در این مقاله به الزاماتی در خصوص سیستم های لوله کشی آب و فاضلاب اشاره شده است.
لوله فاضلاب
لوله فاضلاب همانطور که از نامش پیداست وظیفه هدایت مواد زائد تا چاه خارج از ساختمان را دارد. طراحی نصب این لوله در ساختمان ها به صورت بالا به پایین است و علت این کار این است که در جهت رو به زمین نیروی گرانش به کمک لوله های فاضلابی آمده تا برای حمل سریع تر مواد فاضلابی مفید واقع شود.
لوله های ونت یا هواکش
این لوله ها در اصل به منظور ایجاد تهویه در کنار لوله های فاضلاب در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند و وظیفه دوم این لوله ها این است که با تولید جریانات و فشار هوا در لوله های فاضلابی به تخلیه و حرکت مواد فاضلابی کمک کنند. شکل قرار گیری لوله هوای هواکش در امتداد ساختمان است و برخلاف لوله های فاضلاب رایزر لوله های ونت به صورت بالا رونده قرار می گیرد. علت اصلی تهویه نامطبوع در سیستم فاضلابی ساختمان بیشتر به علت نصب غلط لوله های ونت می باشد.
سیفون
سیفون نیز بخش لاینکف در سیستم فاضلاب به شمار می رود. استفاده از سیفون در زیر سینک، داخل حمام و توالت برای جلوگیری از خشکی لوله آب فاضلاب لازم است. سیفون ها به دلیل شکل گلوگاهی در خود همیشه مقداری آب برای جلوگیری از خشکی لوله آب فاضلاب در خود نگه می دارند. فایده این کار این است که حشرات و بوی نامطبوع دیگر نمی توانند وارد ساختمان شوند.
انواع روش های لوله کشی فاضلاب در ساختمان را می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد:
لوله کشی فاضلاب ساختمان به صورت سنتی
در این روش از لوله کشی فاضلاب لوله ها به صورت کف خواب در ساختمان قرار می گیرند. به این روش لوله کشی فاضلاب سنتی می گویند چون از قدیم نحوه لوله کشی فاضلاب در ساختمان به این صورت بوده است. در این شیوه بعد از اتصال لوله های هواکش و سیفون ها به لوله فاضلاب آنها را در کف ساختمان در حال ساخت یا بازسازی شده در زیر مصالحی همچون سیمان می پوشانند.
لوله کشی فاضلاب ساختمان به شیوه زیر سقفی
لوله کشی فاضلاب در ساختمان به صورت زیر سقفی به این صورت است که لوله ها به جای خوابده شدن در کف ساختمان از زیر سقف عبور می کنند. در واقع تنها تفاوت اجرای لوله کشی سنتی و زیر سقفی در نحوه قرار گیری آن ها در ساختمان می باشد. فاکتورهایی که نشان دهنده یک لوله کشی فاضلاب مناسب در ساختمان هستند را می توان در زمینه هایی همچون سرعت حرکت مواد فاضلابی، عدم انتشار بوهای فاضلابی، دسترسی راحت به لوله ها در مواقع ضروری و طول عمر لوله ها بررسی نمود.
انواع لوله های فاضلاب
لوله های چدنی
در گذشته برای لوله کشی ساختمان از این لوله استفاده می کردند و به دلیل اجرایی سخت و دشوار ، سنگین بودن لوله ، پرهزینه بودن ، زمان بر بودن در اجرا و جرم گیر بودن، کوچک شدن سایز داخلی لوله و رسوب پذیری لوله دیگر در ساختمان ها از این لوله استفاده نمی کنند. لوله های چدنی به دو نوع دسته تقسیم می شوند: لوله با سرکاسه و بدون سرکاسه.
لوله پلیکا
امروزه در ساختمان ها به دلیل سبک بودن لوله و اتصالات ارزان بودن ، کم هزینه بودن در اجرا، کم هزینه بودن ابزار و وسایل برای اجرای لوله کشی فاضلاب ، سرعت بالای اجرای لوله کشی ، بیشتر این نوع لوله ها استفاده می کنند.
انجام کار با این لوله پلیکا به این صورت است که سر لوله را با پیک نیک داغ کرده و بعد از آن سطح بیرونی لوله دیگر را به مقدار کافی چسب کاری کنید و لوله را داخل یک دیگر بگذارید و در مدت زمان خیلی کم این دو لوله به هم می چسبند.
لوله پلی اتیلن
این نوع لوله ها با سه چگالی متفاوت ساخته می شوند کم ، متوسط ، زیاد که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. نوع سوم که چگالی زیادی دارند وزن بالایی دارد که سنگین اسن است ولی از دو نوع دیگر خود مقاومت ، سختی ، زبری و قابلیت بالایی دارد.
لوله های پوش فیت
لوله های پوش فیت از کیفیت از پلیکا قوی تر است. این لوله ها را به صورت سه پایه برش می زنند. اتصالات پوش فیت برعکس اتصالات پلیکا که توسط چیب به هم می چسبند و در داخل هر اتصال یک اورینگ قرار دارد که دو اتصال را به وصل می کند و اتصالات را آب بندی می کند.
لوله های پلی ونیل کلراید (PVC)
این لوله های PVC با دو جنس فشار قوی و فشار ضعیف در بازار وجود دارد. برای سیستم های فاضلاب ساختمانی از لوله فشار قوی استفاده می شود. از معایب این نوع لوله ها این است که شکننده بودن در برابر سرما و گرما مقاومت کمی دارند.
مقررات و استانداردها
مقررات لوله کشی شامل حداقل استانداردهای قابل قبول جهت طراحی و نصب سیستم هایی از قبیل فاضلاب لوازم بهداشتی می باشد. مقررات متفاوتی در شهرها و کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. اطلاعات مربوط به طراحی سیستم فاضلاب لوازم بهداشتی در مقررات لوله کشی هر منطقه ای ذکر گردیده است که باید در طراحی و اندازه گذاری لوله ها مورد استفاده قرار گیرد.
ü استاندارد EN BS 12056
ü استاندارد IPC و UPC
