هر وسیلۀ مکانیکی یا الکترونیکی جدیدی که اختراع شده و وارد بازار میود را به اصطلاح گجت میگویند.. گجت‌ها باید یک نیاز مهم انسان را برطرف کنند. شاید برایتان عجیب باشد که این حرفا چه ربطبی به فندک دارد . با این توضیح کوتاه خواستم که اولین گجت های پرکاربرد قدیمی را بهتون معرفی کنم. یک سفری هیجان انگیز به قلب تاریخ. جایی که انسان مهمترین کشف خود را انجام داد.. با این مقدمه قرار است به سراغ داستان آتش و گجتی به نام فندک برویم.
از قدیم تا به الان آتش مهمترین عنصر در زندگی انسان بوده است. برای آشنایی با اهمیت آتش کافی است یکم به زندگی روزانه انسانها در جای جای این کره خاکی نگاه کنیم.پخت و پز قسمت جدا نشدی از زندگی انسان است. تو ایران خودمون هنوز برای گرما از آتش استفاده میشود . شاید بگید نه اما مشعلی که در شوفاژخانه ها باعث گرم شدن آب میشود که سپس وارد رادیاتورها میشود توسط آتش کار میکند یا پکیج های خانگی. از انسان‌های نخستین گرفته تا همین انسان مدرن، پیوسته یک وابستگی شدیدی به آتش داشته‌اند. البته در سالیان ابتدایی زندگی انسان، آتش به راحتی امروز در دسترس نبود و کنترلش هم بسیار سخت تر بود. و امروز آتش به راحتی قابل کنترل است.
یکی از اولین داستان‌های شاهنامه کتابی اعجاب انگیرز از فردوسی بزرگ داستان کشف آتش است. داستان از این قرار است که روزی هوشنگ روشن‌روان از شاهان شاهنامه برای تفریح و سرگرمی به کوهستان می‌رود. و به صورت اتفاقی ماری سر راه هوشنگ قرار میگیرد. پادشاه ایران زمین که چاره‌ای جز مبارزه سر راه خودش نمی‌بیند، سنگی از زمین برمی‌دارد و به سوی مار سیاه رنگ پرتاب میکند. مار ازفرار میکند و سنگ به مار اصابت نمیکند ؛ اما سنگ با سنگ‌های دیگر روی زمین برخورد میکند و جرقۀ آتشی پدیدار میشود و به این شکل هوشنگ روشن‌روان نخستین بار نحوه روشن کردن آتش را کشف میکند. هوشنگ آتش را روشنایی ایزدی می‌نامد و آن را هدیه خداوند می‌خواند.
یکی از روایت‌های جذاب دربارۀ جنگ سدۀ ایرانیان هم مربوط به همین داستان هوشنگ پادشاه ایران زمین است. که به خاطر کشف آتش جشنی برپا می‌دارد و آن را جشن سده می‌نامند.
این داستان شاهنامه اگرچه رنگ و رویی اسطوره‌ای دارد، اما اگر نگاهی به اسطوره‌های دیگر کشورها هم بیاندازید، عنصر آتش در تمام آن‌ها یا هدیه‌ای از خدایان است یا اینکه نقش مهمی در زندگی مردمان بازی میکند. آتش در تمام این سالیان مهمترین عنصر برای ادامۀ حیات انسانها بوده و هست.
کمی از دوران اساطیری فاصله بگیریم و به دنیای مدرن امروزی بیاییم. در قرن های میانی با اینکه سال‌ها از کشف آتش می‌گذشت، اما همچنان سنگ‌های چخماق و آتش‌زنه‌ها مهمترین وسایل برای روشن کردن آتش به استفاده میشد. سنگ‌های آتش زنه نوعی سنگ سخت و رسوبی بودند که از نظر علمی در شاخۀ سنگ‌های کوارتز قرار می‌گرفتند. این سنگ‌ها ارزش بالایی دارند و پیدا کردنشان کار راحتی نیست. به صورت ساده بگم که تعداد کمی در طبیعت وجود دارد و جوابگوی نیاز مردم نیست.
اگر مثل من همیشه کنجکاو بوده‌اید که چطوری با سنگ چخماق آتش روشن می‌کنند، باید گفت همه چیز مربوط به ساختار مولکولی میشود.
در واقع آنچه در برخورد دو سنگ آتش‌زنه باعث ایجاد جرقۀ آتش میشود، شبکۀ مولکولی نامنظم این سنگ‌های رسوبی است. فرمول شیمیایی این سنگ‌ها AgNO3 است؛ که یون به حساب می‌آید. مولکول‌های یونی بار مثبت و منفی هستند و معمولاً شکلی کریستالی دارند. نکته جالب اینجاست که سنگ هایی که خاصیت جرقه زدن دارند این ساختار منظم کریستالی را ندارند. سنگ‌های چخماق بر اثر رسوبات دریایی و در طول سالیان شکل گرفته‌اند. همین مسئله سبب شده تا ساختار کریستالی آن‌ها تحت فشار بالا و به طور نامنظمی شکل بگیرد.
کارل آئور فون ولسباخ، دانشمند اتریشی توانست یک فندک دست ساز بسازد. فندک او خیلی کارآمد نبود. کار کردن با آن سخت بود و در هر شرایط آب و هوایی کار نمیکرد.جرج جی. بلاسدل، اهل برادفورد پنسیلوانیا (امریکا)، در سال ۱۹۳۱ وقتی دید این فندکها را میتوان بهینه کرد، دست بکار شد. او یک شرکت کوچک خرید و با بهینه کردن فندک های قدیمی به فندک ها یا گجتی کارا دست پیدا کرد. به این صورت که در جنگ جهانی دوم بسیار ازین فندک استفاده شد. نام این فندک زیپو بود. هنوزم برند زیپو در فندک یکی از مشهورترین و خوش ساخت ترین ها است.
