اینکه مقایسه‌ی موفقیت‌ها و شکست‌های خودم با دیگران کار درست یا اشتباهیه، مدت زیادیه که ذهنم رو مشغول کرده. اکثر نظرهایی که به گوشم رسیده بدین مضمون بوده: نباید خودمون رو با دیگران مقایسه کنیم چرا که موقعیت و امکانات افراد با هم فرق میکنه.
بیان دیگر این نظر اینه که موفقیت‌مون رو به رخ کسی نکشیم چرا که شاید امکانات ما را نداشته و به موقعیت دیگران هم غبطه نخوریم چون شاید امکانات آن‌ها بهتر از ما بوده.
مقبولیت عمومی نظر بالا رو تا حدی مدیون تمایل افراد به متواضع نشون دادن خودشون میدونم؛ طبیعتا اینکه بگیم "به رخ کشیدن موفقیت خوبه چون حاصل تلاش و برتری خودمونه و اگه اشتباه کردید، گردن شرایط نندازید." به اندازه‌ی " در شکست با خودتون مهربون و در پیروزی با دیگران متواضع باشید." محبوب نیست و لایک نمیخوره. :)
به نظرم این تفکر چندان منطقی هم نیست؛ بله درسته که من از شرایط دیگران اطلاع ندارم ولی از کجا معلوم این اطلاعات به نفع تصور اولیه‌ی من نمی‌بود؟ شاید اگر من شرایط حریف شکست‌خورده را بررسی می‌کردم، می‌دیدم که اتفاقا شرایط او بهتر هم بوده؟ یا اگر بعد از شکست خوردن به تمامی اطلاعات زمینه‌ای دسترسی پیدا می‌کردم، می‌فهمیدم که سهم من در این وضعیت نامطلوب بیشتر از تصورم بوده؟
متوجه‌ام که تواضع در پیروزی و سرخورده نشدن پس از شکست، ارزش اخلاقی در جامعه دارند و احتمالا دلیل اینکه تلاش می‌کنیم این تفکر را در جامعه گسترش بدیم بیشتر از اینکه منطقی بودن ماجرا باشد، اخلاقی بودن آن است؛ ولی از طرف دیگر عیب‌های زیادی در این تفکر می‌بینم.
اگر موفقیت‌های خود را حاصل موقعیت و شرایط ببینیم، چطور استعدادها و نقاط قوت خود را پیدا کنیم؟ شاید دلیل برتری من در موضوع X استعداد بیشترم بوده و نه بهره‌مندی از شرایط بهتر. اگر با تواضع تمام بگویم شاید موقعیت بهتری داشته‌ام و نقش استعداد و تلاش خودم چندان نیست، احتمال اینکه خود را در این موضوع مستعد بدانم و برای رشد این استعداد تلاش کنم کمتر نمی‌شود؟
اگر بعد از هر شکست یا بعد از اینکه در حوزه‌ای جزو نفرات برتر نبودم، شرایط و موقعیت را اصلی‌ترین عامل شکست خود بدانم، مسئولیت‌پذیری لازمی که برای رشد لازم دارم کی رخ می‌دهد؟ یا بدتر از آن، اگر بدانم که بعد از شکست می‌توانم شرایط را مقصر بدانم، بدون آنکه کسی بتواند این حرف را رد کند (چرا که هیچکس از تمام شرایط اطلاع ندارد)، در آن صورت آیا باز هم تمام تلاشم را خواهم کرد؟
پاسخ قاطعی برای این سوال که "آیا مقایسه‌ی خود با دیگران صحیح است یا نه؟" ندارم؛ به نظرم مقایسه کردن در شرایط تقریبا یا عرفا مشابه، ایراد ندارد. مقایسه کردن سواد و یا موقعیت اجتماعی خودم با دانشجویان مناطق محروم؟ احمقانه. مقایسه خودم با دانشجویان هم‌دانشگاهی یا فامیل و دوستان؟ تا حد خوبی عادلانه.
