پیش تر در مقاله ای با عنوان روش های نامگذاری برند به اصول کلی انتخاب نام برای برند اشاره کرده بودم. اما در این مقاله به طور تخصصی به یکی از تکنیک های معروف و قدیمی نامگذاری برند اشاره خواهم کرد.
یکی از تکنیک های رایج نامگذاری برند در دنیا که از دیرباز رایج بوده است، استفاده از فامیلی بنیانگذار برای نام برند است که بعضا به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم صورت پذیرفته.
به عنوان مثال آجیل برادران حسینی، فرش عظیم زاده، کبریت توکلی یا پوشاک هاکوپیان مستقیما برگرفته از شهرت و فامیلی بنیانگذاران این برندها نامگذاری شده اند و سولیکو (سلیمانی کمپانی) یا ریزار (برند مربوط به محمدرضا گلزار) نمونه برندهایی هستند که به طور غیر مستقیم به نام بنیانگذار در آن ها اشاره شده است.
در ادامه چند نمونه از برندهای معروف غیر ایرانی نیز که با نام فامیلی بنیانگذارانشان نامگذاری شده اند را ذکر می کنم:
گوچی، لاکوست، بوئینگ، لیپتون، بوش و ...
آدولف داسلر نیز بنیانگذار برند آدیداس است که نامش به طور غیرمستقیم در نام برندش وجود دارد.
برند معروف اچ پی نیز برگرفته از نام دو شریک است: بیل هیولت و دیو پکارد.
سوال اینجاست که آیا این تکنیک نامگذاری رایج همیشه مناسب است و یا به طور کلی در عصر امروز مردود و نامناسب قلمداد می شود؟
پاسخ اینست که جواب مطلقی در این رابطه وجود نداشته و همه چیز به نام فامیلی شما بستگی دارد.
در این مقاله به نکات مهمی اشاره خواهم کرد که به طور تجربی و علمی در طول سال های فعالیت در حوزه مشاوره برندسازی با آن ها مواجه شده ام و یا در مقاله های مختلف مطالعه نموده ام.
پیش از نامگذاری برند به نام فامیلی حتما به این نکات توجه نمایید:
اولین و مهمترین نکته ای که می بایست برای نامگذاری برند در نظر داشته باشید اینست که آیا فامیلی شما قابلیت ثبت در طبقه مدنظر فعالیت شما را دارا می باشد یا خیر.
این احتمال وجود دارد که پیش از شما کسی با همین فامیلی یا شبیه آن، برندی را در طبقه کالایی یا خدماتی شما به ثبت رسانده باشد و یا اینکه بنا به هر دلیلی فامیلی شما قابلیت ثبت نداشته باشد.
فراموش نکنید که پس از ثبت فامیلی شما به عنوان برند و قوت و قدرت گرفتن نام برندتان، کم کم سر و کله ی برادرها، عموزاده ها، افراد با فامیلی های مشترک و ... پیدا خواهد شد که وارد صنعت شما شده و از نام و اعتبار برند شما (که فامیلی آنان نیز هست) بهره خواهند برد. البته احتمالا بتوانید این موضوع را از طریق قانونی پیگیری کنید ولی در بسیاری از موارد مدیریت این مساله، پر هزینه، پردردسر و گاهی بی نتیجه خواهد ماند.
فامیلی های پرتکرار، محبوب و بسیار معروف قطعا برای انتخاب نام برند مناسب نیستند. چرا که پیش از شما صدها نفر از این نام برای برند خود استفاده کرده اند و در آینده نیز صدها نفر از این نام استفاده خواهند کرد. نام هایی مانند: محمدی یا محمد(زاده، پور، نیا و ...) یا حسینی یا حسین (زاده، نیا و ...)
به طور معمول وقتی شما برندی را با نام فامیلی می شنوید، احساس می کنید این برند قدیمی است. اگر تمایل دارید که برندتان قدیمی به نظر نرسد، توصیه می کنم از فامیلی خود برای نامگذاری برندتان استفاده نکنید مگر آنکه فامیلی خیلی خاصی داشته باشید.
بعضی از فامیلی ها ممکن است در فرهنگ و جغرافیای دیگر، معنای بدی داشته باشند که حتما پیش از نامگذاری برند می بایست معنای فامیلی خود را در فرهنگ ها و یا زبان های مختلف جستجو کنید.
برخی از فامیلی ها ممکن است در گذشته وابستگی به حزب یا نهاد خاصی داشته و امروز استفاده از آن برای نام برند موجب ایجاد دردسرهای قانونی یا اجتماعی برای کارفرما شود.
خاص بودن نام فامیلی شما کافی نیست. بلکه باید راحت و مناسب تلفظ شود و پیچیدگی زیادی برای مخاطب نداشته باشد. مخاطب شما بتواند آن را به راحتی به خاطر بسپارد و ترجیحا نگارش ساده و راحتی نیز داشته باشد. خصوصا اگر در فضای مجازی فعالیت می نمایید و نام شما زیاد تایپ و یا گوگل می شود.
معمولا کارکنان شما دوست ندارند جایی بگویند که برای فلانی کار می کنند. آن ها ترجیحا میدهند نام فروشگاه یا برندشان نام شخص نباشد تا حس بهتری در زمان معرفی شغل خود به دیگران داشته باشند.
این مهم بعضا در خصوص مشتریان نیز صادق است. (این مورد یک اصل قطعی و کلی نیست)
حواستان باشد که فامیلی شما با صنفی که در آن کار می کنید نامرتبط نباشد و مخاطب را سردرگم نکند. مثلا فامیلی باغدار برای یک کلینیک دندانپزشکی یا فامیلی نجاریان برای یک فروشگاه پوشاک!
حواستان باشد که فامیلی شما ذهن مخاطب را اشتباها به سمت فعالیت دیگری منحرف نکرده و مخاطب را سردرگم نکند.
برخی از افراد مشهور با استفاده از اسم و فامیل خود برای محصولاتشان، تاثیر بالایی بر برندینگ و مارکتینگ محصول میگذارند که این اقدام می تواند پسندیده و صحیح باشد. مانند: عطر مهران مدیری یا عطر نوید محمدزاده. اما اگر کسی شما را نمی شناسد، شاید هیچ گاه عطر شما را نخرد. مثلا عطر رضا طاهری (نام خودم!)
فراموش نکنید که اگر نام برند شما فامیلی شما باشد، احتمالا کمتر کسی حاضر خواهد شد برندی که به نام فردی دیگر است را خریداری کند یا با او شریک شود. چون گمان می کند که همه چیز به نام شریکش یا صاحب قبلی تمام خواهد شد.
همانطور که خوشنامی شما بر برندی که به نام شماست تاثیر می گذارد، بدنامی احتمالی شما در بازار نیز می تواند برند شما را به نابودی بکشاند. این مهم یکی از ریسک های قابل توجه در مورد برندهایی است که به نام مدیرانشان نامگذاری شده اند.
بعضی از فامیلی ها نام منطقه، جغرافیا یا خیابان خاصی هستند که اگر به عنوان نام برند انتخاب شود می تواند غلط انداز باشند و مخاطب را سرگردان نمایند.
برخی از نام ها یا فامیلی ها جنسیت مشخص مردانه یا زنانه دارند که کاملا شخصیت برند را مردانه یا زنانه می کند. به این نکته توجه داشته باشید. مثلا رب رضا، آبمیوه مجتبی، فروشگاه لباس مردانه! و زنانه نازنین انوری و ...
همچنین برخی از فامیلی ها بر شخصیت اجتماعی، مذهبی و فرهنگی برند شما تاثیر خواهند گذاشت. مثلا لبنیات قرآنی، فروشگاه آشفته و یا ...
قطعا موارد بیشمار دیگری در این خصوص وجود دارند که به شرط حیات در آینده به این مقاله ضمیمه خواهم کرد.
مقاله را با مصرعی از استاد فقیدم مرحوم دکتر احمد روستا به پایان می رسانم:
هرکه نامش نیک نانش بیشتر...
