رنگ آبی آسمانی سنگ فیروزه، یکی از پرطرفدارترین رنگ‌ها در دنیای جواهرات است. در بسیاری از تمدن‌های قدیمی، این سنگ قیمتی برای هزاران سال به عنوان یک سنگ مقدس و یک طلسم خوش شانسی مورد احترام بوده است. قدیمی ترین شواهد مبنی بر استفاده از فیروزه، در مصر یافت شده است؛ در مصر آثاری منبت‌کاری شده با فیروزه کشف شد که قدمت آن به حدود 3000 سال قبل از میلاد می‌رسد.
در ایران باستان، سنگ فیروزه به عنوان محافظ انسان در برابر مرگ غیر طبیعی استفاده می‌شد. در گذشته اعتقاد داشتند که در صورت قرار گرفتن انسان در برابر خطرات زندگی، سنگ فیروزه تغییر رنگ می‌دهد؛ البته که سنگ فیروزه می‌تواند دچار تغییر رنگ شود اما این تغییر لزوماً نشانه خطر قریب الوقوع نیست. این تغییر می‌تواند در اثر تابش مستقیم نور خورشید یا واکنش شیمیایی ناشی از مواد آرایشی، روغن و .... ایجاد شود.
حتی در زمان های گذشته، فیروزه نماد ثروت و برکت بود. زکریای قزوینی در این مورد نوشته است:
«دستی که فیروزه بپوشد و با آن مهر بزند، هرگز فقر را نخواهد دید».
در آن دوران، فیروزه را اغلب بر روی لباس به عنوان جواهرات می‌پوشیدند و یا آن را با مروارید احاطه می‌کردند تا از پوشنده خود در برابر "چشم بد" محافظت کند. تا زمان جنگ های صلیبی که فیروزه وارد بازار اروپا شد و محبوبیت جهانی پیدا کرد. در واقع از آن دوره است که نام «turquoise» به معنای «ترکی» را به خود گرفته است زیرا سنگ فیروزه ایرانی از طریق ترکیه به سایر کشورها ارسال می‌شد.
فیروزه ایرانی از قدیم الایام در جهان شناخته شده و حداقل از 7000 سال پیش، فیروزه از معدن نیشابور در شمال شرق ایران استخراج شده است. به تدریج استخراج فیروزه در معدن فیروزه نیشابور گسترش یافت و با گذشت زمان و با استفاده از ابزارهای مناسب برای شکستن سنگ ها و ایجاد تونل، ذخایر بیشتری از فیروزه در دسترس متخصصین قرار گرفت.
در سال 1850 باروت برای اولین بار در معادن نیشابور مورد استفاده قرار گرفت و سرعت استخراج را افزایش داد اما با کاهش اندازه فیروزه‌های استخراج شده، ارزش آن به طور چشمگیری کاهش یافت. تا پایان دوره صفویه، معادن نیشابور زیر نظر دولت استخراج می‌شد و معادن آنقدر پایدار بودند که رشد اقتصادی قابل توجهی را برای این سرزمین به همراه داشتند اما با قدرت گرفتن سلسله قاجار، معادن توسط افراد محلی استخراج می‌شد که همین امر منجر به تخریب معادن نیشابور شد. در نتیجه در اواخر سلطنت قاجار تقریباً تمام معادن کاملاً پر از آب و سنگ شد و فیروزه ایرانی جایگاه خود را در بازارهای جهانی از دست داد. خوشبختانه در حال حاضر، سنگ فیروزه نیشابور تقاضای زیادی از سمت بازار جهانی دارد و هر ساله حجم قابل توجهی از سنگ فیروزه ، از دل معادن نیشابور استخراج می‌گردد.
در همه زمان‌ها و در سراسر جهان، سنگ فیروزه به عنوان محافظ طبیعی در برابر قدرت‌های تاریکی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اگر فیروزه در زمان‌های گذشته اسب و سوارکار را از سقوط‌های غیرمنتظره حفظ می‌کرد، امروزه به عنوان سنگ محافظ همه افراد در نظر گرفته می‌شود. سنگ فیروزه در سراسر دنیا طرفداران زیادی دارد و بهترین نوع آن از دل معادن نیشابور استخراج می‌گردد. سنگ فیروزه نیشابور دارای رنگ آبی خاص و کیفیت بسیار بالایی است که سبب می‌شود بتوان خروجی این معدن را بهترین فیروزه دنیا دانست.
امروزه به افرادی که از افسردگی رنج می‌برند، توصیه می‌شود از سنگ فیروزه استفاده کنند. گفته می‌شود که رنگ فیروزه‌ای، اعتماد به نفس بیشتری به انسان هدیه داده و برای درمان بیماری های روحی مفید است. سنگ فیروزه نیشابور علاوه بر کاربردهای شخصی، هدیه‌ای عالی برای افراد خانواده و دوستان است و به آن سنگ دوستی هم گفته می‌شود زیرا برخی معتقدند فیروزه مسئول وفاداری و ثبات در روابط است.
فیروزه نیشابور یک فسفات آلومینیوم مس با سختی 6 است. این سنگ در طبیعت، در تمام طیف رنگ‌ها از آبی آسمانی تا سبز وجود داشته و بیشتر در مکان‌هایی که غلظت بالایی از مس در خاک وجود دارد، یافت می‌شود؛ با این حال فیروزه نیشابور به دلیل کیفیت بالا، رنگ آبی‌تری نسبت به فیروزه سایر معادن دنیا دارد.
در سنگ فیروزه رنگ آبی توسط مس، سبز توسط آهن و مقدار کروم ایجاد می‌گردد. سنگ فیروزه اغلب دارای رگه‌ها یا لکه‌هایی است که بسته به جایی که پیدا شده، قهوه‌ای، خاکستری روشن یا مشکی هستند. این الگوهای پر جنب و جوش و کم و بیش منظم به عنوان "ماتریس فیروزه ای" شناخته می شوند. در سنگ فیروزه نیشابور کمتر این رگه‌ها مشاهده می‌شود و معمولا کاملا یکدست هستند که همین موضوع سبب بالاتر بودن قیمت آن‌ها نسبت به فیروزه های دیگر می‌گردد.
در هنگام خرید سنگ فیروزه نیشابور به رنگ آن توجه ویژه‌ای داشته باشید. رنگ سنگ فیروزه نیشابور آبی مات است و معمولا سطح آن رنگی کاملا یکدست دارد. علاوه بر آن تمامی سنگ‌های خارج شده از دل معادن نیشابور، شناسنامه دار هستند و به هنگام خرید از فروشنده بخواهید شناسنامه سنگ را در اختیار شما قرار دهد. برای تست اصل بودن سنگ فیروزه نیشابور، با یک شی نوک تیز مانند سوزن به آرامی بر روی سنگ بکشید، اگر سنگ دچار خراش شد، آن فیروزه تقلبی است و اگر حالت خود را حفظ کرد، سنگ فیروزه اصل است.
