این، نتیجه‌ای بود که من و امید اخوان عزیز حین بررسی آمار شنونده‌های فصل‌های ۱ و ۱٫۵ پادکست به تدریج به آن رسیدیم. باور این موضوع برای ما سخت بود؛ نه به این معنا که پادکست ۱۰ صبح را شایسته‌ی چنین جایگاهی نبینیم. بیشتر از این تعجب کرده بودیم که چطور ممکن است پادکستی که برای آن تبلیغ نمی‌شود، وضع رسانه‌های اجتماعی‌اش (بطور خاص توییتر و تلگرام) زیاد خوب نیست و برای میزبانان‌اش بیشتر یک سرگرمی جانبی است، این مقدار شنونده داشته باشد.
در ادامه، سعی کرده‌ام روندی که طی شد تا ما چنین نتیجه‌ای برسیم را مستند کنم. با توجه به وضعیت در دسترس نبودن اطلاعات – از هر نوع! – در کشور، شاید این نتیجه دارای فرضیات غیرقابل اثباتی باشد که آن را در نظر نگرفته‌ایم. شاید هم شواهدی وجود دارد که ما به آن دسترسی نداریم. در نتیجه فرض شخصی من و امید این است که بر اساس استدلال‌های زیر، تا زمانی که مدرکی به دست ما نرسد که بتواند اثبات کند پادکست مدیریت، کارآفرینی و استارتاپ‌های دیگری جز ۱۰ صبح بیشتر شنونده دارد، می‌توانیم بپذیریم که پادکست ۱۰ صبح، پرشنونده‌ترین پادکست به زبان فارسی در حوزه‌ی خودش است.
بر اساس آماری که دوستان‌مان در شنوتو (میزبان اصلی ۱۰ صبح) ارائه داده‌اند (و البته صرفاً خودشان به آن دسترسی دارند)، پادکست ۱۰ صبح تاکنون بیش از ۶٫۶ میلیون ثانیه (بیشتر از ۱۱۰ هزار دقیقه) شنیده شده است. این آمار، مربوط به کل ثانیه‌های شنیده شدن است و اگر کسی پادکست را یک ثانیه و دیگری ۶۰ ثانیه گوش کرده باشد، مجموعاً ۶۱ ثانیه محاسبه شده است. طبق اعلام شنوتو، این آمار پادکست ۱۰ صبح را در رتبه‌ی اول پرشنونده‌ترین پادکست‌های رده‌بندی مدیریت و کارآفرینی سایت شنوتو قرار می‌دهد.
سوال طبیعی (که برای خود ما هم پیش آمد) این است که پس چرا از میزان بازدیدها و نیز پنل مدیریت پادکست در شنوتو نمی‌توان به چنین اعدادی رسید. نکته اینجاست که شنوتو با همکاری تعدادی سایت همکار (اصطلاحاً affiliate)، پادکست‌های خود را در دیگر سایت‌ها هم پخش می‌کند. موتور پخش در سایت‌های همکار هم در سایت شنوتو قرار دارد؛ در نتیجه اگر یک پادکست در چند سایت همکار هم پخش شود، باز هم آمار آن در شنوتو قابل محاسبه است. در نتیجه بخش قابل توجهی از آمار شنیده شدن ۱۰ صبح، مربوط به affiliate ها و در صدر آنها وب‌سایت هفته‌نامه تجارت فردا است.
اما شنوتو، تنها میزبان پادکست نیست و رقبایی نیز دارد. برای اطمینان، رقبای شنوتو را نیز بررسی کردیم.
ناملیک، بیشترین شباهت را به شنوتو دارد. در ناملیک دسته‌بندی مدیریت و کارآفرینی با نام «کسب و کار» شناخته می‌شود. از بینفهرست گویندگان ناملیک، پادکست‌های بیزینس ترند، سبکتو، نوین مدیران، کاریا، وبلاگ آواتک، وبلاگ زمانا و وب‌سایت فرانش، پادکست‌هایی با موضوع کسب و کار منتشر کرده‌اند. بجز سبکتو، سایر این پادکست‌ها مدت‌هاست (بعضاً ۳ سال) که بروز نشده و در نتیجه اصولاً یا شنونده‌ای ندارند یا بخاطر عدم تبلیغات (ناشی از عدم فعالیت)، تعداد آنها بسیار اندک است.
تنها پادکست فعال این حوزه، سبکتو است. هرچند سبکتو مطالب خود را چه در شنوتو و چه در ناملیک در دسته‌بندی‌های مدیریت، کارآفرینی و کسب و کار منتشر می‌کند، اما ذاتاً نمی‌توان آن را پادکست این حوزه (یا لااقل مشابه با ۱۰ صبح) دانست. اغلب پادکست‌های سبکتو خلاصه‌ی کتاب و مقاله (میکروکتاب و میکرو مقاله) هستند و الزاماً محتوای اصیل (به معنای اوریجینال) ندارند. هرچند تولید محتوای سبکتو انصافاً ارزشمند است، اما نمی‌توان آن را با محتوای تولید شده در ۱۰ صبح مقایسه کرد و آن دو را رقیب هم دانست.
بعلاوه، آمار شنیده شدن ۱۰ صبح در شنوتو بیشتر از سبکتو است و در ناملیک هم سبکتو اندکی بیشتر از شنوتو شنونده دارد. اگر آمار الکسا را در نظر بگیریم، پادکست‌ها در شنوتو تا ۳ برابر بیشتر از ناملیک امکان شنیده شدن دارند و در نتیجه هم از نظر وجود affiliate ها و هم خود پلتفرم، شنوتو نقش کلیدی‌تری نسبت به ناملیک در شنیده شدن پادکست‌ها دارد. در نتیجه اگر ۱۰ صبح در شنوتو بالاتر از سبکتو قرار گرفته، احتمالاً در آمار کلی شنوتو و ناملیک هم همین‌طور است. از طرف دیگر پادکست‌های منتشر شده در این دو پلتفرم، در برخی مواقع یکسان نیستند و در نتیجه نمی‌توان این دو عدد را الزاماً و با دقت با یکدیگر جمع کرد. به نظر می‌رسد بیشترین میزان شنیده شدن سبکتو از طریق کانال تلگرام این پادکست باشد. اینکه این نوع از شنیده شدن را می‌توان پادکست (به معنای عرفی آن) دانست یا نه را به خواننده واگذار می‌کنم.
فیدیبو، پلتفرم دیگری است که اخیراً به بازار پادکست و کتاب صوتی وارد شده است. در زمان نگارش این مطلب (۱۵ اردیبهشت ۹۷) تنها ۵ کانال پادکست (استرینگ کست، داستان شب، دیجی‌کالا مگ، رادیو جولون و کانال بی) در فیدیبو عرضه می‌شدند که هیچ‌کدام به دسته‌ی مدیریت، کارآفرینی و استارتاپ‌ها تعلق ندارند.
تهران پادکست، پلتفرم دیگری است که در دسته‌بندی کارآفرینی خود، تنها میزبان رادیو الوپیک است که ذاتاً یک پادکست مدیریت و کارآفرینی نیست.
از بین میزبانان پادکست غیر ایرانی نیز ساوندکلاد را بررسی کردیم. در زمان نگارش این مطلب (۱۵ اردیبهشت ۹۷) جستجوی کلمه‌ی «پادکست» در بخش people ساوندکلاد به ۸۵ کانال پادکست می‌رسید که از بین آنها مجله کسب و کار کاسبی و سبکتو در حوزه‌ی مدیریت، کارآفرینی و استارتاپ‌ها قرار داشتند. سبکتو هیچ پادکستی در ساوندکلاد منتشر نکرده و صرفاً کانال را ثبت کرده بود. مجله کسب و کار کاسبی هم در ۵ ماه گذشته فعالیتی نداشته و حداکثر تعداد دفعات پخش اپیزودهای آن ۷۸ بار بود. در نتیجه در ساوندکلاد هم پادکستی برای رقابت با ۱۰ صبح پیدا نکردیم.
آخرین گزینه برای اطمینان، مراجعه به لیست‌هایی بود که برخی کاربران مشتاق از پادکست‌های فارسی منتشر کرده بودند.
در فهرست آقای هادی مطلع (که نام ۱۰ صبح هم در آن آمده است)، نام رشدینو، سبکتو، کاربانک، گپ‌ران، مسیر و همفکر در حوزه‌ی مدیریت، کارآفرینی و استارتاپ‌ها دیده می‌شود. بجز سبکتو (که پیش از آن در مورد آن مفصلاً صحبت شد)، سایر پادکست‌ها فقط در شنوتو منتشر شده و در نتیجه تعداد شنوندگان ۱۰ صبح از آنها بیشتر است.
در فهرست سایت تمدن دات نت هم پادکست بی‌نام دیده می‌شد که چون صرفاً در یک وب‌سایت (و نه پلتفرم‌های پخش پادکست) منتشر می‌شود، نمی‌تواند تعداد شنونده‌ی بسیار بالایی داشته باشد.
برای اطمینان از اینکه چیزی از قلم نیفتاده، در اکانت توییتری خودم هم درخواست معرفی پادکست‌های حوزه‌ی مدیریت، کارآفرینی و استارتاپ را مطرح کردم. کلیه‌ی پادکست‌های معرفی شده را پیش از این می‌شناختیم و مشخص بود که وضعیت شنونده‌های ۱۰ صبح از آنها بهتر است. نکته‌ی جالب، معرفی یک لیست از پادکست‌های فارسی در گیت هاب بود که باعث شد اطمینان حاصل کنیم که ۱۰ صبح، به احتمال بسیار زیاد پرشنونده‌ترین پادکست مدیریت، کارآفرینی و استارتاپ‌های فارسی است.
این لیست، جدا از علت مراجعه‌ی ما به آن، فهرست بسیار خوبی از پادکست‌های کمتر شناخته شده را به مخاطبان معرفی می‌کند و دیدن آن در هرحال خالی از لطف نیست. در این فهرست مجموعه پادکست‌های کار و کسب (پخش صرفاً در تلگرام) و فینتاک (پخش صرفاً در شنوتو) دیده می‌شدند که اولی بخاطر «تک کاناله بودن» (و عدم امکان استفاده از affiliate ها) و دومی بخاطر اول بودن ۱۰ صبح در شنوتو، مخاطب بیشتری از پادکست ۱۰ صبح ندارند.
در نتیجه به نظر می‌رسد پادکست ۱۰ صبح، پرشنونده‌ترین پادکست مدیریت، کارآفرینی و استارتاپ‌ها به زبان فارسی است.
این یادداشت در وبلاگ شخصی من هم منتشر شده است.
