آسمان‌خراشی بلند و سنگین به نام «تایپه ۱۰۱» که در شهر تایپه ساخته شده باعث فعال شدن گسل خاموش این شهر شده است. گسلی که برای قرن‌ها فعال نبوده حال به دلیل وزن بالای برج تایپه فعال شده و تا کنون دو بار شهر تایپه را با شدت بالاتری نسبت به قبل از ساخته شدن این آسمان‌خراش لرزانده است. سازه‌های سنگین مانند آسمان‌خراش‌ها و سدها باعث وارد شدن فشار عمودی بر ناحیه‌ای محدود از گسل‌های زمین می‌شوند که در ادامه باعث برهم‌خوردن تعادل فشار در کل انحنای اتصالی بین گسل‌ها شده و در نتیجه‌ی این برهم‌خوردگی تعادل فشار زمین‌لرزه‌های شدیدتری ایجاد می‌شوند. وزن آسمان‌خراش تایپه ۱۰۱ حدود هفتصد هزار تن است و در دسته‌ی سنگین‌ترین سازه‌های ساخته‌شده قرار می‌گیرد. این سازه مرکز تجاری تایپه نیز می‌باشد که از این لحاظ حائز اهمیت است.
زمین‌شناس «چنگ هورنگ لین» از دانشگاه ملی عادی تایوان می گوید: استرس ناشی از آسمان خراش ممکن است یک گسل زمین‌لرزه‌ای باستانی را دوباره باز کرده باشد.
دو زمین‌لرزه‌ای که بعد از پایان ساخت این سازه در این منطقه رخ داده است دارای شدت ۳٫۸ و ۳٫۲ در مقیاس ریشتر بوده‌اند و همانطور که اشاره شد تا قبل از این چنین شدت‌هایی از لرزه در این منطقه به ثبت نرسیده است. این دو زمین لرزه درست در زیر این سازه‌ی عظیم رخ داده‌اند.
ساخت و ساز «تایپه ۱۰۱» Taipei 101 با ساختمان‌های بلند دیگر کاملاً متفاوت است زیرا در آن از سازه‌های ترکیبی ساخته‌شده از بتن و فولاد استفاده شده است تا از آن در برابر زلزله و آتش محافظت کند. دکتر «لین» می‌گوید: بنابراین بار عمودی زیادی بر روی پایه خود دارد.
با این وجود افرادی هم هستند که نظری متفاوت دارند مانند «جان ویدال» متخصص زمین‌لرزه در دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس که می‌گوید: یک سازه، تنش موجود در زمین در زیر ساختمان را تغییر می‌دهد، اما این تنش احتمالا به سطحی که در آن زمین‌لرزه رخ می‌دهد نمی‌رسد.
در هر حال آنچه که متخصصان را نگران کرده تغییراتی است که این سازه‌ی ۵۰۸ متری سنگین وزن باعث آن بوده است. متخصصان درگیر با پروژه‌های سازندگی که با سازه‌هایی این چنین سر و کار دارند باید بیشتر از گذشته به تمرکز وزن سازه بر سطحی اندک دقت داشته باشند زیرا بیدار کردن گسل‌های خواب و یا تحریک گسل‌های آرام، زیبایی و فوایدی را که سازه‌ها برای شهرها به ارمغان می‌آورند را بی‌ارزش خواهد کرد.
بسیاری از مهندسان و دانشمندان در مورد تأثیر انواع دیگر ساخت و سازها نگران‌ترند. دکتر «لوبکوفسکی» Zygmunt Lubkowski، تحلیلگر زلزله برای شرکت مهندسی Arup می‌گوید: زمین‌لرزه‌ها در بازه‌های زمانی هزاره تا میلیون‌ها سال رخ می‌دهند. فقط از ۱۰ سال اطلاعات زلزله‌نگاری به سختی می‌توان فهمید که زمین‌لرزه‌های اضافی فقط نویز در سیگنال است یا به دلیل ساختمان.
او همچنین می‌گوید: به خوبی شناخته شده است که انسان می‌تواند زمین‌لرزه را با فعالیت‌هایی مانند استخراج معادن، ساخت مخازن و استخراج نفت و گاز القا کند، جایی که بار زیادی بر یک منطقه بزرگ وارد می‌شود.
یکی از قانع‌کننده‌ترین نمونه‌ها که اثر وزن زیاد سازه بر افزایش فعالیت‌های زمین‌لرزه‌ای را نشان می‌دهد، زلزله سد «کوینا» در هند است که در سال ۱۹۶۷ رخ داد. در اثر این زمین‌لرزه‌ی ۶٫۵ ریشتری، زمین در اطراف سد اخیراً ساخته شده در ایالت ماهاراشترا لرزید و باعث کشته شدن ۱۲۰ نفر و زخمی شدن تعداد بسیاری شد. در این مورد تصور می شود که وزن زیاد آب، تنش‌های موجود در زمین را تغییر داده است.
درباره‌ی موردی دیگر که در ایالات متحده رخ داد اینطور تصور می‌شود که زمین‌لرزه ۵ ریشتری در ماه مه ۲۰۰۱ در دریای شمال، ناشی از آزاد شدن فشار ناشی از استخراج نفت و گاز بوده است.
با در نظر داشتن این اطلاعات به نظر می‌رسد که کارشناسان ساخت و ساز باید احتمال تأثیرگذاری وزن سازه‌ها بر لایه‌های زمین را بالاتر از آنچه که تا کنون تصور می‌شده است ببینند. هدف از ساخت این سازه‌ها فراهم شدن امکاناتی خاص برای مردم است و اگر در ادامه‌ی این ساخت و سازها ایمنی و احتیاط لازم بکار گرفته نشود ارزش واقعی ساخت این سازه‌ها زیر سوال می‌رود. مردم هیچ منطقه‌ای از زمین راضی به این نیستند که سازه‌ای سنگین در شهر و یا اطراف آن‌ها ساخته شود که باعث به خطر افتادن سلامت مردم ناحیه و وارد آمدن خسارت‌هایی در اثر زمین‌لرزه‌ها گردد. در صورت قبول این موضوع که سازه‌های سنگین‌تر خطری برای سلامت شهرها و مردم اطراف این سازه‌ها به حساب می‌آیند می‌توان این نتیجه‌گیری را داشت که این وظیفه‌ی متخصصان امور است تا امکاناتی که به واسطه‌ی ساخت این سازه‌ها ایجاد می‌شوند را به نحوی به مردم برسانند که در واقع نیازی به ساخت سازه‌های سنگین و خطرآفرین در این ابعاد نباشد و تا جایی که امکان دارد از تجمع وزن عمودی جلوگیری شود.
گسترش شهرها به شکل افقی، کاهش تمرکز جمعیت و کاهش انباشت نیاز جمعیتی در ابعادی محدود و همچنین کنترل رشد جمعیت در همه‌ی ابعاد از مهم‌ترین ضروریات مدیریتی امروز مردم زمین است و بدون استثنا تمام جوامع زمین به شدت نیازمند چنین نگرشی در بخش‌های مدیریتی خود هستند تا از این طریق سلامت زمین به آنچه که طبیعی و سالم است بازگردد و در ادامه‌ی این احیای طبیعت سلامت فردی نیز تضمین شود.
برگرفته از:
https://phys.org/news/2005-12-taipei-earthquakes.html
https://www.theguardian.com/environment/2005/dec/02/naturaldisasters.climatechange
