نيز پست‌تر است.
• شهرت و آبرو يکی از آن کالاهايی است که اگر يک بار زيان ببيند برای هميشه بازارش تخته می‌گردد.
• تأخير معشوقه از نظر عاشق معمولاً نه گناه است نه عقوبت، چاشنی عشق است؛ کششی است که لطف دلبری را افزون می‌سازد.
• حرکت و جنبش اگر همه جا همدم موفقّيّت نيست، سکون و تسليم در عوض همسر مادام‌العمر ناکامی است
• انسان وقتی چيزی از دستش می‌رود آن‌چه برايش مانده است عزيزتر می‌گردد.
• هيچ دروغ و تقلّبی بهتر از راستی نيست.

کتاب‌های معروف و پرفروش حتی اگر مطابق با سلیقه‌ی هرکسی نباشند، خواندنشان باعث می‌شود با جامعه‌ی کتابخوانی هم‌گام شویم.

در ادامه سراغ کتاب های پر‌فروش دیگری می‌رویم که هر کدام به دلایل مختلفی نظیر؛ از تب جامعه گرفته تا تبلیغات ناشران و فعالان مجازی، از ایده‌ی تازه تا دنبال‌کردن سوژه‌ای که همواره موفق بوده، از قیمت به‌صرفه تا دست‌گذاشتن روی دغدغه‌ی جامعه و ... پرفروش شده‌اند. با انتخاب هر کدام می‌توانید وارد صفحه آن کتاب در طاقچه شوید و مطالعه آن کتاب را همین الان با کد تخفیف Salam به عنوان اولین کتاب الکترونیکی با ۵۰٪ تخفیف از طاقچه دریافت و شروع کنید.

برای دیدن لیست چنین کتاب‌هایی می‌توانید به صفحه چالش کتابخوانی شهریور ماه سر بزنید.